ABD Dışişleri, Kongre'ye bildirdi: İsrail, Gazze'de Amerikan silahlarını kullanırken uluslararası hukuku ihlal etmiş olabilir
Artı Gerçek - ABD'de Joe Biden yönetimi, İsrail'e bir silah sevkiyatını durdurması, diğerlerini gözden geçirdiğini açıklamasının ardından, Kongre'ye yaptığı bildirimde "İsrail'in Amerikan silahlarını kullanmasının uluslararası insancıl hukuku ihlal ediyor olabileceğini" söyledi.
Ancak İsrail'in Gazze saldırılarının uluslararası hukuku ihlal ettiği değerlendirmesinin makul olduğu sonucuna varırken askeri yardımların durdurulmasını haklı çıkaracak belirli örnekler bulamadığını iddia eden bildirimin çelişkisi tepki çekti.
Biden yönetiminin "Gazze'deki savaşın kaosu nedeniyle, Amerikan silahlarının kullanımının iddia edilen ihlallere karışmış olabileceği belirli durumları doğrulayamadığını" öne süren bildirimde, ABD silahlarının yasal kullanımına bağlı kalacağına dair İsrail'den alınan güvencelerin "inandırıcı ve güvenilir" olduğu iddia edilerek "dolayısıyla silah sevkiyatlarının devam edebileceği" savunuldu.
NETANYAHU'YA KARŞI EL FRENİ: ULUSAL GÜVENLİK MEMORANDUMU
Bu değerlendirme, Başkan Biden'ın şubat ayı başında yayımladığı yeni Ulusal Güvenlik Memorandumu (NSM) uyarınca Dışişleri Bakanlığı'nın Kongre'ye sunduğu 46 sayfalık gizli olmayan raporda yer aldı.
ABD-İsrail ilişkilerinde daha önce görülmemiş adımlar, Biden yönetiminin defalarca uyarmasına rağmen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun 1.5 milyon Filistinlinin sığındığı Refah'a kara harekatı başlatmasının ardından geldi. İsrail'in 7 aydır devam eden Gazze Savaşı'nda çoğu kadın ve çocuk 35 binden fazla Filistinli sivil öldürüldü.
'SİVİLLER ZARAR GÖRDÜ, İNSAN YARDIMLAR ENGELLENDİ'
Dün Kongre'ye sunulan ABD Dışişleri Bakanlığı'nın NSM-20 olarak bilinen Ulusal Güvenlik Memorandumu raporunda, sivillerin zarar gördüğüne ilişkin çok sayıda güvenilir raporun listesine yer verildi, İsrail'in bölgeye insani yardımı artırmak için başta Washington ile işbirliği yapmadığını belirtti, ama her seferinde herhangi bir yasa ihlali olup olmadığına dair kesin değerlendirme yapamayacağını söyledi.
RAPORDA HANGİ İFADELER YER ALDI?
"İsrail'in önemli ölçüde ABD yapımı savunma malzemelerini kullandığı göz önüne alındığında, NSM-20 kapsamına giren savunma malzemelerinin İsrail güvenlik güçleri tarafından 7 Ekim'den bu yana uluslararası insancıl hukuk yükümlülükleriyle veya sivil zararın azaltılmasına yönelik yerleşik en iyi uygulamalarla tutarsız durumlarda kullanıldığını değerlendirmek makul olacaktır."
"İsrail, NSM-20 kapsamındaki ABD savunma malzemelerinin, rapor döneminde Gazze veya Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te uluslararası insancıl hukuk veya uluslararası inan hakları hukuku ihlali olduğu iddia edilen eylemlerde özel olarak kullanılıp kullanılmadığını doğrulamak için tam bilgi paylaşmadı."
"Bu nedenle İsrail'in ABD silahlarını uluslararası hukuka uygun olarak kullandığına dair güvencelerini hala inanılır buluyoruz."
BU NE PERHİZ BU NE LAHANA TURŞUSU
Biden yönetiminin İsrail'in yasal yükümlülüklerini ve sivillere verilen zararı hafifletmeye yönelik en iyi uygulamaları yerine getirmesi hakkında soru işaretleri yaratan çok sayıda raporun incelendiği, insani yardım çalışanlarının öldürüldüğü ve "güvenli" ilan edilen bölgelerde askeri operasyonların yapıldığı çok sayıda örneğin derlendiği NSM-20'de, yine bu olaylarda ABD silahlarının kullanılıp kullanılmadığı konusunda kesin sonuçlara ulaşamadığını öne sürdü.
İNSANİ YARDIMI ENGELLEYENE SİLAH YASAĞINI AŞMA ÇABASI
Raporda İsrail'in 7 Ekim'den sonraki dönemde Gazze'ye insani yardım götürme konusunda ABD ve diğer uluslararası çabalarla "tam işbirliği yapmadığı" belirtildi. Ancak bunun, ABD'nin insani yardımları kısıtlayan ülkelere silah tedarik etmesini engelleyen yasayı ihlal ettiği anlamına gelmediği iddia edildi. "Biden'ın nisan başındaki telefon görüşmesinde Netanyahu'yu insani durumun iyileşmemesi halinde bazı silah tedarikini durduracağı yönünde uyarmasından bu yana İsrail'in yardım dağıtımını iyileştirmek için harekete geçtiği" manzarası çizildi.
'İSRAİL'İN ULUSLARARASI HUKUKA BAĞLILIĞINI ÇÜRÜTMEZ' İDDİASI
"Bireysel ihlaller, ihlalcileri soruşturmak ve yargılamak için adımlar attığı sürece, İsrail'in uluslararası insancıl hukuka bağlılığını çürütmez" iddiası ortaya atılan raporda "İsrail'in bu tür olaylarla ilgili endişesi, bir dizi iç soruşturmanın sürmekte olduğu gerçeğine de yansıyor" denildi. Reuters'e konuşan ABD Dışişleri'nin üst düzey bir yetkilisi, bu soruşturmalardan hiçbirinin henüz kovuşturmaya yol açmadığını doğruladı.
DEMOKRAT SENATÖRE GÖRE RAPOR KENDİSİYLE ÇELİŞİYOR
Rapora tepki gösteren Demokrat Partili Senatör Chris Van Hollen, Biden yönetiminin "tüm zor sorulardan kaçtığını ve İsrail'in davranışının askeri yardımın kesilmesi anlamına gelip gelmeyeceğini yakından incelemekten kaçındığını" söyledi.
Van Hollen gazetecilere "Bu rapor kendisiyle çelişiyor, çünkü uluslararası hukukun ihlal edildiğine inanmak için makul gerekçeler olduğu sonucuna varıyor, ancak aynı zamanda uyumsuzluk tespit etmediklerini de söylüyor" diye konuştu.
ÇELİŞKİ ÜSTÜNE ÇELİŞKİ
Reuters'e konuşan Uluslararası Kriz Grubu'nun kıdemli danışmanı Brian Finucane de ABD Dışişleri raporunun kendisiyle çeliştiğine dikkat çekti.
Finucane, şu çelişkileri vurguladı:
"Rapor, ABD silahlarının uluslararası insani hukuku ihlal etmek için kullanıldığını varsaymanın makul olduğunu söylüyor, ancak İsrail'in uluslararası insani hukuku ihlal ettiğini söylemiyor."
"İsrail'in Gazze'ye insani yardımları kısıtladığını söylüyor, ama yine de İsrail'in şu anda Gazze'ye ABD tarafından finanse edilen insani yardımı kısıtlamadığını söylüyor ki bu çok saçma bir şey."
'HEM KARNIM DOYSUN HEM PASTAM DURSUN'
Bunu ABD Dışişleri'nin "hem karnım doysun hem pastam dursun" yaklaşımı olarak değerlendiren Finucane, "Bir yandan eleştirileri savuşturmaya çalışırken, diğer yandan ellerini bağlayacak ve silah transferlerinde kısıtlamalara yol açabilecek hukuki tespitlerden uzak duruyorlar" dedi. (Reuters, BBC, Dış Haberler)
