Kaymakamlığın Kürtçe konser yasağını mahkeme iptal etti: Sanat ve ifade özgürlüğü ihlali

Artı Gerçek - Mezopotamya Kültür Merkezi'nin (MKM) 30'uncu yıl etkinlikleri kapsamında "Berbang (Tan Vakti)” başlığıyla gerçekleştireceği konsere ilişkin Kadıköy Kaymakamlığı'nın aldığı yasak kararını İstanbul 6'ıncı İdare Mahkemesi iptal etti.

Mahkeme Kadıköy Kaymakamlığı’nın kararına ilişkin gerekçesinde “ifade özgürlüğü, bilim ve sanat özgürlüğü ve barışçıl toplantı hakkını ihlal ettiği”ne yer verdi.

MLSA Hukuk Birimi avukatları, Kaymakamlığın 15 Ekim 2021 tarihli kararını “yasal mevzuata ve hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptali ve işlem nedeniyle doğan maddi ve manevi tazminatın ödenmesi talebiyle yargıya taşımıştı.

MLSA'dan Kerem Yıldız'ın haberine göre, mahkeme, kararında Anayasa'nın "Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması" başlıklı maddelerine atıfta bulunarak, ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyetinin demokratik toplumun gereklilikleri olduğunu hatırlattı

MLSA Eş-Direkötrü Veysel Ok, kararla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Bunun Kürt sanatının engellenmesiyle ilgili ifade özgürlüğü ihlali bulan ilk karar olduğunu düşünüyorum. Son yıllarda, Kürtlerin ve diğer toplumsal kesimlerin kültür ve sanat faaliyetleri hukuki dayanaktan yoksun olarak artan şekilde kaymakamlık veya valilik kararlarıyla engelleniyor. Bundan yalnızca Kürt sanatçılar değil, Hande Yener örneğinde olduğu gibi iktidarın hoşlanmadığı yaşam tarzıyla ilişkilendirdiği sanatçıların da engellendiğini görüyoruz” diye konuştu.

İdare mahkemesinin kararının sadece Kürt sanatçıların değil bütün sanatçıların, sanat yapma özgürlüğünü savunduğunu belirten Ok, “Mahkeme, gerekçesiz, hukuki olmayan yasaklamalara ‘dur’ dedi. İfade özgürlüğünün, toplumun her kesiminin vazgeçilmez bir hakkı olduğunun altını bir kez daha çizmiştir” diye konuştu.

Son aylarda artan festival yasakları ve muhalif sanatçılara yönelik konser iptallerini de anımsatan OK, bu kararın diğer yasakların da hukuksuz olduğu yönünde bir örnek teşkil ettiğini belirterek “Bu karar emsal niteliktedir. Mülki amirlerin bu emsal kararı okuyup sanata yönelik sansürden vazgeçmeleri gerekir” dedi.

HDP'NİN PAYLAŞIMI SUÇ DELİLİ SAYILDI

İdare Mahkemesi kararında ayrıca; Kadıköy Kaymakamlığı'nın söz konusu yasak kararında Halkların Demokratik Partisi’ne (HDP) ait bir kurumsal sosyal medya hesabından yapılan paylaşımlar nedeniyle suç işleneceğine dair "kuvvetli şüphe ve kanaat" oluştuğunu belirtmesine rağmen, suç işleneceğine dair açık, somut ve yakın bir tehlikenin somut olarak mahkeme dosyasına sunulmadığına da yer verdi.

Mahkeme kararında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) emsal kararlarına da atıfta bulunarak, “ifade özgürlüğünün sadece tarafsız veya saldırgan olmadığı düşünülen fikir ve bilgileri değil, aynı zamanda toplumu rahatsız eden, endişelendiren veya şok eden ifadeleri de koruma altına aldığını, bu koruma demokratik bir toplumun çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekliliği olduğunu kabul etmektedir” denildi.

Mahkeme kararında, ifade özgürlüğü vurgusunun yanı sıra “Şiddete teşvik ve demokrasinin ilkelerini ortadan kaldırma durumları dışında ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyeti özgürlüğünün ortadan kaldırılmasına yönelik önleyici nitelikli radikal tedbirler demokrasiye zarar verir. Bu nedenle barışçıl amaçlarla bir araya gelmiş kişilerin ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyeti hakkını kullanırken kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir” cümlelerine yer verdi.

BİREY KEYFİ MÜDAHALELERE KARŞI KORUNMALI

Karada ayrıca Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkına Dair 2014 tarihli bir Anayasa Mahkemesi (AYM) kararına da atıf yapan mahkeme “Güvence altına alınan toplanma hakkını kullanırken kamu güçlerinin keyfî müdahalelerine karşı da bireyin korunması gerekir” dedi.

KAYMAKAMLIK MKM'YE TAZMİNAT ÖDEYECEK

Son dönemlerde toplantı haklarını garanti altına alan iki AYM kararı bulunmasına rağmen, Cumartesi Annelerinin her hafta hukuksuzca Galatasaray Meydanına çıkmasının engellendiğini hatırlatan Ok, kararın Cumartesi Annelerinin eylemelerini de koruduğunu söyleyerek “İdare Mahkemesi’nden aldığımız bu kararda toplantı ve gösteri yürüyüş hakkının engellemesinin yasaya aykırı olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır" dedi.

Yasak işleminin iptaline karar veren mahkeme ayrıca maddi tazminat isteminin kabulüne karar vererek, Kaymakamlığın MKM’ye 39.368,13 TL tazminat ödemesine hükmetti.