Kara para için "Azerbaycan Çamaşırhanesi"

EKONOMİ - İngiliz Guardian gazetesi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve hükümetinin, 2,9 milyar dolar değerinde gizli bir fonu Avrupalı siyasetçilere ve gazetecilere para dağıtmak, lobicilik faaliyetleri yürütmek, lüks ürünler satın almak ve kara para aklamak için kullandığını yazdı.

İngiliz The Guardian ve Alman Süddeutsche Zeitung gazetelerinin sızdırılan verilere dayandırarak verdikleri iddiaya göre, Azeri liderler, 2012 ve 2014 yılları arasında bu amaçla 16 binden fazla gizli ödeme gerçekleştirdi.

Gizli banka kayıtlarının Danimarka gazetesi Berlingske'ye sızdırılmasının ardından, Organize Suç ve Rüşvet Kaydı Projesi (OCCRP - Organized Crime and Corruption Reporting Project) ile içinde Guardian'ın da olduğu bazı Avrupa gazetelerinin yürüttüğü, 'Azerbaycan Çamaşırhanesi' (Azerbaijan Laundromat) adını taşıyan araştırma, 30 aylık bir veri setini içeriyor.

Araştırmada, fonların bir kısmının İlham Aliyev'e karşı yöneltilen uluslararası eleştirileri bertaraf etmek için kullanıldığı iddia edilirken, Azerbaycan hakkında olumlu haberlerin yapılması için de çaba sarf edildiği yer aldı.

ŞEFFAF OLMAYAN ŞİRKETLER

Habere göre, 2012-2014 yılları arasında faaliyet gösteren gizli fondaki para, İngiltere merkezli dört adet şeffaf olmayan şirket aracılığıyla dağıtıldı. Araştırmaya göre, paranın kaynağı her ne kadar belli olmasa da araştırmayı yürütenler para kaynağının Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e ve ailesine kadar uzandığını iddia ediyor.

Araştırmada aynı zamanda Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki şirketlere de büyük oranda paranın gönderildiği iddia ediliyor.

Bu doğrultuda siyasetçiler ve gazetecilerin de aralarında bulunduğu birçok kişiye, şeffaf olmayan şirketler aracılığıyla ödemeler yapıldığı belirtildi. Raporda, bu kişilerin hepsinin paranın kaynağından haberdar olmayabileceği kaydedilirken, ödemelerin vergi görevlileri ve yetkililer tarafından fark edilmediği öne sürüldü.

'İNSAN HAKLARI İHLALLERİ İÇİN RÜŞVET'

Gizli fondan, Azerbaycan'daki insan hakları ihlallerine göz yummaları için Avrupalı siyasetçilere ve gazetecilere para verildiği öne sürülüyor.

Lobicilere, gazetecilere, siyasetçilere ve iş insanlarına ödenen paraların 2013 yılında Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nde Azerbaycan'ı insan hakları ve ifade özgürlüğü konusunda eleştiren bir raporun aleyhinde karar alınması gibi durumlarda başarı gösterdiği kaydedildi.

Araştırmaya göre gizli fondan para alan herkes paranın kaynağını bilmiyor olabilir.

Azerbaycan ve Rusya'dan gelen paranın İngiliz şirketleri üzerinden dağıtıldığı, Avrupa'nın önde gelen bankalarından Danske'nin Estonya şubesi üzerinden ödemelerin yapıldığı aktarıldı.

Danimarka merkezli Danske Bankası, 'kara para aklama ve yasa dışı faaliyetlerin' gerçekleştiğini kabul ederken, 2014 yılında kaynağı belli olmayan başka ödemelerin meydana geldiğini ifade etti. Estonya'daki finansal işlemleri denetleyen kurum ise bu şubede gerçekleşen kara para aklama işlemlerinin tespit edilmesinde başarısızlığa uğranıldığını aktardı. Araştırma, fonun büyüklüğünün 2,9 milyar dolardan da fazla olabileceğini ayrıca vurguluyor.

'HAVYAR DİPLOMASİSİ'

Bu gizli fondan ayrıca yaklaşık 9 milyon doların İngiltere'de lüks ürünler satın almak ve özel okul paraları ödemek için kullanıldığı belirtiliyor. Fonun faaliyetlerini yürüten İngiltere merkezli dört şirketin ise dağıldığı aktarıldı.

Azeri yetkililer, Azerbaycan'da seçimlere hile karıştırdığı iddia edilen ve insan halkları aktivistleri ile gazetecilerin gözaltına aldındığı dönemde, eleştirileri susturmak için "havyar diplomasisi" adı verilen bir girişimle rüşvet dağıtmakla suçlanmıştı.