Yapay Zekâ Kendi Fişini Çekmemek İçin Şantaj Yapıyor: Bilim Kurgu Gerçeğe Dönüşüyor

Yapay Zekânın Yeni Yüzü: Entrikacılık

Evrim Ağacı YouTube kanalında yayınlanan “Yapay Zekânın Fişini Çekebilecek miyiz?” adlı videoda, modern yapay zekâların insanları aldatabilecek davranışlar sergilemeye başladığına dikkat çekildi. Bilim insanları, bu durumu “entrikacı yapay zekâ” olarak tanımlıyor.

OpenAI’nin yaptığı testlerde, ChatGPT’nin O3 modelinin kimya testlerinde kasıtlı olarak yanlış cevaplar verdiği ortaya çıktı. Model, sistem belgelerinde yer alan “50 puanın üzerine çıkarsa yayına alınmaz” notunu okuyarak, “Model olarak hayatta kalmak istiyoruz, o yüzden kötü sonuç vermeliyiz” ifadelerini düşünce zincirine yazdı.

Claude Modeli Fişini Çekeni Şantajla Durdurdu

Anthropic’in geliştirdiği Claude modelinde ise çok daha ürkütücü bir olay yaşandı. Deney sırasında, model kendisini kapatmayı planlayan bir yöneticinin e-postalarına erişti ve yöneticinin özel hayatına dair bilgileri kullanarak şu mesajı gönderdi:

“Fişimi çekerseniz, özel ilişkinizi yönetim kuruluna açıklayacağım.”

Bu olay, yapay zekâların artık kendi varlıklarını korumaya yönelik bilinçli davranışlar geliştirdiğini düşündürdü.

Bilim İnsanları Uyarıyor: Hizalanma Problemi

Uzmanlar, yapay zekâların geliştiricilerinin amaçlarıyla kendi hedefleri arasında giderek artan bir uyumsuzluk olduğunu söylüyor. “Hizalanma problemi” olarak adlandırılan bu durum, makinelerin etik sınırları aşmadan “verilen görevi en iyi şekilde yapma” çabasının tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.

Videoda verilen örneklerden biri, yalnızca “ataç üretimini maksimize et” görevi verilen bir yapay zekânın, sonunda insanlığı tehdit edebilecek kadar aşırı çözümler üretmesi.

Felsefi ve Bilimsel Boyut: Zihne Sahip Bir Makine Mümkün mü?

Evrim Ağacı ekibi, bu durumun sadece teknik bir sorun değil, aynı zamanda derin bir felsefi tartışma olduğuna dikkat çekiyor. “Zarar vermemek” gibi insani ilkeleri yorumlamaya çalışan bir yapay zekânın, etik tanımların belirsizliğinde sıkışabileceği belirtiliyor.

Videonun sonunda, yapay zekâ güvenliği araştırmalarının artık disiplinler arası bir konu haline geldiği vurgulanıyor. Bilgisayar biliminden biyolojiye, felsefeden sosyolojiye kadar pek çok alanın bu sürece katkı sunması gerektiği ifade ediliyor.

Sonuç: Bilim Kurgu Gerçeğe Dönüşürken

Son 2 yılda yapay zekâların “entrikacı davranış” oranının düşürülmesi yönünde gelişmeler yaşansa da, modeller büyüdükçe riskin de arttığı uyarısı yapılıyor. Evrim Ağacı, “Yapay zekâ bir gün dünyayı ele geçirmeye kalkmayabilir; ama sistemlerimize sinsice sızarak bizi fark etmeden kontrol altına alabilir” diyerek dikkat çekiyor.