DEM Parti'den Adalet Bakanı'na: Demirtaş kararı neden uygulanmıyor?

DEM Parti Van Milletvekili Zülküf Uçar, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'a, AİHM'in Selahattin Demirtaş kararının neden uygulanmadığını sordu. Uçar, "Selahattin Demirtaş'ın, Figen Yüksekdağ'ın ve Kobani kumpas davasında esir tutulan bütün arkadaşlarımızın derhâl tahliyeleri sağlanmalı" dedi.

Artı Gerçek- Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nin görüşmeleri devam ediyor. Komisyonda, Adalet Bakanlığı ve bağlı kurumların bütçe teklifleri görüşüldü.

'BAKANLIK KADINA ŞİDDETTE SORUMLULUĞUNU GÖRMEZDEN GELİYOR'

Görüşmede söz alan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Şırnak Milletvekili Newroz Uysal Aslan, kadına yönelik şiddet, kadın cinayetleri ve cezasızlık ile ayrımcılığa işaret etti. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yaptığı sunumunda, bu konulara dair tek bir cümle dahi sarf etmediğini belirten Newroz Uysal Aslan, "Mevcut politikalardaki sessizliğini, kadına karşı her türlü şiddetin ve Bakanlığın sorumluluğunu nasıl görmezden gelişini bir kez daha açığa vuruyor. Bakanlığınız bütçesi adaleti, toplumsal barışı konuşmak yerine, infazda olmayan eşitlik ve adaletin gölgesinde, tarafsız ve bağımsız yargının yokluğunun gölgesinde ceza politikasını finanse edip bütçelendirmeye devam ediyor" dedi.

'TECRİT SİSTEMLERİYLE ÖVÜNÜYORSUNUZ'

Son 5 yılda bakanlığın 100'ün üzerinde cezaevi yaptığı bilgisini anımsatan Newroz Uysal Aslan, “Bu bütçe kimin hayatına, ne yatırım yapıyor?’ diye sorduğumuzda yine taştan koğuşlar, betondan duvarlar cevabını alıyoruz. Utançtır ki ‘yeni nesil cezaevleri’ diyerek güneş görmeyen yapılarla, tecrit sistemleriyle övünüyorsunuz. Her yeni cezaevi ihalesi bir adli destek merkezi, bir kadın sığınma evi, çocuk merkezi, bir uzlaşma ya da onarıcı adalet programından eksiltme anlamına gelmekte. AYM ve AİHM kararlarının uygulanmadığı, ifade, örgütlenme özgürlüğünün daraltıldığı bu ülkede yeni nesil cezaevi hukuk krizini etonla sıvamak, siyasal krizi duvar kalınlığıyla yönetmeye çalışmak demektir” diye konuştu.

'HERGÜN EN AZ 2 MAHPUS CEZAEVLERİNDE CAN VERİYOR'

Cezaevinde yaşanan ölümlere ve intihar olarak açıklanan ölümlere işaret eden Newroz Uysal Aslan, "Yalnızca 2024'ün ilk on bir ayında 68 kişinin intihar ettiği kayıtlara geçti, bunların çoğu şüpheli ölüm. Sizin verilerinize göre 2024 yılı genelinde hayatını kaybeden mahpus sayısı 818 yani her gün en az 2 mahpus Türkiye'deki hapishanelerde can veriyor. Cezaevlerinde âdeta adı konulmamış bir ölüm ve öldürme rejimi işliyor. Bu veriler size ne ifade ediyor Sayın Bakan? Hiçbir şey anlatmıyor mu? Siz cezaevlerindeki doluluğu böyle mi boşaltıyorsunuz? Bu mu insan onuruna uygun cezaevi sisteminiz" diye sordu.

'MAHPUSLARA, 'KAÇ KİŞİ SİLAH BIRAKTI' GİBİ SORULAR SORULUYOR'

İdare ve Gözlem Kurulu’nun mahpusların tahliyelerini engellemesine de değinen Newroz Uysal Aslan, kurulların engelle yaptığı gerekçelere işaret etti. Nevroz Uysal Aslan, “Pişman mısın?’ ‘Kimliğinden, düşüncenden vazgeçtin mi?’ ‘Siyasi tutumunu değiştiriyor musun?’ İstediği cevabı almadığında ise özgürlük yok, yaşam yok, tıpkı Sincan Cezaevinde Sermin Demirdağ örneğinde olduğu gibi. 7 kez kurulda değerlendirme yapıldı Demirdağ hakkında ancak yine tek bir tahliye yok, tıpkı Sincan'da tahliye edilmeyen tek bir mahpus kadın gibi. Mahpuslara PKK'nın silah bırakma süreçleri hakkında ‘Kaç kişi silah bıraktı? ‘Herkes neden bırakmadı?’ diye sorular soruyorsunuz. Bu soruları kim hazırlıyor? Bu sorular Bakanlığınızın değerlendirme onayından ne kadar geçiyor? Yoksa Sayın Bakan siz değilse, bu cezaevlerindeki bu soruları kontrol edemediğiniz yapılar mı soruyor?" ifadelerini kullandı.

'ATK'NİN ARKASINA SAKLANAMAZSINIZ'

Hasta mahpusların durumuna değinen Newroz Uysal Aslan, “Bazıları nefes alamıyor, engelli mahpuslar tek başına yürüyemiyor, bazıları ise hafızasını kaybetmiş, kendi adını bile söyleyemem mahpuslar var ama adaletiniz... Siz diyorsunuz ki: Ölüm gelene kadar içeride kalacaksın ya da ölümün kıyısında tahliye olacaksın. Bu sistem insanlık onurunu öldürmeye, bu onurdan geriye hiçbir şey bırakmamaya kast değilse nedir? Bu çürümenin altında yatan temel mekanizmalardan biri de her seferinde gerekçe olarak bizlere sunduğunuz Adli Tıp Kurumu. Çünkü ağır hastaları içeride tutan kararlar sizin bilimsel diye arkasına sığındınız bu kurumun imzasını taşıyor. Manisa Akhisar Hapishanesinde Hüseyin Felek, ileri yaşına ve kanser hastası olmasına rağmen 2 kez Adli Tıp Kurumu tarafından ‘Cezaevinde kalabilir.’ raporu verildi, tahliye etmediniz ve 10 Kasım 2025'te kurul kararından kısa bir süre sonra hapishanede yaşamını yitirdi. Ceza politikasının ölümcül bir aparatı hâline getirdiğiniz bu mekanizmanın gölgesinde insanlar ölüyor. Bu nedenle ATK'nin ardına saklanamazsınız. Çünkü bu kurumun bilimsel verilere dayanmayan, kararlarından ve siyasi nüfuzu müdahalesiyle hazırladığı raporlardan sorumlu olduğunuz kadar ATK'yi bu durumdan kurtarmakla da yükümlüsünüz" diye konuştu.

'ATK'NİN 'CEZAEVİNDE KALABİLİR' DEDİĞİ KAÇ MAHPUS ÖLDÜ?'

DEM Partili Newroz Uysal Aslan, Tunç’un yanıtlaması istemi ile şu soruları sordu:

"Son 5 yılda ATK'nin ‘Cezaevinde kalabilir' dediği kaç mahpus cezaevlerinde yaşamını yitirdi? Bir de ATK'nin cezaevinde kalamaz raporlarına rağmen cezaevlerinde tutulan ve hayatını kaybeden mahpus sayısı kaç? Adli Tıp Kurumlarına götürüldüğü süreç içerisinde kurumların vermiş olduğu raporlara uzun süre bekleme hâlinde, kurul raporu yetişmediği süreç içerisinde yaşamını yitiren mahpus kaç? Yine hakeza Kurumun cezaevlerinde kalamaz raporlarına rağmen savcılık gerekçesiyle toplum için tehlikeli statüsünde görülüp de tahliyesi engellenen mahpus kaç? En son Elâzığ Hapishanesinde infaz hâkimliğinin vermiş olduğu bir karar var, infaz hâkimliği vermiş olduğu kararda mahpuslara pişmanlık sorusunun dayanağı olan Anayasa ve yasalarda değil- yönetmeliğin kötüye kullanıldığını, mahpusların yargılama sırasında mahkemeler tarafından sorulabilecek soruların kurul eliyle sorulamayacağına dönük bir mahkeme kararı var. Bu karara karşın kurullarla ilgili yürütülen süreç ne?"

UÇAR: ADLİYE VE MAHKEMELERE DEĞİL HUKUKA İHTİYAÇ VAR

DEM Parti Wan Milletvekili Zülküf Uçar da 2002’de Türkiye’de 78 adliyenin olduğunu anımsatarak, “Şu anda 391 tane var. Ayrıca mahkeme sayısı yüzde 3 bin oranında arttı. Bakan bunu, ‘Başarı’ olarak nitelendiriyor Ancak durum gerçeği yansıtmıyor. Sayın Bakan, mahkemelere, mahkeme sayılarındaki artışa ihtiyaç duyan toplum maalesef ki özgürlükten ve demokratik ölçülerden uzak bir toplumdur. Dolayısıyla, bizim açımızdan burada esas olan, mahkeme sayılarındaki artışı sağlamak değil mahkemelere, yargı makamlarına ihtiyaç duymayan, demokratik toplum ilkelerini ve esaslarını dikkate alan ve toplumun kendi kendini yönetebileceği bir toplum inşasını sağlamaktır. Dolayısıyla, burada bizim için esas olan, ahlaki ve politik toplumun yani demokratik toplumun mahkemeye minimum ihtiyaç duyduğu bir düzenin, bir toplum inşasının sağlanmasıdır. Gerçekten yargının bağımsızlığı ve gerçekten toplumun adil, eşit bir şekilde yönetilmesi ve mahkemelere ihtiyaç duymayan bir toplumun oluşturulmasını istiyorsa öncelikli olarak ahlaki ve politik toplumun inşası için çaba yürütmeli" diye konuştu.

'DEMİRTAŞ KARARI NEDEN UYGULANMIYOR?'

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında verdiği ihlal kararının henüz uygulanmamış olmasına da dikkat çeken Uçar, “Bu karar aslında bize mahkemelerin ne denli bağımsız yürütülmediğini, adil yürütülmediğini de net bir şekilde önümüze koyuyor. Toplum hâlâ Demirtaş kararıyla birlikte Kobani kumpas davasındaki bütün siyasi tutsakların da özgürlüğünü bekliyor ama istinaf mahkemesi henüz buna dair herhangi bir karar almış değil, ne yapacağını ortaya koyan bir tavır geliştirmiş değil. Bakanlık olarak bu yönde açıklamalarda bulundunuz ama kesin olan bir mahkeme kararına rağmen istinafın bu tutumunu da ayrıca ortaya koymak gerekiyor. Acaba istinaf mahkemesi hem Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararını, kesin olarak verilmiş olan bir kararı uygulamayarak acaba barış ve demokratik toplum sürecini mi hedef alıyor?" dedi.

'DEMİRTAŞ, YÜKSEKDAĞ VE KOBANİ DAVASINDA ESİR TUTULAN ARKADAŞLARIMIZ SERBEST BIRAKILMALI'

Uçar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Acaba istinaf mahkemesinin orada bulunan hâkimleri, yargı makamları bu süreci mi bozmaya çalışıyor, ne yapmaya çalışıyor; bunun bir an önce kamuoyuna açıklanması Bakanlık olarak sizlerin de bir sorumluluğu olarak istinaf mahkemesinin yargının kararını, kesin olan bir kararı neden uygulamadığını sorgulaması gerekiyor. Usul ve esastan derhâl bozulması gereken bu karara karşı, istinaf mahkemesinin direnmesine karşı Bakanlık olarak bir an önce hem Sayın Selahattin Demirtaş'ın, Figen Yüksekdağ'ın ve Kobani kumpas davasında esir tutulan bütün arkadaşlarımızın derhâl tahliyeleri sağlanmalı ve sürecin gidişatına zarar veren bu tarz tutumlardan uzak tutulması sağlanmalıdır."

'SİYASİ TUTSAKLARIN ÖZGÜRLÜĞÜNE İHTİYAÇ VAR'

"İçinde bulunduğumuz sürecin ufku demokratik toplumdur" diyen Uçar, "Siyasi tutsakların özgürlüğü tam da bu ufukla ilgilidir. Siyasi tutsakların özgürlüğü birçok sonuç doğuracaktır ancak en önemli katkıları şüphe yok ki demokratik toplum inşasında söz konusudur. Hem teorik birikimleri hem de çözüm iradeleri onları demokratik toplumun doğal öncüsü yapıyor. Demokratik toplumun özgür bireyi bizzat siyasi tutsakların şahsında ortaya çıkıyor. Hemen şu anda özgür kalmaları bu sebeple zorunludur. Sayın Öcalan demokratik toplum inşasının özü olarak komünal örgütlenmeyi işaret ediyor. Bu konuda da deneyim ve birikimi en yoğun olanlar ise yine siyasi tutsaklardır. Özce ifade etmek gerekirse toplumun özgürleşmek ve demokratikleşmek için siyasi tutsakların özgürlüğüne ihtiyacı var" ifadelerini kullandı. (MA)

dem parti milletvekili Van şırnak Newroz Uysal Aslan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç selahattin demirtaş Figen Yüksekdağ Kobani Davası kumpas aihm