Mısır, 'Rosetta Taşı’nı geri istiyor

Artı Gerçek-Mısır'da, Rosetta Taşı’nın İngiltere'den anavatanına iadesi için sivil bir imza kampanyası başlatıldı. Mısır’daki kampanyacılar, siyasi liderleri, ikonik eserle birlikte Birleşik Krallık'ta bulunan diğer 16 tarihi eseri de ülkelerine geri getirmeleri için uyarıyor.

'TARİHİ ESERLERİMİZİ GERİ ALMA VAKTİ GELDİ'

Mısır’dan yasadışı bir şekilde çıkarılarak İngiltere'ye götürülen eserleri geri alma zamanının geldiğini savunan Mısırlılar, taşın ülkesine geri gönderilmesi için daha önce de birçok talepte bulunduklarını söylüyor.

İngiltere Kraliçesi Elizabeth'in ölümünün ardından pek çok İngiliz sömürgesi benzer talepte bulunmaya başlamış, monarşinin ellerinden aldığı varlıkları içten bir özürle beraber geri istediklerini duyurmuştu.

Mısırbilimci ve kampanyayı yöneten ekibin üyesi Dr. Monica Hanna, CBS News’e bu kampanyanın diğer ülkelerden de destek beklediğini söyledi ve "Eminim başaracağız" dedi.

HİYEROGLİFİN SIRRI BU SAYEDE ÇÖZÜLDÜ

Rosetta (Reşid) Taşı, dünyanın bilinen en eski çok dilli yazıtı.

Ağırlığı yaklaşık 760 kg olan taş, 72 cm genişliğinde. Granit ya da siyah bazalttan oluştuğu tahmin ediliyor.

Mısır halkının, rahiplerin ve yöneticilerin bu kararnameyi rahatça okuyabilmesini sağlamak için üç farklı dille yazılmıştı. Ve bu, o zamana kadar hiyeroglifi çözmeye çalışan paleograflar (eski yazı uzmanları) için bulunmaz bir fırsattı.

Milattan önce 196 yılında yazılan taşın üzerinde aynı metnin Demotik (Mısır'da o dönemin günlük dili), Antik Yunan (yönetim dili) ve hiyeroglifle yazılmış üç versiyonu bulunuyor. Bir kısmı kırılmış olan taşın üzerinde 14 satır hiyeroglif yazısı, 32 satır Demotik, 53 satır da Antik Yunan yazısı var.

Hiyeroglifin M.S. 4. yüzyıl civarlarında kullanımı bırakıldı ve bu dile ait bilgi yavaş yavaş silinerek kayboldu.

Rosetta Taşı'ndaki Antik Yunanca'yı okuyabilen uzmanlar, hiyeroglifin şifresini çözmek için Yunancayı anahtar olarak kullandı.

İngiliz fizikçi Thomas Young, yazıttaki hiyerogliflerde Kral Ptolemy'nin isminin yazdığını ilk çözen kişi oldu.

Ardından Fransız akademisyen Jean-François Champollion, hiyerogliflerin güncel Mısır kıpti dilindeki sesleri gösterdiğini keşfetti ve hiyeroglifin sırrı büyük ölçüde çözülmüş oldu.

Bu sayede antik Mısır dili ve kültürünü inceleyen Mısırbilim dalı da doğmuş oldu.

Napolyon'un Mısır'da yenilmesiyle, 1801'de imzalanan "İskenderiye'nin Bırakılması Anlaşması" sonucu, Fransızların Mısır'da bulduğu eserler de İngilizlerin korumasına geçti ve Rosetta Taşı 1802'de İngiltere'nin Portsmouth Limanı'na ulaştı. Taş Kral 3. George'un emriyle aynı yılın Temmuz ayında British Museum'da sergilenmeye başlandı.

Rosetta Taşı sadece 1. Dünya Savaşı sırasında zarar görmemesi için 1917 yılında gizli bir yere kaldırılmış ve 2 yıl sonunda müzeye geri gönderilmişti. (KÜLTÜR SANAT)