Hamas neyi kabul etti: 126 günlük 3 aşamalı ateşkesle İsrail'in Gazze'den çekilmesi ve ablukayı kaldırmasını istedi
Artı Gerçek - İsrail'in Gazze Şeridi'nin en güneyinde, Mısır sınırında 1.5 milyon Filistinlinin sığındığı Refah'a şimdilik sınırlı ölçekte kara harekatı başlatıp sınır kapısını ele geçirmesinden saatler sonra, Kahire'deki müzakerelere orta düzeyde bir heyet göndereceği açıklandı.
Reuters'e konuşan üst düzey bir İsrailli yetkili, dün akşam Hamas'ın kabul ettiğini açıkladığı esir takası-ateşkes anlaşması teklifinin "Benyamin Netanyahu hükümeti açısından kabul edilemez" olduğunu yineledi. Hamas'ın pozisyonunda kayma yapmaya ikna edilip edilemeyeceğini değerlendirmek için İsrail'in Kahire'deki müzakerelere orta düzeyde bir heyet göndereceğini belirten yetkili, heyette İsrail iç güvenlik teşkilatı Şin Bet ve dış istihbarat teşkilatı Mossad'dan üst düzey yetkililer bulunduğunu aktararak ekledi:
"Ufukta inandırıcı bir anlaşma olsaydı, heyete teşkilat başkanları liderlik edecekti."
"İsrail'in Refah'a karşı harekete geçme konusundaki kararlılığı, Hamas'ı alelacele son teklifini sunmaya itti" diyen yetkili, Hamas'ın, 27 Nisan'da sunulan ve İsrail'deki Filistinli esirler ile Gazze'deki (bazısı ölü) 130'dan fazla İsrailli rehinenin takasına koşut çatışmaların durdurulmasını öngören teklifin temel çerçevesini alıp "kabul edilemez aşırılıklara" kadar esnettiğini söyledi.
Ancak başka bir İsrailli yetkili, Hamas'ın, İsrail'in 27 Nisan'da sunduğu aşamalı ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşması teklifini, "yalnızca ana hatlarını etkilemeyen küçük değişikliklerle kabul ettiğini" dile getirdi.
MERVAN BARGUTİ'NİN BIRAKILMASI TALEBİ
"Küçük değişiklikler", İsrail'in belirli Filistinli esirlerin bırakılmasını veto etmesine izin verilmemesini de içeriyor. Bu esirlere Birinci ve İkinci İntifada'nın lideri, El Fetih'in üst düzey ismi Mervan Barguti de dahil. İsrail, Filistin ulusal lideri olma potansiyeline sahip Barguti'yi Nisan 2002'de Ramallah'ta esir alıp 5 defa müebbet hapsin yanısıra 40 yıl hapse mahkûm etmişti.
Yetkili, "Hamas hepsinin serbest bırakılmaya uygun sayılmasını ve İsrail'in bu konuda söz sahibi olmamasını istiyor" dedi.
Değişikliklerin, çift (hem sivil hem askeri) amaçlı kullanılabilen malzemelerin Gazze'ye ithalatına yönelik kısıtlamaların kaldırılmasını da içerdiğini aktaran yetkili, "Hamas Gazze'nin yeniden inşası için bunlara izin verilmesi gerektiğini söylüyor, ama biz onların niyetinin silah üretmek olduğunu biliyoruz" yorumunu yaptı.
Önceki tekliflerde ateşkesin ilk aşamasında Hamas'ın 33 İsrailli rehineyi serbest bırakması öngörülürken, bu kez örgütün yalnızca 18 rehineyi serbest bırakmayı teklif ettiğini belirten yetkili, "Bu, Gazze Şeridi'ne saldırmayı durdurmayı reddetmeye devam etmesi halinde, İsrail'in yalnızca 18 rehineyi geri alacağı anlamına geliyor" dedi.
KATAR, MISIR, ABD, BM'NİN GARANTÖRLÜĞÜNDE
Arap medyasına yansıdığı kadarıyla Hamas'ın kabul ettiği anlaşma taslağı oldukça karmaşık gözüküyor. 5 Mayıs tarihinde masaya gelen Katar, Mısır, ABD, Birleşmiş Milletler (BM) garantörlüğünde anlaşma teklifi, "karşılıklı esirlerin salıverilmesi, Filistinlilerin evlerine geri dönüşü, Gazze Şeridi'nin inşası, İsrail ordusunun Gazze'den tamamen çekilmesi ve ablukanın kaldırılmasını" kapsıyor. Her biri 42 gün sürecek üç aşama şöyle:
BİRİNCİ AŞAMA: ATEŞKES VE ESİR TAKASI BAŞLIYOR
* İsrail güçlerinin (halihazırda Gazze Şeridi'nin kuzey ve güneyini ayıran sınır çizgisi işlevi gören) Netzarim koridorundan çekilmesiyle birlikte geçici ateşkes başlayacak.
* İsrail güçleri, Gazze'nin doğu bölgelerinden ve yerleşim yerlerinden çekilecek.
* Bölge üzerindeki askeri uçuş ve gözetleme faaliyetleri günde 10 saat süreyle durdurulacak ve bu süre esirlerin serbest bırakıldığı günlerde 12 saate çıkarılacak.
* Her gün 50'si yakıt kamyonu olmak üzere 600 yardım kamyonu Gazze'ye girecek ve bunların 300'ü özellikle kuzeye tahsis edilecek.
* İsrail ordusunun 3. günde Raşid Caddesi'nden tamamen çekilmesi, böylece tehcire zorlanan Filistinlilerin evlerine dönebilmeleri ve insani yardımın herhangi bir engelle karşılaşmadan girebilmesi sağlanacak.
* İsrail ordusu, 22. günde Nitzarim ekseni ve Kuveyt Kavşağı dâhil olmak üzere Gazze'nin merkezi bölgelerinden çekilecek.
* Filistin Direnişi, üçüncü günde 3 rehineyle serbest bırakmalara başlayacak. Her 7 gün için 3 rehine salınacak. Buna yaşlılar, hastalar, kadınlar ve 19 yaşın altındakilerle başlanacak. Buna karşılık İsrail, Hamas tarafından sunulan listelere dayanarak her bir İsrailli kadın esir için 30 Filistinli çocuk ve kadını serbest bırakacak.
* Hamas, asker başına 50 Filistinli esir karşılığında yaşayan tüm İsrailli kadın askerleri serbest bırakacak.
* Altıncı hafta boyunca Hamas, bu aşama kapsamındaki kalan sivilleri serbest bırakacak, İsrail de üzerinde anlaşmaya varılan sayıda Filistinli esiri serbest bırakacak.
* 22. günde İsrail, Şalit anlaşmasıyla bırakıldıktan sonra yeniden yakalanan tüm esirleri ve 7 Ekim 2023'ten sonra yakalanan tüm esirleri serbest bırakacak.
* Takas süreci, karşılıklı saldırıların durdurulması ve Filistinli esirlerin yeniden yakalanmasını önleme konusunda gerekli yasal prosedürlerin tamamlanması dahil olmak üzere anlaşma şartlarına uyulmasına bağlı.
* Filistinli esirlere 7 Ekim 2023'ten sonra uygulanan yaptırımlar kaldırılacak ve durumları iyileştirilecek.
* UNRWA dahil BM ve kurumları, üç aşama boyunca Gazze'deki hizmetlerini sürdürecek, gerekli sivil savunma ekipmanları ve enkaz kaldırma çalışmaları eşliğinde Gazze'nin tüm bölgelerinde altyapı onarımına başlayacak.
* Anlaşma, savaş sırasında evlerini kaybeden ve zorla yerlerinden edilen kişilerin 60 binden az olmamak üzere geçici konutlarda barındırılması için gerekli malzemelerin girişini kolaylaştıracak.
* Evlerin, sivil yapıların, altyapının kapsamlı bir şekilde yeniden inşası ve etkilenenlere tazminat ödenmesine yönelik planlar başlayacak.
İKİNCİ AŞAMA: İSRAİL ORDUSU ÇEKİLECEK
* İsrail hapishanelerinde tutulan ve üzerinde anlaşmaya varılan sayıda Filistinli esir karşılığında Gazze'de kalan bütün İsrailli erkek sivil ve askerlerin takasından önce 'sürdürülebilir sükunete dönüş' olarak tanımlanan askeri saldırıların kalıcı olarak durdurulması ilan edilecek. (Bu aşamada, İsrail ordusu Gazze Şeridi'nden tamamen çekilecek.)
ÜÇÜNCÜ AŞAMA: İSRAİL ABLUKASI KALKACAK
* Karşılıklı can kayıplarının kimlik tespitinden sonra tüm naaşlar ve kalıntılar takas edilecek.
* Gazze Şeridi için 3-5 yıl içinde yeniden inşa planı uygulanacak ve etkilenen herkese tazminat ödenecek.
* Filistin tarafı askeri tesisleri ve askeri altyapıyı yeniden inşa etmekten kaçınacak.
* Filistin tarafı askeri amaçlarla kullanılan herhangi bir ekipman, hammadde veya diğer bileşenleri ithal etmeyecek.
* Gazze Şeridi üzerindeki abluka tamamen kaldırılacak.
* Gazze'nin tüm bölgelerinde hastaneler, sağlık merkezleri ve fırınlar gibi temel tesislerin onarımı ve işletilmesi, anlaşmanın her aşamasında başlatılacak. (Dış Haberler)
