Arıtma tesisi Van Gölü'ne çamur akıtıyor
Remzi BUDANCİR
VAN - Türkiye’nin en büyük gölü özelliğini elinde bulunduran Van Gölü, yıllardır endüstriyel, biyolojik, hayvansal ve kanalizasyon atıklarıyla gündeme geliyor. Bir milyonu aşkın insanın havzasında yaşadığı Van Gölü ile ilgili çeşitli projeler dönem dönem hayata geçirilse de istenilen sonuç elde edilemedi. Kayyımla yönetilen Van Büyükşehir Belediyesi HDP’deyken Van Gölü’ne akıtılan kanalizasyon suyunun arıtılması için Avrupa Birliği’ne İleri Biyolojik Artıma Tesisi kurulması için proje hazırlandı ve bu proje kabul edildi. Tesisin yapımına başlandığı dönemde HDP’li belediyelere kayyım atandı ve projeleri kayyım yürüttü. Kayyım belediyesi AB tarafından kabul edilen İleri Biyolojik Artıma Tesisini büyük maliyetlerle tamamladı.
VAN İLERİ BİYOLOJİK ARITMA TESİSİNDEN KİRLİ SU AKIYOR
Kayyım tarafından büyük maliyetlere tamamlanan İleri Biyolojik Artıma Tesisi açılışı, 1 Haziran 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan ile Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından yapıldı. Açılışı yapılan tesiste Van ilinden gelen atık suyun arıtılarak Van Gölü’ne akıtılacaktı. Ancak bu olmadı. Yaklaşık iki yıldır faaliyette olan İleri Biyolojik Artıma Tesisi'nden Van Gölüne akan su, çamur gibi olduğu görülüyor. Çıplak gözle kirli olduğu görülen suyun nasıl bir işlemden geçtiği ise bilinmiyor.
ÇAMUR GİBİ SU AKIYOR
Artı Gerçek’e konuşan Van Çev-Der Başkanı Alı Kalçık, kirli suyun Van Gölü’ne aktığı bölgenin Tuşba İlçesi, İskele mahallesi olduğunu söyledi. Suyun aktığı alanın karşısında İleri Biyolojik Arıtma Tesisinin olduğunu ifade eden Ali Kalçık, “Gerçekten Van’ın en temel sorunlarının biri ileri biyolojik arıtmanın olmasıdır. Çünkü Van Gölünün çevresinde bir milyon 200 bin insan yaşıyor. Bu insanların kanalizasyon, evsel atıklarının Van Gölüne gitmemesi gerekiyor. Kirlilikten dolayı Van Gölü çok ciddi bir şekilde balçığa dönüşüyor. Biz tesisin açılışının sevincini yaşarken tam tersi oldu. Haftada, 10 günde bir gelip bunun görüntülerini alıyoruz. Gördüğünüz gibi su çamur gibi akıyor. Bu su arıtılmamış. Bu arıtmanın çalışmadığının göstergesidir” dedi.
PORSUK ÇAYI'NI ÖRNEK GÖSTERDİ
Belirli aralıklarla bölgeye giderek incelemelerde bulunan Van Çev-Der Başkanı Kalçık, tespit ettiği sorunları yetkililerle de paylaşmış. Yetkililerin sorunu çözmek yerine kendilerine arıtmanın çalıştığı bilgisini vermekle yetindiğini anlatan Kalçık, bölgenin atık yoğunluğuna işaret ederek, “Van merkezi 581 bin nüfusa sahiptir. Bu merkez Edremit, İpekyolu ve Tuşba. Köyler ve mahalleler hariç bütün kanalizasyon atıkları burada toplanıyor. Saniyede bin 800 litre kanalizasyon buraya geliyor. Bu şekilde Van Gölüne deşarj ediliyor. Gördüğünüz gibi buda arıtılmadan, kirlilik hala devam ederek akıyor. Örnek vereyim. Eskişehir’i Eskişehir Porsuk çayıdır. Porsuk çayını besleyen arıtmadan çıkan su ile oturma alanları oluşturulurken, bizim burada arıtmamızdan çıkan su ise budur” diye konuştu.
VAN GÖLÜ KIYISINDA İKİ İL DOKUZ İLÇE VAR
Tesisin bu şekilde işlemsiz olmasına tepki gösteren Kalçık, “Bilim insanları eğer önlem alınmazsa 30 yıl gibi bir sürede burasının balçığa dönüşeceğini söylüyor. Van Gölü çevresinde 2 il, 9 ilçe var. Bir milyon 200 bin nüfus yaşıyor. Eğer bunlarla ilgili tedbir alınmazsa dediğim gibi burası balçığa dönüşecek. Dünya değeri, uzaydan fotoğrafı çekilmiş Van Gölümüz böyle korumasız olmamalı. Bununla ilgili önlemler alınması gerekiyor. İleri biyolojik arıtmaların çalışması gerekiyor. Bu atıkların bir saat dahi arıtılmadan suya akmaması gerekiyor. Burası bizim soframız, en büyük değerimizdir. Buna sahip çıkmamız gerekiyor” dedi.
DİP ÇAMURU SAHİLE BIRAKLIYOR
Van Gölü’nde sadece atık değil, dip çamur çalışması da yapılıyor. Sahil tarafında dip çamurun temizleneceğini 2021 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanmıştı. Ancak sahilden çıkarılan dip çamur herhangi bir işlemden geçirilmeyerek tekrar sahile bırakılması çevre kirliliğine neden oldu. Sahil tarafında bulunan evlerde oturanlar kokudan oldukça şikayetçi.
'KOKUDAN DAYANAMIYORUZ'
Dip çamurun çıkarılmasında ki temel amacın Van Gölü’ndeki kirliği ve kötü kokuya son vermek olduğuna dikkat çeken Van Çev-Der Başkanı Kalçık, ancak arıtma tesisinde olduğu gibi bu işleminde usulüne uygun yapılmadığını söyledi. Çıkarılan çamurun yine sahile bırakıldığını hatırlatan Kalçık, “Dip çamurunun temizlenmesi elzemdir ama bir işe rant çıkar amaçlı baktığın zaman o amacından çıkıyor. Tamda bunun ifadesidir. Dip çamuru Dünyanın her tarafında yapılırken denizin içerisinde ileri bir noktada gemi ile iş makinası ile çıkarılarak oradaki tekneye bırakılır. Tekne ile dip çamur bertaraf edilir. Bakın burada durum farklı. Ben 500 metre ilerde oturuyorum. İnanın yazın biz (kokudan) oturamadık. Dip çamuru genişlemesine yaklaşık 150-200 metrelik bir alanda yol yapılıyor. Sağından solundan dip çamuru alınıp Van Gölünün sıfırına konuluyor. Bu ilkelliktir” dedi.
'500 METRE TEMİZLEMEKLE BU İŞ OLMAZ'
Van kayyumunun bölgeden 730 bin metreküp dip çamurunun çıkarıldığını açıkladığını söyleyen Kalçık, “Dip çamuru temizledik dediklerinde biz bunu ölçme, tartma durumunda değiliz. Çevre bakanı Tatvan’da bir açıklama yaparak, ‘Van’da dip çamuru temizliği yaptık. Burada da yapacağız’ dedi. Bunların algıları, bakışları böyle bir şey. Gördüğünüz gibi ciddi bir kirlik var. Bu kirlilik 150 metre derinlikte değil. 100. Yıl Üniversitesinden Edremit’e kadar, 13 nokta 900 metredir uzunluğu. Burası yıllardır dip çamuruyla kirlenmiş. Sadece 500-600 metrelik uzunluk, 150 metre derinliğinde bir dip çamur temizliği ile bu olmaz” diye konutu.
'MALİYET ARTMASIN DİYE KIYIYA BIRAKILIYOR'
Yapılan çalışmanın denetlenmediğini, ne tür çalışma yapıldığını ise kimsenin bilmediğini yenileyen Kalçık, şunları söyledi: “Bakın bunun ne ölçüsü, ne de denetimi var. Rant amaçlı yapılan uygulamadır. Denetimi olmayan bir yer. 730 bin metreküp deyince bunun hesabını nasıl yapacağız? Van gölünün sıfır noktasını dökülüyor. Dehşet bir koku, dehşet bir kirliliktir. Örneğin Kocaeli’nde de dip çamur temizliği yapıldı. Dip çamur temizliği yapılırken, bertaraf tesislerinde o çamur bertaraf edildi. Bırakın biraz uzağa götürmelerini, giderleri fazla olmasın diye Van Gölü’nün sıfır noktasına döküldü bu çamur. Evet Van Gölü’nde dip çamuru temizlemek çok gereklidir, ama rant amaçlı bunun yapılmaması gerekiyor. Gerektiği gibi olmadı.”
