Türkiye'nin yakın tarihinde yasaklanmış 10 şarkı
Askeri darbeler, sıkıyönetim uygulamaları ve otoriter rejimler kıskacında kurumlaşan yasaklardan payını alan ve Türkiye popüler kültür tarihinin sansürlenmiş eserleri arasına adını yazdıran 10 şarkıyı ve onları seslendiren sanatçıları derledik.
Türkiye'de 12 Eylül 1980 Askeri darbesinin ve sıkıyönetim uygulamalarının olağanlaştırdığı yasakların bakiyesi olarak, takip eden yıllarda da gündelik hayatın işleyişindeki bütün unsurların politikayı mutlak biçimde düzenleyen bir araç olarak görülerek yasaklandığı pratiklerin sonu hiç gelmedi.
Şarkılara, kitaplara, filmlere gelen yasaklar ve sansürler devam ederken, yıllar içinde bazı sanatçıların ise şarkılarından öteye doğrudan kendisi sansür gerekçesi oldu.
Türkiye'nin yakın tarihinde yasaklanmış 10 şarkı ve sansür gerekçeleri şöyle:
1- Adnan Şenses/ Doldur be meyhaneci
Gerekçesi: İnsanları içmeye teşvik etmek
2 - Müzeyyen Senar - Aman Ormancı
Ormancıların devletin memuru olması ve türküde ormancılara, dolayısıyla da devlete yergi ve sitem yapıldığı gerekçesiyle o dönem yasaklandı.
3 - Musa Eroğlu - Yolun Sonu Görünüyor
Bu şarkının sözleri de intiharı çağrıştırıp, özendirdiği gerekçesiyle yasaklandı.
4 - Barış Manço - Arkadaşım Eşşek
Sebep olarak insanın arkadaşının eşek olamayacağı sunulmuş. Bu nedenle Manço’ya eşek yerine ‘Kuzu’ demesi önerildi.
Manço'nun bir başka şarkısı olan “Bir Bahar Akşamı" da, bir pop müzik şarkıcısının, klasik Türk Sanat Müziği söyleyemeyeceği ve söz konusu şarkının "Türk sanat müziğinin yozlaştırılmış bir örneği" olduğu gerekçesiyle TRT denetiminden geçemedi.
"Ölüm Allahın Emri" şarkısı da girişte zurna kullanıldığı ve pop müzikte zurna kullanılamayacağı, ayrıca şarkı sözlerinde de karamsarlık olduğu gerekçesiyle yasaklandı.
5 - Bulutsuzluk Özlemi - Güneye Giderken
Sözleri ve bestesi Bulutsuzluk Özlemi'ne ait olan, Türkçe rock müzik tarihinin 1986 tarihli ikonik şarkılarından Güneye Giderken ise sözlerinde geçen "solda güneş yükseliyordu'' cümlesinde "solculuk iması" sezildiği için yasaklanmıştı.
6 - Şenay - Hayat Bayram Olsa
"İnsanlar el ele tutuşsa, birlik olsa" sözleri komünist propaganda yaptığı iddiasıyla yayınlanmadı.
7 - Aylin Aslım - Güldünya
Kadın cinayetleri ve artan şiddet vakalarına karşı, geliri Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı'na bağışlanmak üzere 14 kadın şarkıcının bir araya gelerek seslendirdiği şarkılardan oluşan albümde, müzisyen Aylin Aslım'ın albüme de adını veren şarkısı 'Güldünya', "Halkı küçük düşürdüğü" gerekçesiyle bir süre sansürlendi.
Yaşar Kurt - Korkuyorum Anne
Yaşar Kurt'un, sözlerinde anti- militarist unsurlar içeren bu şarkısını da bir dönem "Halkı askerlikten soğuttuğu" gerekçesiyle dinlemek ve söylemek yasaktı.
Ahmet Kaya - Bahtiyar
Türkiye'nin popüler kültür tarihinde hem müzikal kimliğiyle hem toplumsal kesimlerin gündelik ve siyasal tecrübelerini şarkılarına taşıyan politik kimliğiyle unutulmaz isimlerden biri olan Ahmet Kaya, başı iktidarlarla her daim dertte olan müzisyenlerden biri oldu.
Sanatçının Bahtiyar adlı şarkısı, "bir militanın kod adı olarak kullanıldığı" gerekçe gösterilerek yasaklandı.
14. Ayla Algan- Bak Şu Adama Aşık Oldu
Yakın zamanda vefat eden usta sanatçı Ayla Algan'ın şarkısı ise zamanında yetkililerin "ahlak" bariyerlerine takılan eserlerden biri.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın taziye mesajında, "Türk tiyatrosunun, sinemasının ve müziğinin usta ismi" ifadesiyle andığı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahibi sanatçının "Bak Şu Adama Aşık Oldu" adlı şarkısı geçmişte "Evli bir erkeğe aşık genç bir kadının hikayesini anlattığı" için yasaklandı.