Rıza Türmen: Bu olup bitenler seçimler yaklaştıkça daha da artacak

Rıza Türmen: Bu olup bitenler seçimler yaklaştıkça daha da artacak
Rıza Türmen, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın tehdit ettiği sanatçı Sezen Aksu ve gazeteci Sedef Kabaş'ın 'hakaret'ten tutuklanması olayının ardından bir yazı kaleme aldı.

Eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Rıza Türmen, gazeteci Sedef Kabaş'ın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a hakaret ettiği iddiasıyla tutuklanması hakkında "Bir gazetecinin tutuklanması kabul edilemez. AİHM'in sadece bu nedenle verdiği pek çok ihlal kararı var."  diye hatırlattı. "Bütün bu olup bitenler ifade özgürlüğü üzerindeki baskıların arttığını ve seçimler yaklaştıkça daha da artacağını gösteriyor." diyen Türmen, ancak bu soruna toplumsal olarak nasıl bir tepki gösterileceğini sordu.

Rıza Türmen'in T24'te "Dili kesilmiş ifade özgürlüğü" başlığıyla yayımlanan yazısının bir kısmı şöyle:

Sedef Kabaş'ın bir atasözünden esinlenerek söylediklerini doğru bulur ya da bulmazsınız. Ama unutmamak gerekir ki, ifade özgürlüğü beğenmediğiniz, nefret ettiğiniz düşünceler için de geçerli.

Göz önünde bulundurulması gereken bir başka ilke siyasetçileri eleştiri sınırlarının normal vatandaşlara kıyasla daha geniş olduğu. Onlar siyasete girmekle kendilerini eleştirilere açık bir konuma koymuşlardır. Dolayısıyla eleştiri karşısında daha hoşgörülü olmaları gerekir.

Ayrıca söylemin kamuoyunu ilgilendiren bir konuda olup olmadığına ve bir değer hükmü niteliği taşıyıp taşımadığına da bakmak gerekir.

Nihayet, söylediği sözlerden dolayı bir gazetecinin tutuklanması kabul edilemez. AİHM'in sadece bu nedenle verdiği pek çok ihlal kararı var.

AİHM'in bir söylemin ne zaman hakaret, ne zaman eleştiri sayılacağı konusunda yerleşmiş bir içtihadı var. Hakaret sayılması ve düşünce özgürlüğü kapsamı dışında olması, söylemin ya da yazının hakaret etme kastıyla söylenmiş ya da yazılmış olmasına bağlı. Amaç bu değilse, ifade özgürlüğü sınırları içinde kalıyor.

Örneğin, Eon/ Fransa davasında, Cumhurbaşkanı Sarkozy'nin bir ziyareti sırasında, "defol git, zavallı aptal" yazılı bir pankart taşıyan köylüye 30 Euro para cezası verilmesini AİHM, ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi.

Oberschlick/ Avusturya davasında, bir gazetecinin, bir siyasal parti başkanı olan Jorg Haider için "aptal" sözcüğünü kullanmasını, AİHM eleştiri olarak kabul etti.

Pakdemirli kararında, Ekrem Pakdemirli'nin Cumhurbaşkanı Demirel için "yalancı", "iftiracı", "Çankaya'nın şişmanı", "dar kafalı" sözleri nedeniyle büyük bir tazminata mahkum olmasını AİHM, ifade özgürlüğünün (10. Madde) ihlali olarak değerlendirdi.

Gazeteci Erbil Tuşalp'ın Başbakan Erdoğan ile ilgili olarak yazdığı iki yazıdan birinde "yalancı" demesi, öbüründe akli dengesinin yerinde olmadığını ima etmesi nedeniyle tazminata mahkûm olmasının, AİHM 10. Maddeyi ihlal ettiğine karar verdi. Bu örnekler çoğaltılabilir.

Bu kararlardaki kriterlerden, Sedef Kabaş söylediği sözlerin ifade özgürlüğü kapsamına girdiği sonucu çıkıyor. Ama ondan önce, Kabaş'ın tutuklanması, özgürlük hakkının ve gazeteci olduğu için, aynı zamanda ifade özgürlüğünün ihlali.

Bütün bu olup bitenler ifade özgürlüğü üzerindeki baskıların arttığını ve seçimler yaklaştıkça daha da artacağını gösteriyor. İfade özgürlüğünün baskı altında tutulduğu bir ülkede demokrasiden de söz edilemez. Sorun ifade özgürlüğü üstündeki baskılara toplumun nasıl bir tepki göstereceği. Bu bağlamda, 217 sanatçının Sezen Aksu'yu hedef alan sözlere, İstanbul ve Ankara Barolarının Sedef Kabaş'ın tutuklanmasına gösterdikleri tepki umut verici. Bu tepkinin bütün topluma yayılması ve bir toplumsal itiraza dönüşmesi önemli. Ancak bu yoldan demokrasiye sahip çıkabiliriz.

Öne Çıkanlar