Marmara Gölü’nü kurtaracak karar

İZMİR - Manisa’da kuraklık ve yanlış su politikaları sonucu kuruyan, Marmara Gölü'nün tarıma açılmasına ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM), Devlet Su İşleri (DSİ) ve Manisa Valiliği arasındaki işbirliği protokolünün iptali için açılan davada karar çıktı. S.S. Gölmarmara ve Çevresi Su Ürünleri Kooperatifi, Doğa Derneği, Doğal Hayatı Koruma Vakfı, Manisa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Çevre Derneği, Salihli Çevre Derneği, Akhisar Çevre Derneği ve bölge sakinlerinin açtığı davada Manisa 2. İdare Mahkemesi protokolü iptal etti. Karar 30 gün içinde istinafa taşınabilecek.

'KİMYASALLAR SULAK ALANA ZARAR VEREBİLİR'

Mahkeme kararında bölgenin ekim ve dikim faaliyetleriyle düzleştirileceği, topoğrafyasının değiştirileceği, tarımsal üretim gereği kullanılacak kimyasallar ve benzeri etkenlerin sulak alana zarar verme potansiyeli bulunduğu belirtildi. Öngörülen tarımsal faaliyetlerin yapılması için inşa edilecek set ve tarımsal alanlarda yapılacak tesviye çalışmaları nedeniyle sulak alan bölgesinin hidrolojik ve hidrojeolojik yapısının bozulacağı, zaman içinde sulak alan özelliğini yitireceği, gelecekte gölün tekrar sulak alana dönüşmesi durumunda tarımsal faaliyetler nedeniyle kullanılan azotlu ve fosforlu gübrelerin, kullanılan tarım ilaçlarının toprak içi kalıntılarının göl canlıları üzerine olumsuz etkilerinin olacağı vurgulandı.

'EKOSİSTEM BOZULUR'

Göl havzasında yapılacak tarımsal faaliyetlerin göl havzasındaki su tüketimini artıracağı, yüzeye çok yakın olan taban suyuna nitrat kirliliği başta olmak üzere tarımda kullanılan kimyasal girdilerin yüzey ve yeraltı sularına bulaşabileceği, gölün kuruyan veya su miktarı oldukça azalan kısmının tarım alanına dönüştürülmesi nedeniyle gölün ekolojik bütünlüğünün ve ekosistem yapısının bozulacağı, göl sahasının bariyer/sedde ile ayrılmasının göl ekosisteminde bölünme, parçalanma, küçülme ve eksilmeye neden olacağı ve bu durumun gölün taşıma kapasitesini yani gölde beslenen, üreyen, yuva yapan hayvanların tür ve birey sayısını azaltacağı ifade edildi.

KAMU YARARI VURGUSU

Söz konusu protokolün kamu yararına aykırı olduğu belirtilerek, "Hazine adına tescili yapılarak, Hazine adına kayıtlı taşınmazların düzenlendiği mevzuat hükümlerinin koruması altına alınması ve bu suretle kamu yararına kullanımına tahsis edilmesi mümkün iken, bu şekilde bilimsel/hukuki bir süreç izlenmeksizin doğrudan 'sahipsiz mal niteliğindeki' davaya konu göl alanının idari birimler vasıtasıyla tarımsal faaliyetlere açılması sonucunu doğuran dava konusu işlemlerde hukuka, mevzuata, kanuni idare ilkesine, hakkaniyet ve nesafet ilkelerine uyarlık bulunmamaktadır” denildi.

'GÖLÜN ESKİ GÜNLERİNE KAVUŞMASI İÇİN ÇALIŞMA YAPILMALI'

Kararı Artı Gerçek'e değerlendiren Salihli Çevre Derneği’nin avukatı Yıldıray Çıvgın, "Bu dava oldukça büyük bir kazanımla sonuçlandı. Özellikle bilirkişi raporunda Marmara Gölü’nün yaşatılması ile ilgili görüşler önemli. Marmara Gölü’nün tarımsal üretime açan karar aşıldı. Şimdi de gölün dolmamasına neden olan etmenler kaldırılıp göl eski günlerine kavuşturulması çalışmalara devam edilmelidir. Başta Doğa Derneği olmak üzere Salihli Çevre Derneği, Akhisar Çevre Derneği gibi çevre örgütleri ve bölge halkı bu davayı ve mücadeleyi sahipleniyor. Umarız istediğimiz sonucu alacağız" dedi.

MARMARA GÖLÜ

Ulusal Öneme Sahip Sulak Alan olan ve 'kuş cenneti' olarak bilinen Marmara Gölü, son yıllarda yaşanan su kaybı nedeniyle 2021 yılının ağustos ayında tamamen kurudu. Tepeli pelikan ve karabatak gibi nesli tükenme tehlikesi olan 101 farklı türden 20 bin su kuşuna ev sahipliği yapan göl, kuşlar tarafından da terk edildi. Yedi mahallede 2 bin kişinin geçimini sağladığı gölde balıkçılık bitti, kuruyan zemininde dev yarıklar oluştu. Göl, çiftçiler tarafından tarım alanı olarak kullanılmaya başlandı.

TİGEM'E TAHSİS EDİLDİ VE TARIMSAL ÜRETİME AÇILDI

Paylaşım konusunda anlaşamayan çiftçiler arasında sık sık tartışmalar yaşandı. Çıkan dört arazi kavgasında bir kişi öldü. Gölde kuruyan alanla ilgili çözüm beklenirken Marmara Gölü Havzası, su tutana kadar TİGEM’e tahsis edildi. Kuruyan Marmara Gölü'nün rehabilitasyonu için Manisa Valiliği, Tarım ve Orman Bakanlığı ve DSİ arasında işbirliği protokolü imzalandı. Protokolün ardından göl arazisinde TİGEM tarafından tarımsal üretime başlandı. Tahsis edilen 35 bin dekarlık alanda, buğday ve ayçiçeği yetiştirilmesi için faaliyet başladı.

GÖLE GİDEN SUYUN KESİLMESİ RAMSAR'A AYKIRI

Gölde iki endemik balık türü de yaşıyordu. Gölün kuruması özellikle balıkçılıkla geçinenleri olumsuz etkiledi. Ulusal Sulak Alan vasfında olan göl, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ne göre koruma altında. Göle giden suyun kesilmesi, Türkiye’nin taraf olduğu Ramsar Sözleşmesi olarak bilinen Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme’ye de aykırı.