Zilan Deresi'nde yapılmak istenen HES projesi iptal edildi
Şenol BALI
VAN - Van’daki çevre örgütleri, Zilan Elektrik Üretim A.Ş. tarafından Erciş ilçesindeki Zilan Vadisi üzerinde kurulmak istenen HES projesine karşı uzun yıllardır mücadele veriyor. Van Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından 2012 yılında verilen 'ÇED gerekli değildir' kararıyla, 2014 yılında inşaatı başlatılan Zilan HES projesi, yöre halkı ve çeşitli sivil toplum örgütlerinin itirazı üzerine durduruldu. Ancak bir süre sonra çalışmalar yeniden başladı.
DANIŞTAY KARARI BOZDU
Van Çevre Derneği, Zilan Ekoloji Derneği ve yöre halkı 'ÇED gerekli değildir' kararı ve firmanın faaliyetlerinin durdurulması için dava açtı. Van 1'inci İdare Mahkemesi, 22 Ekim 2020'de 'davacının proje alanında ikamet etmediği' gerekçesiyle davayı reddetti. Bunun çevre dernekleri ve yöre halkı Danıştay'a başvurdu. Danıştay 6. Dairesi kararı bozdu ve davanın yeniden görülmesine hükmetti.
'ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR' KARARI İPTAL EDİLDİ
Van 1'inci İdare Mahkemesi de 6 Aralık'ta 'ÇED gerekli değildir' kararını iptal etti. Mahkeme kararında hidroloji, su ürünleri, arkeoloji, flora ve fauna gibi farklı alanlardan uzman görüşlerini dikkate alarak projenin çevresel etkilerinin yeterince değerlendirilmediğini vurguladı. Özellikle kurak dönemlerde yeterince can suyu bırakılmadığına dikkat çekilerek, bu durumun balıkların ve deredeki canlıların yaşamını olumsuz etkileyeceğini dile getirildi.
'TEHLİKE ALTINDAKİ İNCİ KEFALİNİN ÜREME ALANI'
Artı Gerçek’e konuşan Van Çevre Derneği Başkanı Ali Kalçık, "Birçok endemik canlıya ev sahipliği yapan ve onlarca köyün yer aldığı vadinin bir şirkete peşkeş çekilmesi kabul edilebilir bir şey değil. Bu projeyle yüzlerce canlı türü olumsuz etkilenecek. Zilan Çayı, nesli tehlikede olan Van balığının (inci kefali) en büyük üreme alanlarından biri. Kuraklıkla mücadele eden Van Gölü’ne dökülen bir kaynak burası.Köylülerin uğraşı olan tarım ve hayvancılık bitecek ve insanlar göçe zorlanacak" dedi.
'ORADAN HÂLÂ İNSAN KEMİKLERİ ÇIKIYOR'
Zilan Vadisi'nin tarihi açıdan da önemli olduğunu vurgulayan Kalçık, "1930’lu yıllarda orada bir katliam yaşandı ve hâlâ insan kemikleri ortaya çıkıyor. Bu HES projesi aynı zamanda bu hafızayı silmeye dönük de bir girişim. Kararın iptal edilmesi oldukça önemli ama yeterli değil. Biz ve yöre halkı elimizden geleni yapıyoruz. Emek veren herkese teşekkür ediyoruz. Kamuoyu bu konuda duyarlı olmalı. HES belasının tümden ortadan kalkması lazım. Süreç hâlâ bitmiş değil" diye konuştu.
