Irak Petrol Bakanlığı: Kerkük-Ceyhan petrol boru hattını nisan sonunda yeniden açmayı hedefliyoruz
Artı Gerçek - Bağdat, Irak’ın Kerkük ve diğer sahalarında üretilen ham petrolü Ceyhan Deniz Terminali’ne ulaştıran Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı'nın (ITP) nisan sonunda yeniden açılacağını duyurdu. Irak Petrol Bakanlığı'na göre onarımların tamamlanmasının ardından Kerkük-Ceyhan boru hattından Türkiye'ye günde 350 bin varil petrol gönderilecek.
Reuters'e konuşan Irak Petrol Bakan Yardımcısı Besim Muhammed, "Onarım çalışmaları sürüyor ve depolama tesisleriyle birlikte büyük bir ham petrol pompa istasyonu tamamlandı. Boru hattının bu ayın sonuna kadar faaliyete geçmesi ve akışları yeniden başlatmaya hazır olması muhtemel" dedi. Muhammed, Irak içindeki hasarlı bölümlerin onarılması ve önemli bir pompa istasyonunun tamamlanmasının, boru hattını tam kapasiteye geri getirme operasyonlarının ilk aşaması olacağını söyledi.
Irak Petrol Bakanlığı'na bağlı Kuzey Petrol Şirketi'nden üç kaynak, boru hattının Irak topraklarından geçen kısımlarını kontrol için geçen hafta başında ham petrol pompalanırken bazı kesimlerde sızıntı saptandığını, Kerkük'ten Selahaddin ve Musul vilayetleri üzerinden Türkiye sınırına kadar uzanan hasarlı bölümleri onarmak için çalışmaların hızlandırıldığını aktardı.
1973'te anlaşmaya varılan, 1987'de tamamlanan 960 km'lik Kerkük-Ceyhan boru hattı üzerinden ihracat, 2014'te IŞİD saldırıları nedeniyle durmuştu.
BİR YILDIR KAPALI KALAN IKBY BORU HATTINA RAKİP Mİ?
Reuters'e göre 10 yıldır kapalı olan Kerkük-Ceyhan'ın yeniden açılması, Bağdat ile Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasındaki görüşmelerin durmasına koşut bir yıldır kapalı kalan IKBY boru hattına rakip rota sağlayacak. Iraklı Kürtler ile IKBY'nin boru hattını kullanan yabancı şirketler arasındaki üretim paylaşımı anlaşmalarını yasadışı bulan Bağdat'taki federal hükümet, şirketlerin petrollerini Kerkük-Ceyhan üzerinden Türkiye'ye satmaları için kendisiyle pazarlık yapmasını isteyecek. Reuters'in senaryosu üzerinden, gelirlerinin neredeyse tamamı petrole dayanan IKBY'yi kızdırması bekleniyor.
NEÇİRVAN BARZANİ'DEN BAĞDAT ÇIKARMASI
Ancak IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, bu hafta Bağdat'a gidip Devlet Yönetimi İttifakı ve Koordinasyon Çerçevesi’nin ortak toplantısına katıldığı ve Başbakan Şiya Sudani ile görüştüğünden, petrol ihracatı konusunda Bağdat-Ankara uzlaşısından sonra Bağdat-Erbil uzlaşının gelmesi ihtimali de var.
PARİS ULUSLARARASI TAHKİM MAHKEMESİ KARARINDAN BERİ
Mart 2023'te Paris Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Irak federal hükümetinin başvurusu üzerine aldığı kararda, Bağdat'ın izni olmadan Kürdistan'dan petrol ihracatıyla 1973 tarihli anlaşmanın hükümlerinin ihlal edildiğine hükmedip Türkiye'yi 1.4 milyar dolar tazminat cezasına çarptırdı. Mahkeme kararı uyarınca IKBY, bölgeden Türkiye'ye petrol akışını durdurdu.
NE GİBİ PÜRÜZLER VAR?
IKBY'den Türkiye'ye petrol akışını yeniden başlatmaya yönelik müzakereler, Ankara, Erbil ve Bağdat'ın birbiriyle çelişen taleplerde bulunması nedeniyle sekteye uğradı. Reuters'e adlarının açıklanmaması şartıyla konuşan iki Iraklı petrol yetkilisi ve hükümetin bir enerji danışmanı, Erbil'in Bağdat'ın boru hattının bir kısmının sahibi olan Rus petrol şirketi Rosneft'e varil başına 6 dolar geçiş ücreti ödemesi talebine Irak federal hükümeti karşı çıktı.
Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan IKBY merkezli enerji danışmanı Bahjat Ahmed, "Irak Petrol Bakanlığı yetkilileri, Kürt müzakere ekibine, IKBY ile Rosneft arasındaki anlaşmanın yas dışı ve geçerli Irak yasalarının ihlali olduğunu düşündüklerini söyledi" dedi.
KARŞILIKLI İHTİYAÇ DURUMU
Reuters'e göre Erbil ile Bağdat arasındaki gerginliğe rağmen iki tarafın birbirine ihtiyacı var. Kürt partileri, Iraklı siyasetçilerin iktidara gelmesine yardımcı oldu; Bağdat, dönem dönem IKBY'deki memur ve peşmerge maaşlarına katkıda bulundu.
ITP ANLAŞMASININ UZATILMASI GÖRÜŞÜLECEK
İki Iraklı petrol yetkilisi ve hükümetin enerji danışmanı, Bağdat ile Ankara arasında ITP operasyonlarına ilişkin anlaşmanın 2010 yılında 15 yıl süreyle uzatıldığını ve 2025 ortasında sona ereceğini söyledi. Buna göre eski boru hattındaki faaliyetlerin yeniden başlatılması, ITP anlaşmasının uzatılmasına yönelik görüşmelerin bir parçası olarak ele alınacak.
Bu gelişmeler, Ankara ile Bağdat arasında yoğun diplomasi trafiği yaşandığı dönemde gerçekleşti. Nitekim Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu ay bitmeden Irak'ı ziyaret edeceği açıklanmıştı. (Reuters, Dış Haberler)
