'Babam için adam olmanın koşulu, anadilini öğrenmekti'

Remzi BUDANCİR

ARTI GERÇEK- TÜYAP tarafından düzenlenen 120 yayınevinin katıldığı, 250 yazarın konuk olacağı Diyarbakır 6’ncı Kitap Fuarı, Fuar ve Kongre Merkezi’nde açıldı. Fuarın açılışına TÜYAP Anadolu Fuarları Genel Müdürü Cihat Alagöz, Türkiye Yayıncılar Birliği 2’nci Başkanı Fahri Aral, fuarın onur konuğu yazar Mıgırdiç Margosyan ve çok sayıda kişi katıldı.

PROTOKOLDE İSMİ OLANLARIN ÇOĞU AÇILIŞA KATILMADI

Fuarın açılışı için Fuar ve Kongre Merkezi girişine protokol için yerler belirlenmişti. Ön sırada protokol için yerler ayarlanmıştı. HDP Diyarbakır Milletvekili Selçuk Mızraklı, AKP Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, Diyarbakır Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, Büyükşehir Belediyesi kayyumu Cumali Atilla protokolde isimleri yer aldı. Protokolde isimleri yer alan kişilerin açılışa katılıp katılmayacağı merak konusu oldu. Açılış programı başladığında katılımcılarda netleşti. HDP Milletvekili Seçuk Mızraklı, Diyarbakır Valisi ve Büyükşehir Belediyesi kayyumu açılışa katılmadı. AKP Milletvekili Oya Eronat açılışa katıldı. Diyarbakır Valisi yerine ise vali yarımcısı katıldı.

KİTAP MALİYETLERİ YÜZDE 80 ARTTI

TÜYAP Anadolu Fuarları Genel Müdürü Cihat Alagöz, Diyarbakır Kitap Fuarını yüzde 20’lik büyümeyle açtıklarını söyledi. Yeni yeni konu başlıklarıyla Diyarbakır’da fuarı, fuarcılığı geliştireceklerini kaydetti. Türkiye Yayıncılar Birliği 2’nci Başkanı Fahri Aral ise Türkiye’deki okuma oranları hakkında konuştu. Okuma kültürünün gelişkin olmadığı belirten Aral, anadilde eğitimin önemine vurgu yaparak, ezbere dayanan eğitim sistemin iyileştirilmesi gerektiğini söyledi. Ülkede yaşanan ekonomik krizde değinen Aral, döviz kurlarındaki artışın yayın evlerini zor durumda bıraktığına dikkat çekerek, kur krizi nedeniyle kitap maliyetlerinin yüzde 80 artığını vurguladı.

'BABAMIN ADAM OLMA KOŞULU ANADİL’Dİ'

Fuarın onur konuğu Yazar Mıgırdiç Margosyan, yaptığı konuşmada kendi hikayesini anlattı. Kendi hikayesinin Gavur mahallesinde, namı diyar Xançepek mahallesinde başladığını anlatan Margosyan, şunları söyledi: "Yaşlı bir kadın, Kure Mama elindeki paslı bir makasla beni anamın rahminden xırt diye kestiğinde sene 1938’miş. İki yaşıma kadar anadilimi çat pat, bizim evin kedisi ile beraber öğrendik. Eğitim yaşım geldiğinde benim gavur babam dişçi Ali, karar verdi benim biletimi İstanbul’a keserek beni postaladı. ‘Git anadilini öğren adam ol’ dedi. Babam için adam olmanın öncelikli koşulu anadilini öğrenmek idi. Bende İstanbul’a gittikten sonra 15 sene içerisinde anadilimi öğrendim. Anadilimin öğretmeni oldum, öğrencilerim oldu. Daha sonra Gavur mahallesini yazdım. O kadar önemli bir şeyler yapmış, o kadar güzel bir şey yapmış olacağım ki, gerçekten adam olmuşum, İstanbul’dan kalkıp huzurunuza gelmişim ve şimdi size nutuk atıyorum."

Diyarbakır Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mehmet Kaya, Diyarbakır’da kitap fuarının düzenlenmesinin önemine değindi, bu fuarları daha da genişletme hedefinde olduklarını söyledi. Kaya, anadilin önemine Margosyan’ın hikayesini örnek göstererek anlattı, katılımcıları Zazaki selamladı.

ERONAT BOŞ SALONA KONUŞTU

AKP Milletvekili Oya Eronat’da konuşmak için kürsüye çıkanlar arasındaydı. Konuşmalar sürerken alan doluydu. Fuarı ziyaret eden okurlarda konuşmacıları ilgi ile dinliyordu. Oya Eronat konuşmaya başladığında alan boşaldı. Dinleyicilerin çoğu alanı terk etti. Eronat’ı protokol, TÜYAP görevlileri ve basın mensupları dinledi. Eronat boş alana hitap etti.

AFİŞLER SADECE TÜRKÇE

Yapılan konuşmaların ardından onur konuğu yazar Mıgırdiç Margosyan’ın katılmı ile Diyarbakır 6’ncı Kitap Fuarı’nın açılışı kurdele kesilerek yapıldı. Fuarın ilk gününde beklenin üzerinde katılım sağlandı. Fuarın bir başka tartışma konusu afişlerde Kürtçe’nin olmamasıydı. Fuar alanında 10’un üzerinde Kürtçe kitap basan yayınevi vardı. Ancak hiçbir afişte Kürtçe yoktu. Tüm afişler Türkçe hazırlanmıştı. Fuar alanında stant açan yayınevlerinin şikayet ettiği başka konu stant alanlarının ücretleriydi. Kağıt fiyatlarındaki artış yüzünden ekonomik sorun yaşayan bazı yayın evleri tek başına stant açamadı. Bazı yayınevleri birleşerek stant açtı.

'BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ STANT ÜCRETİ ALMIYORDU'

TÜYAP’ın en son 2014 yılında Diyarbakır’da kitap fuarı düzenlediğini anlatan Aram Yayınevi Editörü Ulaş Güldiken, o tarihten sonra Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin iki defa üst üste Amed Kitap Fuarı düzenlediğini söyledi. Büyükşehir Belediyesinin düzenlediği fuarın yayıncılar açısından iyi geçtiğini anlatan Güldiken, "Çünkü stant alanı ücretsizdi. Daha kolektif bir ruh vardı. Belediyelere kayyum atanmasının ardından bu durum değişti. Gerçi kayyumda fuar düzenledi ama katılım olmadı. TÜYAP’ın 4 yıl aradan sonra böyle bir fuar düzenlemesi hem yayıncılar açısından, hem de okur açısından olumlu. Ancak dövizdeki dalgalanma, kâğıt fiyatlarındaki artış yayın sektörünü olumsuz etkiledi. Birde stant alanın ücretli olması yayıncılar acısından külfet oluşturuyor" dedi.

'89 KİTABIMIZIN SATIŞI VE DAĞITIMI YASAKLANDI'

Kürtçe kitapta basan Aram Yayınevi aynı zamanda soruşturmalarla da mücadele ediyor. Aram Yayınevi’nin bir çok kitabı ya toplatıldı ya da dağıtımı yasaklandı. Bu soruşturmalarda yayınevi açısından ciddi sorun oluşturuyor. 2016 yılının başından itibaren kitaplarına sistematik bir şekilde satış ve dağıtım yasağı konulduğunu ifade eden Güldiken, "Toplam 89 kitabımız hakkında satış ve dağıtım yasağı var. Bunların çoğu en çok okunan kitaplarımız. Satış ve dağıtım yasağı olduğu için bu tür organizasyonlarda stantlarda kitaplarımızı okurlarımızla buluşturamıyoruz. 89 kitabımız şu anda stantta yer almıyor" diye anlattı.

'BORÇ EDEREK KİTAPLARI BASTIK'

Nûbihar Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Çevik’te kağıt fiyatlarındaki atışının yayınevlerini olumsuz etkilediğini söyledi. Sorunun Türkiye’de kağıt üretiminin olmamasından kaynaklandığını ifade eden Çevik, şunları söyledi: "Yayıncılık yapanlar dışarıya bağımlı. Döviz üzeri kağıt alınıyor. Dövizin yükselmesi yayıncıları etkiledi. En son kitaplarımızı çok zorlanarak basabildik. Bazı kitaplarımızın baskıları bitmişti, fuara getirmek istediğiniz kitaplardı. Tam bu süreçte tekrar basım yaptığımız için çok zorlandık. İnanın borç harç ederek bazı kitapları bastık. Kağıt pahalı olunca okuyucuda okuyamayacak Türkiye’de keşke eskisi gibi kağıt üretilse."

Fuar, 120 yayınevinin katılımıyla 5 gün boyunca panel, söyleşi, atölye ve çocuk atölye çalışmalarından oluşan 60 etkinliğe ev sahipliği yapacak. Etkinlikler ve imza günlerinde yüzlerce yazar, okurlarıyla buluşma fırsatı yakalayacak.