KYB'den KDP'nin boykot kararına tepki: Seçimler belirlenen tarihte yapılmalı
Artı Gerçek - Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) hakim siyasi gücü olan Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) 10 Ekim'de düzenlenecek Erbil parlamentosu seçimlerine katılmama kararı tartışma yarattı. KDP'nin bölgedeki seçim sistemine dair Irak Federal Mahkemesi'nden çıkan kararları "müdahale" diye niteleyip boykot kararı almasının ardından, ana rakibi olan Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) seçimlerin belirlenen tarihte düzenlenmesi için çağrı yaptı. 2018'den beri seçim düzenlenmeyen bölge için Birleşmiş Milletler'den (BM) "Tüm taraflar birlikte çalışmalı" çağrısı gelirken, ABD de "KDP'nin kararından endişe duyuyoruz" açıklaması yaptı.
KYB: 10 HAZİRAN'A BAĞLIYIZ, DEMOKRASİ İÇİN SEÇİM ŞART
KDP'nin seçimlere katılmama gerekçesi olan Federal Mahkeme kararlarının bir kısmı, KYB'nin seçim sistemine dair yaptığı başvurular üzerine alınmıştı. KYB, 111 sandalyeli Erbil parlamentosundaki 11 kişilik azınlık kotasının ve tek seçim bölgesi uygulamasının, seçim sonuçlarını fiilen KDP'nin lehine çevirdiği şikayetinde bulunmuştu.
Hal böyleyken, KDP'nin seçimlere girmeme kararına dair KYB'den yapılan ilk açıklamada, seçimlerin belirlenen tarihte düzenlenmesi istendi. KYB Sözcüsü Saadi Ahmet Pire, "oylamanın IKBY Neçirvan Barzani’nin belirlediği 10 Haziran 2024 tarihinde yapılmasına bağlı olduklarını" vurguladı. Pire, "Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin parlamento seçimlerini düzenlemenin, demokrasiyi ilerletmenin ve hem içeride hem dışarıda karmaşık olan durumun ötesine geçmenin en iyi yolu olduğuna inanıyoruz" dedi.
'PARLAMENTO YENİDEN AKTİF HALE GETİRİLMELİ'
Pire, bölgedeki seçim sürecinin uzun süredir ertelendiğini hatırlatarak "Parlamentoyu yeniden aktif hale getirmek, yasama organının yasal ve temel görevlerinin hayata geçirilmesi, Kürdistan halkının çok taraflı meselelerinin çözülmesi için önemli" diye konuştu.
IRAK SEÇİM KOMİSYONU: PLANLARIMIZ DEĞİŞMEDİ
Irak Federal Mahkemesi'nin Kürdistan seçimlerinin denetlenmesi için görevlendirdiği Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu (IHEC) da, KDP'nin boykot kararına rağmen oylamayı 10 Haziran'da yapmayı planladıklarını duyurdu. IHEC'in medya ilişkiler yetkilisi Imad Jamil, Rudaw sitesine açıklamasında planlarının değişmediğini söyledi. KDP, Bağdat mahkemesinin seçimleri Kürdistan Seçim Komisyonu yerine IHEC'in denetlemesi kararına da tepki göstermişti.
BM 'NOT ETTİK' DEDİ, 10 HAZİRAN'DA SEÇİM ÇAĞRISI YAPTI
Kürdistan Bölgesi'nde Ekim 2022'den beri ertelenen seçimlerde bu kez KDP boykotu tartışması çıkmasına dünyadan da tepkiler var. Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu (UNAMI), Federal Mahkeme'nin geçen ayki hükümleri gibi KDP'nin kararını da not ettiklerini belirterek, "tüm taraflara yeni bir uzatmalı çıkmaz yerine halkın çıkarı için, yani çözüm için çalışma" çağrısında bulundu. Açıklamada, "Kürdistan Bölgesi seçimlerinin 10 Haziran'da yapılması önemli" denildi.
We take note of today’s KDP decision, as we have taken note of the FSC decision last month. We call on all parties to work in the interest of the people, and thus towards solutions, rather than another prolonged impasse. The holding of the 10 June KRI elections is essential.
— UNAMI (@UNIraq) March 18, 2024
ABD: ENDİŞELİYİZ, BOYKOT KİMSEYE HİZMET ETMEZ
IKBY'nin ve özellikle Barzani yönetiminin müttefiki olan ABD'den de "Endişeliyiz" açıklaması geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel KDP'nin kararı konusunda "kaygılı" olduklarını belirterek, "özgür, adil, şeffaf ve güvenilir seçimleri desteklediklerini" vurguladı.
Patel, "federal kurumların son dönemde aldığı kararların Kürdistan Bölgesi'nde yarattığı endişeyi anladıklarını" söylese de, seçim boykotunun kimsenin faydasına olmayacağı görüşünü paylaştı. Rudaw'a demeç veren Patel, "Bu seçimleri boykot etmenin Kürdistan Bölgesi'nin, Kürt halkının veya genel oalrak Irak'ın çıkarına hizmet edeceğini düşünmüyoruz" dedi.
Washington'ın Bağdat Büyükelçisi Alina Romanowski ise X hesabından yaptığı açıklamada "KDP'nin Irak Kürdistan Bölgesi seçimlerini boykot edeceğine dair açıklamasından endişe duyuyoruz. Irak ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi hükümetlerini seçimlerin özgür, adil, şeffaf ve güvenilir olmasını sağlamaya çağırıyoruz. Irak Kürdistan Bölgesi'ndeki tüm halkların kendi geleceklerinin belirlenmesinde söz sahibi olması gerekir" dedi.
We are concerned by KDP’s announcement to boycott the Iraqi Kurdistan Region elections. We urge the Government of Iraq & the Kurdistan Regional Government to ensure that elections are free, fair, transparent, & credible. All the people of Iraqi Kurdistan Region should have a…
— Ambassador Alina L. Romanowski (@USAmbIraq) March 18, 2024
KDP'NİN KARARININ ARKASINDA NE VAR?
IKBY'deki bölgesel parlamento seçimlerinin esasında Ekim 2022'de düzenlenmesi gerekiyordu. Ancak siyasi partilerin seçim yasası nedeniyle yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle oylama ertelenmişti. KYB'nin başını çektiği muhalefetin seçim yasasının KDP lehine olduğuna dair eleştirileri eşliğinde, Kürdistan bölgesinin seçim yasasının bazı maddeleri Bağdat'taki Federal Yüksek Mahkeme'ye taşınmıştı. IKBY Başkanı bu süreçte yeni seçim tarihi olarak 10 Haziran'ı belirlese de, Bağdat mahkemesinin şubat sonunda seçim yasasına dair verdiği kararlar KDP'nin tepkisini çekti.
Mahkemedeki davalar, bir KYB vekili ile Süleymaniye'deki bir Hristiyan parti tarafından açılmıştı. İki başvuruda da, 111 sandalyeli Erbil parlamentosunda azınlıklara 11 koltuk ayrılmasının ve seçimlerin tek bölgeli olarak düzenlenmesinin "anayasaya aykırı olduğu", bu düzenlemelerin matematiksel olarak iktidardaki KDP'nin işine yarayacak şekilde uygulandığı savunuluyordu. Başvurucular, seçimlerin tek değil dört bölge ile düzenlenmesini, azınlık kotalarının da bu bölgeler üzerinden dağıtılmasını talep etmişti.
AZINLIK KOTASI KALKACAK, EN AZ DÖRT SEÇİM BÖLGESİ OLACAK
Federal Mahkeme, benzerlikleri nedeniyle tek dosya altında incelediği başvurularda kararını geçen ay açıkladı. Mahkeme, IKBY'nin seçim yasasının 36'ncı maddesinde yer alan azınlık kotasının Irak Anayasası'na aykırı olduğuna hükmetti. "Kürdistan parlamentosunda 100 sandalye vardı" diyen mahkeme, IKBY'deki parlamento seçimlerinin de en az dört seçim bölgesine ayrılacak şekilde düzenlenmesine de karar verdi.
KYB'YE GÖRE 'BAZI KESİMLERCE KULLANILIYORDU'
Bu karar öncesinde, parlamentoda 11 "azınlık koltuğunun" beşi Türkmenlere blok olarak veriliyor, beşi Asuriler, Keldaniler ve Süryaniler arasında paylaştırılıyor, biri de Ermenilere veriliyordu. Bu kota için adaylığını koyan siyasetçiler, kendi aralarında yarışıyordu. KYB'nin söz konusu 11 sandalyenin "bazı siyasi kesimlerce kullanıldığı" gerekçesiyle 2 Mayıs 2023’te Irak Yüksek Federal Mahkemesi’ne yaptığı başvuruya ilişkin hükmün açıklanması daha önce iki kez ertelenmişti.
ÇOK BÖLGELİ SEÇİM SİSTEMİNİ KİMLER İSTİYORDU?
Öte yandan, KDP ile Sosyalist Parti ve Komünist Partisi gibi partiler seçimlerin Erbil, Süleymaniye ve Duhok’u içine alan tek seçim bölgesi sistemine göre düzenlenmesinde ısrar ediyordu. KYB, Goran, Yekgırtu ve Yeni Nesil Hareketi ise tek seçim bölgesi sisteminin iptal edilmesini, Federal Seçim Kanunu’nda yer alan ve Irak’ın genelinde Ekim 2021’de yapılan seçimlerde uygulanan çoklu seçim bölgesi sisteminin benimsenmesini talep ediyordu.
KDP ise bu kararların anayasaya aykırı olduğu tepkisini göstererek dün parti genel başkanı Mesud Barzani'nin liderliğinde yapılan politbüro toplantısında seçimlere katılmama kararı aldı. (DIŞ HABERLER)
* Fotoğraf: Arşiv
KDP: Kürdistan parlamentosu seçimlerine katılmayacağız
Kürdistan Parlamentosu için azınlık kotası kararı: Davayı KYB kazandı
Fidan: KYB liderliği bizim için artık ulusal güvenlik tehdidi
