Kürdistan Parlamentosu için azınlık kotası kararı: Davayı KYB kazandı
Artı Gerçek - Irak Federal Mahkemesi, hem Kürdistan Bölgesel Yönetimi seçimleri konusunda iç gerilime sebep olan, hem de Bağdat-Erbil hattında krize yol açan bir dizi başvuruya ilişkin kararlarını açıkladı. Mahkeme, Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) seçim sistemi ve azınlık kotası konusundaki başvurusunu kabul ederek, iktidardaki Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) kızdıracak bir karar aldı. Öte yandan, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin petrol gelirleri konusunda Erbil'i haksız buldu; bu gelirlerin Bağdat'taki merkezi yönetime devredilmesine hükmetti.
Federal Mahkeme'nin azınlık kotası ile ilgili kararının arka planında, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) parlamento seçimlerinin Ekim 2022'den beri ertelenmesine de sebep olan iç anlaşmazlık yatıyor. Bölgedeki seçimler, birçok partinin seçim yasasındaki azınlık kotasının değişmesini talep ettiği tartışma da dahil, bir dizi anlaşmazlık nedeniyle ertelenmişti.
KOTANIN KALDIRILMASINI KİM, NEDEN İSTEDİ?
Bağdat mahkemesindeki ilgili davalar da, bir KYB vekili ve Süleymaniye'deki bir Hristiyan parti tarafından açılmıştı. İki başvuruda da, 111 sandalyeli Erbil parlamentosunda azınlıklara 11 koltuk ayrılmasının ve seçimlerin tek bölgeli olarak düzenlenmesinin anayasaya aykırı olduğu, bu durumun KDP'nin işine yaradığı savunuluyordu. Başvurucular, seçimlerin tek değil dört bölge ile düzenlenmesini, azınlık kotalarının da bu bölgeler üzerinden dağıtılmasını talep etmişti.
AZINLIK KOTASI KALKACAK, EN AZ DÖRT SEÇİM BÖLGESİ OLACAK
Federal Mahkeme, benzerlikleri nedeniyle tek dosya altında incelediği başvurularda, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin seçim yasasının 36'ncı maddesinde yer alan azınlık kotasının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. "Kürdistan parlamentosunda 100 sandalye vardı" diyen mahkeme, IKBY'deki parlamento seçimlerinin de en az dört seçim bölgesine ayrılacak şekilde düzenlenmesine karar verdi.
KYB'YE GÖRE 'BAZI KESİMLERCE KULLANILIYORDU'
Bu karar öncesinde, parlamentoda 11 "azınlık koltuğunun" beşi Türkmenlere blok olarak veriliyor, beşi Asuriler, Keldaniler ve Süryaniler arasında paylaştırılıyor, biri de Ermenilere veriliyordu. Bu kota için adaylığını koyan siyasetçiler, kendi aralarında yarışıyordu. KYB'nin söz konusu 11 sandalyenin "bazı siyasi kesimlerce kullanıldığı" gerekçesiyle 2 Mayıs 2023’te Irak Yüksek Federal Mahkemesi’ne yaptığı başvuruya ilişkin hükmün açıklanması iki kez ertelenmişti.
ÇOKLU SEÇİM SİSTEMİNİ KİMLER İSTİYORDU?
Öte yandan, Rudaw'ın aktardığına göre KDP ile Sosyalist Parti ve Komünist Partisi gibi partiler seçimlerin Erbil, Süleymaniye ve Duhok’u içine alan tek seçim bölgesi sistemine göre düzenlenmesinde ısrar ediyordu. KYB, Goran, Yekgırtu ve Yeni Nesil Hareketi ise tek seçim bölgesi sisteminin iptal edilmesini, Federal Seçim Kanunu’nda yer alan ve Irak’ın genelinde Ekim 2021’de yapılan seçimlerde uygulanan çoklu seçim bölgesi sisteminin benimsenmesini talep ediyordu.
'OYLAMAYI IRAK KOMİSYONU YÖNETECEK'
Mahkemenin IKBY seçimlerine ilişkin bir diğer kararı ise oylamanın Bağdat tarafından yönetilmesi yönünde oldu. Kararda, Irak Komisyonu'nun Kürdistan Seçim Komisyonu'nun yerini almasına ve Kürdistan parlamento seçimlerinin Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu tarafından yönetilmesine hükmedildi.
'PETROL GELİRLERİ BAĞDAT'A DEVREDİLECEK'
Federal Mahkeme, Erbil ile Bağdat arasında senelerdir tartışma konusu olan petrol gelirleri konusunda ise tavrını değiştirmedi. Mahkeme, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin petrol ve petrol dışı gelirlerini Bağdat'a devretmesine hükmetti. Erbil'in bu karara sert tepki göstermesi bekleniyor.
MEMUR MAAŞLARI BAĞDAT'TAN GELECEK
Öte yandan, Erbil ile Bağdat arasındaki bütçe anlaşmazlığı konusunda da kritik bir karar verildi. Mahkeme, IKBY'deki memur maaşlarının Bağdat yönetimi tarafından koşulsuz şekilde ödenmesine ve borç olarak sayılmamasına hükmetti. (DIŞ HABERLER)
