Ağrı seçim izlenimi: AKP varlığını koruma, Yeşil Sol Parti 4-0 yapma hedefinde

Şenol BALİ

AĞRI - Türkiye’nin en yoksul kentlerinden biri olan, nüfusu 500 bin dolaylarında olan Ağrı, sanayinin gelişmediği kentlerden biri. Kentin temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılık. Ancak son yıllarda tarım ve hayvancılığında bitme noktasına geldiği Ağrı, sık sık göç veriyor. Kentteki gençlerin il ve yurt dışı göçleri ise artarak devam ediyor. Göç aslında kentin eskiye dayanan bir gerçeği. Bu yüzden doğum oranı yüksek olmasına rağmen nüfus artış hızı oldukça düşük. Bu durum, kentteki vekil sayısına da yansıdı. 2007 yılında beş olan vekil sayısı dörde indi.

Kentteki dinamikler, çöken ekonomiye karşın tedbirler alınmasını istiyor. Dönemsel olarak duyurulan destek ve teşvik paketleri ise uzun erimli olmuyor. Önceki gün Ağrı’yı ziyaret eden Cumhurbaşkanı Kılıçdaroğlu’nun gündeminde de bu durum vardı. Kılıçdaroğlu, Ağrı’yı özel ekonomi bölgesi ilan edeceklerini söyledi.

2007’DEN GÜNÜMÜZE AĞRI SEÇİMLERİ

300 bin civarında seçmeni olan kentte her seçim, dönemsel olarak farklı tabloyla sonuçlanabiliyor. Ülkedeki genel siyasetin seyri, yereldeki aday profilleri ve aşiretlerin eğilimi burada etkili. Yerel seçimlerde de durum böyle. Şu an kentte Büyük Birlik Partisi, Saadet Partisi’nin elinde olan belediyeler var. Yine yakın dönemde Demokrat Partili belediye başkanları ve Liberal Demokrat Partili meclis üyeleri de oldu.

Oy geçimlerinin yoğun olduğu kentlerden biri olan Ağrı’da her seçim yeni bir sürprizi barındırıyor. 2007 seçimlerinde AKP, kentteki vekillerin tamamını almıştı. Ancak sonraki seçimlerde siyasi tablo tam tersine döndü. 7 Haziran 2015 seçimlerinde aralarında Leyla Zana’nın da olduğu vekillerin tamamını Meclis'e göndererek yarışı tamamladı. 2018 genel seçimlerinde ise oyların yüzde 62’sini alan HDP, meclise üç vekil gönderdi. AKP ise oyların yüzde 29’unu alarak bir vekil seçtirebildi.

YEREL SEÇİMLER VE AĞRI

Bu değişkenlik yerel seçimlerde de kendini gösterdi. AKP’de olan Ağrı Belediyesini 2014 yerel seçimlerinde Demokratik Bölgeler Partisi adayları Sırrı Sakık ve Mukaddes Kubilay kazandı. O tarihte defalarca oyların sayılması sonucu değiştirmedi, Ağrı belediyesini DBP kazanmış oldu. 2016 yılında başlayan kayyım sürecinden Ağrı’da nasibini aldı. Ağrı Belediyesi'ne de kayyım atandı. Bir önceki seçimde DBP’nin kazandığı belediye 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde bu defa AKP’ye geçti. AKP’nin adayı Savcı Sayan, oyların yüzde 55’ni alarak belediye başkanı seçildi. Böylelikle yerel yönetimlerde AKP dönemi yeniden başlamış oldu.

SAYAN’IN OLMADIĞI YARIŞTAN AKP NASIL ETKİLENİR?

AKP’li Savcı Sayan, başkanlığı döneminde gerek kent içindeki tutumları gerekse de genel siyasete dönük çıkışlarıyla sık sık gündemde olan bir isim. Tartışmaların odağında olan Sayan, 14 Mayıs’ta AKP’den milletvekili olmak için koltuğunu bıraktı. Sayan’ın koltuğunu bırakması üzerine toplanan Ağrı Belediye Meclisi yeni başkanını seçti. Sayan ise İzmir 1. bölge 6. sıradan milletvekili adayı olarak gösterildi. AKP’nin son seçimde dört milletvekili çıkardığı İzmir 1. Bölgeden Sayan’ın 6’ıncı sıradan seçilebilmesi ise oldukça güç görünüyor.

AKP’nin yerel seçimde gösterdiği başarıyı milletvekili seçimlerinde gösterip göstermeyeceği en çok merak edilen konular arasında. AKP Ağrı’da Ruken Kilerci, Abbas Aydın, Mehmet Ali Bilgili ve Şaban Polat’ı aday gösterdi. AKP adaylarının mevcut durumda gücünü koruyabilmesi ise oldukça güç görünüyor.

SİYASETTE AŞİRET VE DİNE DAİR SÖYLEM ETKİLİ Mİ?

Milletvekili olmak için koltuğu bırakan Belediye Başkanı Savcı Sayan bu seçimlerde yok. Kentteki dinamiklere göre Sayan eleştirilse de, yerel dinamikleri iyi kullanan bir isim. Akraba ilişkileri, aşiret yapıları ile temasa geçebiliyor. Sayan’ın kentte kalmasının AKP’ye yarayacağını belirten Ağrılı gazeteci İhsan Birgül, şunları söyledi: “Ağrı’da insanlar belediye hizmetlerinden memnun değil. Ancak Sayan, kentteki yerel dinamikleri iyi biliyor ve kullandığı dil bölgenin sosyolojisine uygun. Aşiret ve dine dair söylemleri buna göre seçiyor. Yerel seçimleri de bu siyasetle kazandı diyebiliriz.”

Ancak gazeteci Birgül ile aynı görüşte olmayan da var. Sayan’ın olmamasının AKP açısından bir eksiklik olmadığını belirten Ramazan Demir, “Sayan’ın olmaması AKP için bir eksiklik değil. Halkta bıraktığı iz, AKP açısından olumlu değil. Ama fiziki olarak burada olsaydı işler değişebilirdi” diye konuştu.

YEŞİL SOL PARTİ İDDİALI

Ağrı’da 2018 seçimlerinin galibi HDP’ydi. 14 Mayıs seçimlerinde ise mevcut milletvekillerini aday göstermedi. HDP Ağrı Miletvekili Berdan Öztürk Yeşil Sol Parti’den Diyarbakır’da aday gösterildi. İki dönem kuralına takılan Dilan Dirayet Taşdemir ve Abdullah Koç listelerde yer almadı. Bir önceki dönem kentin belediye başkanlığını yapan ve 2017’de yerine kayyum atanan Kürt siyasetinin bilinen isimlerinden Sırrı Sakık, Yeşil Sol Parti’den Ağrı birinci sıra adayı. Diğer adaylar Necla Demir, Heval Bozdağ ve Zelal Yılmaz. Ağrı’da yoğun çalışmalar yapan Yeşil Sol Parti, dört vekili almak gibi bir hedefe odaklanmış durumda.

SAKIK: 4-0 YAPACAĞIZ

Artı Gerçek’e konuşan Yeşil Sol Parti birinci sıra adayı Sırrı Sakık, kentteki hedeflerinin dörtte dört olduğunu söyledi. Ağrı’nın yaralı olduğunu belirten Sakık, şunları söyledi: “Kent yaralı. Bizden önce de sonrasında da kötü yönetildi. Başarılı bir belediyecilik sürecimiz vardı ama kayyumlar atandı. İnsanlar bunu hesabını göreceğiz diyorlar. Buradaki insanlar var olmak istiyor. Önümüzdeki süreçte zindanların kapısını açmak, barışı inşa etmek istiyoruz. Herkesin özlemi bu ve yaralarını sarmak istiyor. Yeşil Sol Parti’ye bu anlamda bir teveccüh var. 4-0 yapacağız. Hem genel hem yerel seçim çalışmasını bir arada yürütüyoruz. Birkaç ay sonraki yerel seçimlerde 7 ilçemizi de alarak hem yerel hem genel anlamda kentte iktidar olmak istiyoruz.”

SAKIK’TAN GENÇLERE ÇAĞRI: BİR OYUN BİLE ÖNEMİ VAR

Kentte yaşanan göçte “Sakık’ın gündeminde. Son dönemlerde 45 bin insanın bu kenti terk ettiğini hatırlatan Sakık, göç eden Ağrılılara şu çağrıda bulundu: “Ağrılılar, gençlerinin geri dönmesini istiyorlar. Başka kıtalara, başka ülkelere giden gençlerin dönmesi bu topraklardaki barışa ve aş – iş durumuna bağlı. Şu an İzmir’de İstanbul’da tüm inşaat ve hizmet sektöründe Ağrılılar bulunuyor. Biz de çağrıda bulunuyoruz, ne olursa olsun bulundukları kentteki il ve ilçe örgütlerimizle diyaloğa geçsinler. Biz onları kente taşımak istiyoruz. Bir oyun bile önemi var. Geleceğimizi beraber kurmamız lazım bunun için herkesin üzerine düşeni yapmasını istiyoruz.”

CHP VEKİL ÇIKARMA HEDEFİNE

Millet İttifakı partilerinden İYİ Parti aday çıkarmış durumda. İYİ Parti dışında DEVA, Gelecek Partisi gibi millet ittifakı bünyesindeki partilerin desteğiyle yarışacak olan CHP’nin listesinde İbrahim Varol, Abdurrahman Polat, Ertuğrul Eryılmaz ve Zekiye Altay aday gösterildi. CHP, Doğu Masası üzerinden uzun zamandır yürüttüğü çalışmalarla kentteki aşiret temsilcilerini ve AKP’den kopan isimleri partiye katmak istiyordu. Aday tercihlerinde de bölgenin aşiret dengesini gözetildiğini söylemek mümkün. Örneğin, birinci sıra adayı İbrahim Varol, büyük aşiretlerden Memani aşireti mensubu.

Aşiretler başta olmak üzere halkın kendilerine büyük bir ilgi gösterdiğini ifade eden CHP’nin birinci sıra adayı İbrahim Varol, AKP’den daha fazla oy alacaklarını söyledi. Varol, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “HDP burada güçlü ama biz de çalışıyoruz, çabalıyoruz. Gittiğimiz her yerde büyük bir ilgi ve sevgi var bizlere karşı. Aşiretler ve önde gelen aileler de güzel karşılıyor bizi. İnsanların yüzündeki somurtkanlık bir anda yok oluyor bizleri gördüklerinde. İnsanlar bir hizmet beklentisi içerisinde. Bize olan bu ilgi sandığa yansır mı yansımaz mı bilemeyiz. Şu an durumumuz iyi görünüyor. Allah’ın izniyle vekil çıkaracağız. Kentteki genel sonuçları da şu an kestirmek biraz zor.”

GAZETECİ BİRGÜL: YEŞİL SOL’UN AĞRI’DAKİ RAKİBİ AKP DEĞİL CHP’DİR

Yeşil Sol’un cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Kılıçdaroğlu’nu desteklemesi, Kılıçdaroğlu’nun kentteki seçimi önde tamamlamasını mümkün kılabilir. Ancak bu destek cumhurbaşkanlığı seçimleri ile sınırlı kalmayıp genel tabloyu da değiştirebileceği yönünde görüşler de var. Yeşil Sol Parti desteğinin kentteki seçim seyrini bir bütünen etkileyebileceğine işaret eden Gazeteci İhsan Birgül, şunları söyledi: “Ağrı'da seçim odaklı siyasi dengeler ciddî anlamda değişime uğramış durumda. Yeşil Sol’un şu ana kadar, genel merkez anlamıyla CHP'yi ciddi anlamda rakip olarak ifade etmemesi ve Kılıçdaroğlu'nu destekleyecek olması Ağrı'da CHP için adeta can simidi oldu. Çok rahatlıkla söyleyebiliriz ki Ağrı'da Yeşil Sol’un en güçlü rakibi AKP'den çok CHP'dir. Yeşil Sol’un somut ifadeler yerine demokrasi gibi soyut seçim argümanları ile halka inmesiyle birlikte "herhangi bir pazarlık söz konusu değil” söylemi daha çok CHP'ye yarıyor. “

Kentteki üç güçlü partinin de Patnos ilçesinden ve Memani aşiretinden aday gösterdiğini hatırlatan Birgül, bu stratejinin, seçimi aşiret içi yarışa evireceğini söyledi. Bir diğer büyük ilçesi olan Doğubeyazıt’ın hiçbir partinin listesinden yer almamasının da ilçede tepkiye neden olduğunu belirten Birgül’e göre Yeşil Sol 2, AKP ve CHP’nin birer vekil çıkarabilir.

GÖÇLER KİMİ ETKİLEYECEK?

Ağrı’da seçimlerin seyrini değiştirecek en önemli faktör kentten giden ve sayıları on binlerle ifade edilen genç seçmenler. Türkiye’nin en yoksul üçüncü kenti olan ve verdiği göçlerle nerdeyse hayalet kente dönen Ağrı’dan çalışmak üzere ayrılan gençlerin oy kullanmak için gelip gelmeyeceğine veya yurt dışındakilerin oy kullanıp kullanmayacaklarına dair bir şey söylemek şu an için mümkün görünmüyor. Ağrı Girişimci Sanayici İş Adamları Derneği Başkanı Mehmet Akbaş’a göre bu göç durumu en çok Yeşil Sol Parti’yi olumsuz etkileyecek. Bu seçmenin ne kadarının oy kullanacağının bilinmediğini ifade eden Akbaş, “Demokrasi için tüm seçmenlerin sandığa gitmesini umuyorum. İl dışındaki genç kesimlerin dışarda olması sol partileri oy kaybına uğratacak. Özellikle Yeşil Sol burada dezavantajlı çünkü gençlerin büyük bir bölümünün eğilimi kendilerinden yana. Yine ekonomiye dair söylemler belirleyici olacak. İnsanların genel kaygıları ekonomiye dair ve birinci önceliği ekonomi. Bulundukları yerlerde oy kullanacaklar bunun oranı ne olur bilmiyoruz ama ülke içindeki gençlerin bir kısmı gelir” diye konuştu.

Yeşil Sol Parti’nin 3, AKP’nin ise 1 vekil kazanabileceğini söyleyen Akbaş, CHP’nin yarattığı havanın bir vekil çıkarmak için yeterli olmayacağı görüşünde. Vekil çıkarmak için 40 bin oya ihtiyaç olduğunu hatırlatan Akbaş, son seçimde 6 bin civarında oy alan CHP’nin vekil çıkarmaya yetecek oya ulaşmasının oldukça güç olduğunu söyledi.

50 BİNE YAKIN GENÇ YURT DIŞINDA

Gazeteci Ramazan Demir de ketten göç eden genç nüfusun yoğunluğuna dikkat çekti. Göç edenlerin büyük bir bölümünün oy kullanacak seçmen olduğuna dikkat çeken Demir, “50 bine yakın genç Kanada ve Amerika’da görünüyor. Bunlardan 12 -15 bin dolaylarında oy kullanma durumu var. Ülke içindeki başka kentlerde de önemli bir nüfus var, bunların bir kısmı oy kullanmak üzere gelir” dedi.

Demir, CHP’nin de kentte varlık göstermeye başladığına işaret etti. CHP’nin kentte ikinci parti konumuna geldiğini söyleyen Demir, “Güçlü üç partinin il teşkilatları kendi adaylarına muhalif bir görüntü çiziyor. Sahada en çok CHP’nin iyi çalıştığını söyleyebiliriz. Yeşil Sol üç vekil çıkaracak. Geri kalan bir vekile de CHP daha yakın görünüyor” dedi.

KENTTE ŞU AN İÇİN BİRÇOK İHTİMALLİ BİR TABLO GÖRÜNÜYOR

Ağrı’da genel sonucun ne olacağını şimdiden kestirmek zor. Kentte, 14 Mayıs için birçok ihtimal masada. Yeşil Sol Parti’nin 7 Haziran seçimlerinde olduğu gibi vekillerin tamamını alma ihtimali de bulunuyor, birer vekilin AKP ve CHP’nin alacağı bir ihtimal de. Ancak en baskın ihtimal, Yeşil Sol Parti’nin 3, diğer vekilin ise AKP yada CHP’nin alabileceği. Yeşil Sol Parti’nin açık desteğiyle Kılıçdaroğlu’nun yarışı açık ara önde tamamlayacağı tahmin ediliyor.

Ağrı seçim sonuçları