Erol Taymaz'ın çalışması: 14 Mayıs seçimlerindeki oy geçişleri
Erol Taymaz, Emek ve Özgürlük İttifakı’na ve seçime ilk kez kendi adıyla giren TİP’in nereden oy aldığına dair hesaplamasını yayınladı. Buna göre, HDP oylarındaki kaybın yüzde 21'i sandığa gitmeyenlerden oluşuyor. CHP’ye yüzde 10 civarında bir kayış var.
Artı Gerçek - 14 Mayıs seçim sonuçları üzerinden oy tercihlerindeki değişikliklere ilişkin araştırmacılar hesaplamalar yapıyor. Seçimde beklenen düzeye ulaşamayan Yeşil Sol Parti'nin oy kaybına ilişkin de tartışmalar sürüyor. Prof. Dr. Erol Taymaz'ın, 'ekolojik çıkarım' yöntemiyle yaptığı çalışmada da HDP’nin 2018’de aldığı oyların gittiği partiler ve Yeşil Sol Parti’nin 14 Mayıs’taki oylarının geldiği partiler hesaplandı.
Birikim'de 'İttifak siyaseti 2023' başlıklı yazıyla çalışmayı aktaran Taymaz, "Bu yazıda Emek ve Özgürlük İttifakı’na ve seçime ilk kez kendi adıyla giren TİP’in nereden oy aldığına bakacağız" dedi. Taymaz'ın yazısındaki tespitlere göre,
* HDP'nin 2018 oylarının yüzde 4.9'u TİP'e gitti. Bu oran 273 bin oya tekabül ediyor.
* Bu aynı zamanda TİP oylarının yaklaşık yüzde 30'una denk geliyor.
* HDP oylarındaki kaybın yüzde 21'i sandığa gitmeyenlerden oluşuyor.
* CHP’ye ise yaklaşık yüzde 10 civarında bir kayış görünüyor.
Erol Taymaz'ın yazısı şöyle:
TİP 2023’te nereden oy aldı?
Bu soruyu cevaplayabilmek için Türkiye’deki 50 binden fazla mahallenin seçim sonuçlarını kullanarak “ekolojik çıkarım” yöntemi ile 2018-2023 milletvekili seçimleri arasındaki oy geçişlerini her il için ayrı ayrı tahmin ettik.[1]
Tablo 1. 2023’te TİP’in oy kaynakları
Tablo 1’de özetlenen tahminlere göre 2023’te TİP’e oy veren 273 bin kişi (%30), 2018’de HDP’ye oy vermiş.[2] “Seçim dışı” grubu 2018’de yaşı tutmadığı için oy vermeyenlerle seçime katılmayanları kapsıyor. Bu verilere göre TİP’in aldığı oyların yaklaşık dörtte biri yeni seçmenlerden (“gençlerden”) oluşuyor. Son olarak, TİP CHP’li seçmenlerden de epey oy almış (%27,2). TİP’in AKP ve diğer partilerden daha az fakat azımsanmayacak kadar oy aldığı da görülüyor.
Burada bir parantez açıp genç seçmenlere değinelim. “Seçim dışı” grubunu ne kadarının “yeni seçmen” olduğunu bilemiyoruz fakat bu grupta yeni seçmen oranının çok daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Bu gruptan, yani bir anlamda genç seçmenlerden en yüksek oranda oy alan partiler TİP (%27,3), YRP (%23,6), Yeşil Sol Parti (%23) ve Ata ittifakı (%23) olurken en düşük oy alanlar da MHP (%15,8) ve AKP (%18,5).
Bu tahmin sonuçlarına göre TİP gerçekten HDP dışı partilerden ve yeni seçmenlerden de önemli oranda destek görmüş. Yeşil Sol Parti ve TİP seçime tek liste ile girseydi bu seçmenlerin ne kadarının ittifaka oy vereceğini maalesef mevcut verileri ile tahmin edemiyoruz.
HDP’nin 2018’de aldığı oylar nereye gitti?
Tablo 2. 2018 HDP oylarının 2023 dağılımı
Tablo 2’de HDP’nin 2018’de aldığı oyların, 2023’de hangi partilere gittiği tahminleri yer alıyor. 2018’de HDP’ye oy veren yaklaşık 3,1 milyon kişi 2023’te Yeşil Sol Parti’ye oy vermiş (%56). HDP’ye 2018’de oy verenlerin %21’i 2023’te ya oy kullanmamış ya da vefat gibi nedenlerle seçmen olamamış. HDP’den CHP’ye giden oy sayısı, TİP’e giden oy sayısının iki katına yakın. Bu tablo seçim sonrası hayal kırıklığını bir ölçüde açıklayabiliyor.
Yeşil Sol Parti 2023’te nereden oy aldı?
Yeşil Sol Parti’nin 2023’deki oy kaynakları da Tablo 3’te yer alıyor.
Tablo 3. 2023’te Yeşil Sol Parti’nin oy kaynakları
Tahmin sonuçlarına göre Yeşil Sol Parti’nin oylarının büyük bir kısmı (%69) 2018’de HDP’ye oy veren seçmenlerden gelmiş, ikinci önemli grubu da yeni seçmenler (%23) oluşturuyor. Diğer partilerin payı oldukça düşük. Bu sonuçlar (Tablo 2 ve 3) HDP/Yeşil Sol Parti ile diğer partiler arasındaki oy geçişinin çok yüksek olmadığını gösteriyor.
HDP'nin oy kaybına yol açan beş neden
Yurtdışı oyları Yeşil Sol Parti'ye üç vekil kaybettirdi
