Kyme Antik Kenti sınırlarındaki limanın sit derecesi düşürüldü

İZMİR - İzmir'in Aliağa ilçesi Nemrut Körfezi’ndeki Kyme Antik Kenti çevresindeki fabrikalar ve limanlar nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 30 Eylül 1990'de birinci derece arkeolojik sit alanı ilan edilen Kyme Antik Kenti'nin statüsü parça parça düşürüldü. Son olarak İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu, Kyme Antik Kenti ile ilgili kritik bir karara imza attı. Kurul, Ege Gübre Limanı ve hizmet sahasının bulunduğu parselleri yeniden üçüncü derece arkeolojik sit ilan etti. Karar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

SİT KARARI MAHKEMEDEN DÖNMÜŞTÜ

Ege Gübre Şirketi’ne ait 58 ada, 1 parsel ile 74 ve 75 parsellerin arkeolojik sit dereceleri 2003 yılında dönemin İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Valıklarını Koruma Kurulu tarafından birinci dereceden üçüncü dereceye düşürülmüştü. Kararla birlikte arkeolojik alanda Ege Gübre Şirketi’nin limanının yapılmasının önü açılmıştı. Ancak bu karar yakın zamanda İzmir 2. İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Mahkeme kararına rağmen İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun bölgeyi yeniden 3’üncü derece arkeolojik sit ilan etmesi Ege Gübre Şirketi için kurtarıcı oldu.

YÜKSEK KURULA KONU OLMUŞTU

Ege Gübre Limanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun konusu olmuştu. Ege Gübre A.Ş.’ye ait Nemrut Körfezi’nde bulunan iskele ve liman yatırım alanını ve alınan bilimsel raporları inceleyen kurul çelişkiler tespit etmişti. Kurul, iskele ile birlikte yükleme-boşaltma, geri kullanım sahasının konuşlandığı parsellerin bir kısmının tarihi alan üzerinde yapıldığını tespit etmişti. Kurul, geçmiş dönemlerde dökülen beton başta olmak üzere birçok düzenlemenin yeterli sondaj ve tarihi kazı çalışması gerçekleştirilmeden tamamlandığını belirtmişti. Ege Gübre A.Ş.’ye ait alanda yapılan kazılarda çok sayıda arkeolojik kalıntı bulunmuştu.

'ARKEOLOJİ ÇIKAR AĞI ENDİŞESİ UYANDIRIYOR'

Kararı Artı Gerçek’e değerlendiren Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi Sözcüsü, şehir ve bölge koruma plancısı Ahmet Tuncay Karaçorlu “Kyme Antik Kenti’nde liman şirketlerinin yasa dışı girişimlerine karşı ülkemizin tarihi değerlerini koruması gerekenler aykırı bir durum oluşturmaktadır. Kamu yararına, planlama ilkelerine, koruma değerlerine ve yüksek kurul mevzuatına aykırı bu durum arkeoloji çıkar ağının oluşturulduğu endişesi uyandırıyor. Yüksek kurullar yasalar gereği alt kurullara emsal özelliği taşıyacak ve koruma mevzuatımıza aykırı olmayan örnek kararlar almak sorumluluğu ve yükümlülüğü taşımaktadırlar. Yüksek kurul, özellikle arkeolojik SİT derecelerini zayıflatarak koruma suçunun tarafı oluyor" dedi.

'YARGIYA VE ULUSLARARASI KURUMLARA BAŞVURACAĞIZ'

Bu durumun Kuzey Ege'de ilk olmadığına dikkat çeken Karaçorlu, "Bu akıl almaz durum, Batı Anadolu'nun uygarlık mirasının evrensel belleğimize katacağı katkılardan ve kültürel kazanımlarından yararlanılmasına engel oluyor. Cumhuriyet savcılıklarından başlayarak CİMER’e, uluslararası dünya koruma örgütlenmelerine kadar bütün hukuksal ve bilimsel zeminlerde girişimlerde bulunacağız. Bu adımı mart ayının ilk haftasından itibaren atacağız. Bu gelişmeleri ülkemizde de temsilciliği bulunan ve tarihsel anıtlar ve SİT’lerin korunmasına ilkeler oluşturmayı hedefleyen ICOMAS’a (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi), Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi olarak ileteceğiz" diye konuştu.

KYME ANTİK KENTİ HAKKINDA

İzmir'in Aliağa ilçesine altı kilometre mesafede Çandarlı Körfezi'nin güneyinde kalan Kyme Antik Kenti, Batı Anadolu’da Aiolis bölgesinde yer alan 12 Aiol kentinin en önemlilerinden biri. Deniz kıyısında yer alması ve bir limana sahip olması nedeniyle ticaretin geliştiği kentin milattan önce 7'nci yüzyıldan milattan sonra 3'üncü yüzyıla kadar kendi adına sikke basması kentin gelişmişliğinin ölçüsü olarak görülüyor. Özellikle şarap ve zeytinyağı ticareti ile uğraşılan Kyme, uzun bir süre limanlarından vergi almamış ve bu sayede tüccarları kente çekebilmiş.