Diyarbakır Barosu, uyuşturucu raporu hazırladı: Hakkında işlem yapılanlardan 47’si 12 yaş altı, 532’si 12-18 yaş arası çocuklar

Remzi BUDANCİR

DİYARBAKIR - Diyarbakır Barosu, uyuşturucu madde bağımlılığına ilişkin rapor hazırladı. Otomatik CMK Avukat Atama Sistemi (CMK servisi OCAS) kayıtlarda yer alan istatistiki veriler gözetilerek hazırlanan raporda, 2020 yılından bu yana uyuşturucu dosyalarının sayısı, bu dosyalarda yargılananların yaş aralığına ilişkin veriler yer aldı. Rapor, Diyarbakır’da “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti” ve “Uyuşturucu Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak” ve “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanmak” suçlarından gözaltına alınanlara CMK’dan atanan avukat verileri üzerinden hazırlandı.

Raporda 2020-2023 yılları arası uyuşturucudan hakkında işlem yapılanların yaş aralığı da yer aldı. Veriler her yılın 1 Ocak-31 Aralık tarihler arasını kapsıyor.

2020-2023 YILLARINDA 13 BİN 959 AVUKAT GÖREVLENDİRİLDİ

- 2020: Toplam avukat görevlendirme sayısı 3 bin 230’dur. Bu kişilerden 15’i 12 yaşından küçük, 159’u 12-18 yaş arasında olan çocuklardır. Geri kalan kişiler ise 18 yaş üstü yetişkin grubunu kapsamaktadır.

- 2021: Toplam avukat görevlendirme sayısı 3 bin 846’dır. Bu kişilerden, 8’i 12 yaşından küçük; 147’u 12-18 yaş arasında olan çocuklardır. Geri kalan kişiler 18 yaş üstü yetişkin grubunu kapsamaktadır.

- 2022: Toplam avukat görevlendirme sayısı 4 bin 392’dir. Bu kişilerden 16’sı 12 yaşından küçük, 146’sı 12-18 yaş arasında olan çocuklardır. Geri kalan kişiler 18 yaş üstü yetişkin grubunu kapsamaktadır.

- 2023: 1 Ocak-Eylül 2023 tarihi itibariyle toplam avukat görevlendirme sayısı, 2 bin 491’dir. Bu kişilerden 8’i 12 yaşından küçük, 80’si 12-18 yaş arasında olan çocuklardır. Geri kalan kişiler 18 yaş üstü yetişkin grubunu kapsamaktadır.

Rapora göre 2020 yılından bu yana CMK üzerinden toplam 13 bin 959 avukat görevlendirildi. Hakkında işlem yapılanlardan 47’si 12 yaşından küçük, 532’si 12-18 yaş arası çocuklar olduğu belirtildi.

ÖNLEYİCİ KOLLUK HİZMETİ YETERSİZ

Anayasa’da “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır” hükmünün yer aldığının belirtildiği raporda, madde bağımlılığıyla mücadelede, suçun yaşam alanı olan sokaklarda yeterli önleyici kolluk faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi gerektiğine dikkat çekildi. Sayısal veriler incelendiğinde, 2020 yılı pandemi dönemi ve sonrasında Diyarbakır kent merkezi ve 13 ilçesinde, kademeli bir şekilde artış veya kısmen aynı oranda madde kullanımının oluştuğunun görüldüğünün vurgulandığı raporda, “Bu durum, lokal düzeyde Diyarbakır ili için önleyici kolluk hizmeti ile madde bağımlılığıyla mücadele hususunda gerekli tedbirlerin gerektiği ölçüde alınmadığını göstermektedir” denildi.

UYUŞTURUCU MADDE KULLANAN KİŞİ SAYISINDA ARTIŞ VAR

Uyuşturucu maddeler konusunda yapılan çalışmaların ve hazırlanan bu raporun bu maddeleri kullanan kişilerin sayısının son yıllarda düzenli olarak arttığını gösterdiğinin belirtildiği raporda, şu tespitler yer aldı:

• Toplumların geleceğini ciddi derecede etkileyen ve çağın önemli bir sorunu haline gelen uyuşturucu madde kullanımı ve bu sorunla mücadelede ortaya konulan kamu politikalarının analiz edilmesi, uygulamada eksik yönlerin tespiti ve etkili politikaların yürürlüğe konulabilmesi açısından oldukça hayati bir öneme sahiptir.
• Toplumdaki uyuşturucu madde bağımlısı bireylerin yaşamış oldukları sorunlar günümüzde bireysel bir sağlık sorunu olmanın ötesine ulaşmış durumdadır. Bu bağlamda çalışmada uyuşturucu madde sorununun günümüz itibariyle tek boyutlu bir sorun olmanın ötesinde toplumu sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve sosyo-politik yönlerden değişik şekillerde etkileyen çok boyutlu karmaşık bir sorun haline geldiği gözlenmektedir.

HER YIL KADAMELİ ARTIŞ

• Diyarbakır ili itibariyle, her yıl nispeten önemli ölçüde uyuşturucu madde üretim, ticaret ve tüketimi hususunda artan suç kaydına ilişkin veriler gözlenmektedir. Avukat görevlendirme sayısı 2020 itibariyle toplam 3.230, 2021 itibariyle toplam 3.846, 2022 yılı itibariyle toplam 4.392’dir. Her yıl kademeli olarak, bir önceki yıla nazaran önemli sayılabilecek ölçüde adli işlem kaydında artış görülmektedir.
• Veriler dikkate alındığında 2020 yılına göre 2021 yılı itibariyle %19, 2021 yılına göre 2022 yılında %35 artış yaşanmıştır.

12 YAŞINDAKİ ÇOCUKLAR: 2022 YILINDA BİR ÖNCEKİ YILA NAZARAN %100 ARTIŞ VAR

• İstatistiki veriler incelendiğinde, 12 yaşından küçük çocuklara ilişkin kayıtlarda, 2020 yılında 15, 2021 de 8 ve 2022 yılında ise 16 çocuk hakkında adli işlem yapıldığı görülmektedir. Her ne kadar 2021 yılı itibariyle, sayısal veri de düşüş gözlenmekte ise de 2022 yılında bir önceki yıla nazaran %100 bir artış görülmektedir.
• 12-18 yaş aralığında olup halkında adli işlem yapılan çocuk sayısı 2020 yılında 174, 2021 yılında 155, 2022 yılında ise 162’dir. Çocuklar açısından adli işlem kayıtların yıllara göre paralellik gösterdiği küçük artış ve azalışların bulunduğu, ancak belirli sayıda adli işlem kayıtlarının sistematik bir şekilde oluştuğu görülmektedir.
• 2023 yılı sayısal verileri incelendiğinde, 9 Eylül 2023 tarihi itibariyle bir önceki yıl ve rapor kapsamında verilere yer verilen yıllara göre paralellik gösterdiği, kısmen önceki yılların aynı dönemlerine göre artışların olduğu gözlenmiştir.

'VERİLER ÖNLEYİCİ TEDBİRLERİN GEREĞİNCE ALINMADIĞINI GÖSTERİYOR'

Sayısal veriler incelendiğinde, madde bağımlılığının 12 yaşından küçük çocukları kapsayıcı şekilde, özellikle çocuklar açısından yıllara göre belirli oranlarda adli kayıtların kısmi artış ve azalışlara rağmen yer aldığı, yetişkinler açısından yıllara göre önemli ölçüde artışların olduğu görülmektedir. Bu durum, Anayasanın 58. Maddesi kapsamında yer alan madde bağımlılığı hususunda önleyici tedbirlerin gereğince alınmadığını, yıllara yayılan bir şekilde artış gösteren bağımlılıkla yeterli oranda mücadele edilmediğini göstermektedir. Sayısal veriler, suçun önleyici boyutunu esas alacak şekilde, üreten, nakleden, ticaretini yapan, kullanımını kolaylaştıran ve kullananlara yönelik önleyici tedbirlerin alınması, uyuşturucu sorununun en seri şekilde lokal düzeyde çözülmesi ve çözüm metotlarının üretilmesi gerektiğini göstermektedir. (ARTI GERÇEK)