IKBY'de maaş krizi: Irak Cumhurbaşkanı, Başbakan ile Maliye Bakanı'na dava açtı
Bağdat'ın bütçe tahsisi, Erbil'in bordro sistemi ve mali şeffaflık yoksunluğundan kaynaklanan kriz yüzünden özellikle Süleymaniye'de memur maaşlarının ödenmemesi protestolara yol açtı. Irak Cumhurbaşkanı Reşid, Irak Başbakanı ile Maliye Bakanı'nı 'vaktinde-düzenli ödeme' talebiyle mahkemeye verdi.
Artı Gerçek - Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) maaşlarının ödenmemesi nedeniyle Irak Başbakanı Şiya Sudani ile Maliye Bakanı Tayf Sami'ye dava açtı. IKBY'nin Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) partisinden Reşid'in Irak'ın en yüksek mahkemesinde geçen ay dava açtığı bugün öğrenildi. Dava başvurusunda Bağdat ile Erbil arasındaki devam eden mali anlaşmazlıklara rağmen maaşların "vaktinde ve düzenli" ödenmesini sağlayacak emir talep edildiği belirtildi.
MAHKEMEDEN EMİR VERMESİ TALEBİ
Irak Cumhurbaşkanlığı Uluslararası İlişkiler ve Örgütler Dairesi Genel Müdürü Hawri Tevfik, davanın IKBY'nin ikinci büyük şehri, KYB'nin kalesi Süleymaniye'de ödenmeyen maaşlar nedeniyle protestolar patlak vermesi üzerine şimdi açıklandığını söyledi. Tevfik, Federal Yüksek Mahkeme'ye açılan davanın, Bağdat ile Erbil'in çözmeye çalıştığı "idari ve teknik sorunlara" bakılmaksızın "IKBY'de vaktinde ve düzenli maaş ödenmesi" emrinin verilmesini sağlamayı amaçladığını belirtti. 20 Ocak 2025'te açılan davanın ilk duruşması, 14 Şubat'ta görülecek.
BAĞDAT: MAAŞLARI ÖDEDİK, KALAN ÖDEME YOK
Maliye Bakanı Sami ise IKBY'de iktidarda olan Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) dolaylı olarak suçladı. Sami, “Cumhurbaşkanı'nın dava açma kararı nedeniyle şaşırdık, çünkü maaşları ödedik ve kalan ödeme yok" dedi. Kısa süre önce IKBY Başkanı, KDP'li Neçirvan Barzani, Sudani'ye maaşlar dahil olmak üzere mali konulardaki işbirliği için teşekkür etmişti.
SÜLEYMANİYE'DEN ERBİL'E YÜRÜYÜŞE POLİS MÜDAHALESİ
Dün Kürt medyası, Süleymaniye'den yüzlerce kişinin Erbil'de protesto düzenlemek için yürüyüşe geçtiğini, ancak polisin kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandığını duyurdu. İki hafta önce Süleymaniye'deki BM ofisi önünde çadır kurulup oturma eylemi başlatılırken, en az 13 öğretmen açlık grevine girdi. Grevdeki öğretmenler, Aralık 2024 maaşlarının verilmesini ve ödemelerin düzenli yapılmasını talep ediyor. Birçoğu, geçmiş yıllardan kalan ödemelerin de olduğunu söylüyor.
SÜLEYMANİYE'DEKİLER, ERBİL'DEN DEĞİL, BAĞDAT'TAN ÖDEME İSTEMİŞTİ
Geçen yıl Irak Fedral Yüksek Mahkemesi, IKBY'deki kamu sektörü maaşlarını bölgesel hükümet yerine Irak federal hükümetinin ödemesini emretmişti. Karar, Süleymaniye'deki çalışanların uzun zamandır yükselttiği talep doğrultusunda çıkmıştı. Ancak teknik nedenlerden dolayı ödemelerin hala düzensiz olduğu belirtildi. Yolsuzlukla malul Irak'ta kamu sektörü çalışanları ocak maaşlarını alırken, aralık maaşlarının ödenmesini hala bekliyor. IKBY'de 1.25 milyon kamu sektörü çalışanı ve emeklisi var.
REŞİD-SUDANİ ANLAŞMAZLIĞI CABASI
Reşid ile Sudani'nin uzun süredir anlaşmazlık içinde olduğu da bir sır değil. Siyasi analist İhsan Şammari, davanın cumhurbaşkanı ile başbakan arasındaki artan gerginliği gösterdiğini belirterek, "Yürütme erki içinde büyük bir bölünmeyle karşı karşıyayız ve bu artık göz önünde yaşanıyor" dedi.
'KÜRDİSTAN'DAKİ MAAŞLARI OĞLUNUZ ÖDESİN'
Geçen ay Sudani, Federal Dürüstlük Komisyonu'na, cumhurbaşkanının oğlu Reşid'e ait internet hizmetleri şirketi IQ'nun transit kapasite sözleşmesini denetlemesini emretmişti. Meclis Dürüstlük Komisyonu üyesi milletvekili Hanan Fetlavi, X'teki paylaşımında, Reşid'e şöyle seslendi: "Oğlunuzun şirketine (IQ) kesilen cezalar, Kürdistan'daki maaşları ödemeye yeter." Geçen yılın sonunda Irak meclisinin Kürt milletvekili Muthanna Amin, "IKBY hükümetinin parası var ve maaşları ödemeli. Yüz binlerce petrol tankerinin, sınır gelirlerinin, elektriğin ve trafiğin gelirleri nerede" diye çatmıştı.
PETROL GELİRLERİNİN PAYLAŞIMI İHTİLAFI BAKİ
IKBY'deki mali kriz, Erbil'in Ceyhan üzerinden Türkiye'ye tek taraflı petrol ihracatının Bağdat'ın gelir hakkı nedeniyle itiraz etmesi üzerine 2023'te durdurulmasıyla derinleşmişti. Yakın zamanda Irak meclisinin çıkardığı yasayla, Ceyhan'a petrol ihracatının Bağdat merkezi yönetimine bağlı Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) üzerinden yeniden başlamasının önü açıldı. Bu kararın, hem Bağdat'ın gelirlerini, hem de Bağdat'ın Erbil'e merkezi bütçeden tanıdığı payı artırması bekleniyor. Ancak taraflar arasında 2025 federal bütçesi nedeniyle çıkan kriz aşılabilmiş değil. IKBY'de üretilen her varil petrol için 16 dolar ödenmesi önerisi yerine Bağdat'ın 6 dolar ödemek istemesiyle ilgili anlaşmazlık henüz çözülemedi. (AFP, Dış Haberler)
