'2 Mart darbesi araştırılsın'
HDP, iki milletvekilinin vekilliğinin düşürüldüğü; Leyla Zana’nın da vekilliğinin düşürülmesinin yolunun açıldığı gün Meclis’e, DEP Milletvekillerinin tutuklandığı 2 Mart 1994'ü hatırlattı.
Sibel HÜRTAŞ / ANKARA
HDP’den manidar önerge… HDP, Leyla Zana’nın milletvekilliğinin düşürülmesine kapı açan İç Tüzük değişikliğinin kabul edildiği gün; Meclis’e Zana ve diğer DEP milletvekillerinin vekilliklerinin düşürüldüğü "2 Mart 1994 darbesini planlayanların ve uygulayanların açığa çıkarılması" için önerge sundu.
TBMM’de İç Tüzük görüşmeleri sona erdi. İç Tüzük’le gelen kurallardan biri de Yemin Metni ile ilgili. Yeni İç Tüzük ile "Milletvekilleri ant içerek göreve başlayacak. Ant içmekten imtina eden milletvekilleri, milletvekili sıfatından kaynaklanan haklardan yararlanamayacak" hükmü getirildi.
LEYLA ZANA’YI ETKİLİYOR
Bu düzenleme HDP Milletvekili Leyla Zana’yı etkiliyor. Yemin etmeyen Zana, İç Tüzük’e göre, "milletvekili sıfatından kaynaklanan haklardan yararlanamayacak". Milletvekili haklarından yararlanamadığı için Genel Kurul çalışmalarına katılamayacak olan Zana’nın milletvekilliği, Faysal Sarıyıldız ve Tuğba Hezer’in milletvekilliğinin düşürülmesine neden olan devamsızlık gerekçesiyle, düşürülebilecek.
MANİDAR ÖNERGE
Bu İç Tüzük değişikliğinin yapıldığı sırada HDP, TBMM Genel Kurulu’na, 1994 yılında DEP Milletvekilleri Leyla Zana, Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Selim Sadak’ın tutuklanmalarına ilişkin olaylarla ilgili araştırma önergesi verdi.
NE OLMUŞTU?
Araştırma önergesinde, 1991 seçimlerinde Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) listelerinden Meclise giren DEP'lilerin dokunulmazlığının Ankara DGM Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine 2 Mart 1994'te kaldırıldığı, yasa dışı örgüt üyeliği iddiasıyla 17 Mart’ta tutuklanan DEP milletvekillerinin 10 yıl sonra AİHM’in yeniden yargılama kararıyla 9 Haziran 2004'te serbest bırakıldıkları anımsatıldı.
"BU BİR DARBEYDİ"
Araştırma Önergesinde, 2 Mart 1994’te başlayan olaylar "siyasete müdahale ve bir darbe" olarak yorumlanarak, şöyle denildi:
"Daha evvel 27 Mayıs 1960 darbesi ve 12 Eylül 1980 darbesinde de parlamenterler bu şekilde gözaltına alınmışlardı. 2 Mart tarihinde yaşanan olayda bu yönüyle siyasete bir müdahaledir. Müdahalelerde değişik araçlar kullanılıyor. Tanklar yürüyor, Parlamento sarılıyor, asker Anayasa'yı askıya alıyor. Tıpkı 28 Şubatta, 12 Martta ve 27 Nisanda olduğu gibi muhtıralar yayınlanıyor. Milli Güvenlik Kurulu'nun toplantısı oluyor ve medya gibi değişik araçlar kullanılıyor. 2 Mart 1994'te kullanılan araç da yargıdır. Bu anlamda, diğerleriyle arasında biçimde ve şekilde farklılıklar olmasına rağmen, açık bir şekilde, 2 Mart 1994 bir darbedir ve siyasete müdahaledir.
SAVAŞ KONSEPTİ DEVREYE GİRDİ
Diğer darbeler çeşitli şekillerde kamuoyunda tartışılıp konuşuluyor olmasına rağmen 2 Mart 1994 darbesinin tartışılmamasının nedeni, devletin Kürt sorununu demokratik yollardan çözme konusundaki isteksizliği ve Kürtlerin kendi iradeleriyle demokratik siyaset yapmalarına olan yaklaşımıyla ilgilidir. DEP milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılarak cezaevine konulması ve DEP'in kapatılmasıyla Kürt sorununun demokratik siyaset zemininden çözümünün önü de kapatılmıştır. Sonrasında çatışma ve düşük yoğunluklu savaş konsepti devreye girmiş ve Türkiye tarihinin en karanlık yıllarının yaşanmasına yol açılmıştır.
BENZERİ BUGÜN YAŞANIYOR
Aradan geçen yirmi iki yıla rağmen 1994'te Türkiye'de başlatılan topyekûn savaş konseptinin demokratik siyaset yollarını tıkayarak yarattığı yıkımın benzerinin bugün HDP şahsında güncellenmek istendiğine dair çağrılar söz konusudur. Son günlerde hem Cumhurbaşkanının hem de Hükûmet sözcülerinin bizzat dillendirdiği, HDP'li milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılıp yargılanmaları gerektiğine dair yargıya ve Parlamentoya çağrılar yapmaları o günden bu güne çok fazla bir şeyin değişmediğini göstermektedir. Demokratik taleplerin ve Kürt sorununun çözümünü güvenlikçi politikalara ve terör söylemine hapsetmenin toplumsal ve tarihsel sonuçları tam yüz yıldır sadece yıkım olmuştur.
UYGULAYICILAR AÇIĞA ÇIKARTILSIN
Kürt halkının demokratik siyaset yapma yolunun kapatılmasına yol açan 2 Mart 1994 darbesini planlayanların ve uygulayanların açığa çıkarılması ve bu darbeyle yaşanan mağduriyetlerin tespit edilerek alınacak tedbirlerin neler olduğunun belirlenmesi için Meclis araştırması açılması gerekmektedir."
