BM: Gazze 70 yıl geriye gitti, ekonomisinin yeniden inşası 350 yıl sürebilir
Artı Gerçek - Birleşmiş Milletler, bir yılı aşkın süredir devam eden savaşta Gazze’nin “tamamen harap" olduğu ve abluka altındaki bir ateşkeste, yeniden inşasının 350 yıl sürebileceği uyarısını yaptı. Bu tespitin yapıldığı rapor BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından hazırlandı. Rapor Gazze’nin yeniden inşaası için gerekli sektörler de dahil temel hizmetlerin yaşadığı yıkımı da ortaya koydu.
Buna göre;
İnşaat kapasitesi yüzde 96,
Tarım üretimi yüzde 93,
İmalat sektörü yüzde 92,
Servis sektörü yüzde 76 azaldı.
Rapora göre Gazze’de İsrail'in Hamas ile savaşı öncesi de zayıf olan ekonomik hayat neredeyse tamamen durdu.
Raporda, “Askeri harekat benzeri görülmemiş bir insani, çevresel ve sosyal felakete yol açtı ve geri kalmış durumdaki Gazze'yi tam bir yıkıma sürükledi" ifadeleri yer aldı. Tahmine göre, olası bir ateşkes sonrası Gazze’nin ekonomik verilerini 2022 yılı değerlerine ulaştırması 350 yıl sürebilir. Bu hesap yapılırken Gazze ekonomisinin 2007–2022 arasındaki ekonomik büyüme hızı baz alındı.
Raporda, İsrail’in 12 ayı aşan askeri harekatının Gazzeliler üzerinde yarattığı gelir kaybını “sarsıcı” olarak tanımlıyor. Raporda, 2024 Temmuz ayı sonuna kadar okul binalarının yüzde 88'inin hasar gördüğü, 36 hastaneden 21'inin hizmet dışı kaldığı ve 105 birincil sağlık tesisinden 45'inin faaliyet gösteremediği belirtildi.
BM’ye göre, Gazze ekonomisi, 7 Ekim öncesine kadar, 2023'ün ilk üç çeyreğinde yıllık yaklaşık %3 oranında daralıyordu. Savaşın başlaması sonrası 2023'ün tamamında %22,6 oranında daraldı ve bu düşüşün %90'ı dördüncü çeyrekte gerçekleşti. UNCTAD raporuna göre, konut olarak kullanılan binaların yüzde 62’den fazlası hasar gördü veya yıkıldı. Su, arıtma ve hijyen sektörü altyapısının yüzde 59'undan fazlası ağır hasar gördü.
BM’nin eylül ayında uydu görüntülerine dayanan raporuna göre, Gazze'deki mevcut bina stoğunun yaklaşık dörtte biri yıkıldı veya ciddi şekilde hasar gördü. Binaların yüzde 66’lık bir kısmında da en azından bir miktar hasar var.
Shelter Cluster isimli Norveç merkezli sivil toplum kuruluşu, 2014 savaşı sonrası yeniden inşa süreci göz önüne alındığında, Gazze'nin 7 Ekim sonrası yıkımda yeniden inşaası 40 yıl sürebilir. BM'ye göre yüzde 10'luk bir büyüme hızı yakalanması halinde dahi Gazze'nin ekonomik olarak toparlanması onlarca yıl alabilir.
'GAZZE 70 YIL GERİYE GİTTİ'
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının (UNDP) Filistin Halkına Yardım Programı Özel Temsilci Yardımcısı Chitose Noguch de dün BM Cenevre Ofisi'nin haftalık basın toplantısında Noguchi, "Gazze gelişmişlik bakımından 70 yıl önceye, 1955'ler seviyesine geri döndü" dedi. Söz konusu raporun ayrıntılarını açıklayan Noguchi, İsrail'in bir yılı aşkın süredir saldırılar düzenlediği Filistin'de yoksulluğun katlanarak arttığını ve her 4 kişiden 3'ünün yoksulluk içinde yaşadığını belirtti.
Yaşananların, Gazze'dekilerin yanı sıra tüm Filistinlilerin geleceği için tehlike oluşturduğunun altını çizen Noguchi, mevcut ekonomik kayıpların şaşırtıcı seviyede olduğunu vurguladı. Yıl sonuna kadar Filistin'in gayri safi yurtiçi hasılasının 7 Ekim öncesi tahmini olan 20,2 milyardan 13,1 milyara düştüğünü belirten Noguchi, bunun yüzde 35'in üzerinde bir azalmayı yansıttığını söyledi.
Noguchi, "İşsizlik hızla artıyor ve 2 kişiden 1'i işsiz. Gazze'de işsizlik yüzde 80'e yaklaşıyor ve yoksulluk katlanarak artıyor. Her 4 kişiden 3'ü yoksulluk içinde yaşıyor. Filistin'de yoksulluğun 2023 sonunda kaydedilen yüzde 38,8'den 2024'te yüzde 74,3'e çıkması öngörülüyor. Yeni yoksullaşan kişi sayısı 2,61 milyon olurken, toplamda 4,1 milyon kişinin bundan etkileneceği tahmin ediliyor" dedi.
Filistin'in, insani gelişme endeksi ile ölçüldüğünde kalkınmada benzeri görülmemiş bir gerileme yaşadığını da vurgulayan Noguchi, bunun da yaklaşık 24 yıllık kalkınma kazanımlarının kaybına işaret ettiğini ifade etti. (BBC Türkçe, AA)
