NYT: Suriye'de oyunun sonu acımasız görünüyor

ARTI GERÇEK - ABD'nin saygın gazetelerinden New York Times, bugünkü başyazısında Suriye iç savaşındaki son duruma ve İdlib'e yapılması beklenen operasyona değindi. "Suriye'de oyunun sonu acımasız görünüyor" başlıklı yazıda, "ABD de karmaşık niyetleri, tutarsız politikaları ve sınırlı baskılarıyla bölgede hep geç kalan taraf oldu" ifadelerine yer verildi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ülkenin yeniden inşasında batının yardımına ihtiyaç duyacağını yazan NYT, "ABD'nin Suriye'yi yeniden inşa etmek gibi bir yükümlülüğü yok ancak IŞİD militanlarından kurtarılan alanlara yardım götürürken Rusya'yla birlikte çalışarak ülkenin yeniden inşası için Körfez ülkelerinden bütçe sağlayıp Esad'ı daha az despotça bir yönetim için zorlayabilir. Ancak Putin, İdlib kan gölüne dönerse bunların hiçbirinin gerçekleşmeyeceğini bilmeli" ifadelerine yer verdi.

İLGİLİ HABER: TSK'DEN İDLİB'E ASKERİ TAKVİYE

New York Times'ta yayımlanan yazı şöyle:

Beşar Esad ve müttefikleri Rusya ile İran, muhaliflerin elindeki son büyük mevzi olan İdlib'e saldırıya hazırlanırken, Suriye uzun ve gaddarca süren iç savaşında karar verici bir an yaklaşıyor olabilir.

Her ne kadar Rusya ve İran'dan askeri ve finansal destek alıyor olsa da ve bir dönem Batı'nın görevden ayrılmasını şart koştuğu Beşar Esad, insani bir felaket riski taşısa da isyanı bastırma noktasında.

Suriye'nin Türkiye sınırındaki İdlib'de 1 milyonu çocuk, tahminen 3 milyon kişi yaşıyor. Daha önce görülen vahşete bakılınca, saldırının ölüm, yıkım ve yerinden etmelerle sonuçlanacağına şüphe yok. Uluslararası ajansların 400 binden sonra saymayı bıraktığı ölümlerde siviller 7 yıllık iç savaş boyunca korkunç acılar çektiler.

Yabancı ve yerel terörist savaşçılarıyla Suriye, uzun bir süre kolay çözüme karşı direndi ve ABD de karmaşık niyetleri, tutarsız politikaları ve sınırlı baskılarıyla bölgede hep geç kalan taraf oldu. Hala da öyle. Birleşmiş Milletler'in ABD Temsilcisi Nikki Haley, perşembe günü Esad rejimini uyararak İdlib'e yönelik operasyonun 'düşüncesiz bir gerginliğe' sebep olacağını ve bunu durdurma işinin Rusya'ya düştüğünü söyledi.

Cuma günü BM Güvenlik Konseyi'ni toplamak gibi son dakikada yapılan diplomatik hamleler Esad ve Rusya için telaşla yapılan bazı uyarılardan başka bir şey ortaya koymadı. Ancak çok açık bir şekilde büyük güçler mutlaka bir şeyler denemeli. Esad İdlib çevresindeki askeri varlığını genişletirken Rusya Suriye açıklarına 26 savaş gemisi ve 36 uçak gönderdi.

Eğer rejim güçleri İdlib'i ele geçirirse, Esad isyancıları yenilgiye uğratacak ve Suriye topraklarının büyük çoğunluğunu kontrolü altına alacak. Savaş ve ölümler sona ermeli. Soru katliamların nasıl minimize edileceği ve Suriye'yi tekrar bir araya getirmek için ne yapılabileceği...

Amerikalılar ve müttefikleri Suriye savaşının gidişatını dikte edemiyor ve Esad ile Rusya'nın yarattığı tüm problemleri de çözmesi beklenemez. Ancak artık yaşanan olaylara etki edebilmek için eskiden olduğundan daha fazla baskı uyguluyorlar. İdlib'e olası bir operasyonu önlemek öncelikli hedef ancak Suriye'yi gelecekte daha stabil bir hale getirmek de ABD'nin çıkarları arasında.

Suriye'nin doğusunda çoğunlukla IŞİD'le savaşan 2 bin 200 Amerikan askerini ülkede tutmak bu baskılar arasında ki, bu bölgedeki petrol ve gaz kaynaklarını kontrol etme ve diplomasiye bağlılık konusunda Esad'ın davranışlarını değiştirmesi gerektiğini açıkça ortaya koyuyor.

Yaptırımlar da kullanışlı bir araca dönüşebilir. Perşembe günü BM Suriye'ye silah ve benzin satışı nedeniyle 4 kişiye ve 5 şirkete finansal yaptırımlar uygulayarak Şam'ın İdlib'e girmemesi için baskıyı artırdı.

Beyaz Saray'dan geçen hafta yapılan açıklamada "Açık olalım" dendi: Eğer Esad tekrar kimyasal silah kullanmayı seçerse BM ve müttefiklerinin hızlı ve uygun bir şekilde yanıt vereceği yönündeki kararlı duruşumuz sürüyor."

Trump, 2017'de ve 2018 Nisan'ında kimyasal silah kullandığı gerekçesiyle Suriye'yi vurdu. Ancak bu hamle daha kapsamlı bir politikaya bağlanmadı. Ancak Türkiye ve Irak'ta elçilik de yapan James Jeffrey'in ABD Suriye Özel Temsilcisi olmasıyla bu durumun değişmesiyle ilgili bir şans var.

Perşembe günü Washington Post, birkaç ay önce ABD askerlerini ülkeye dönmesini istediğini söyleyen Trump, askerlerin süresiz olarak Suriye'de kalması, İran ordusu ve gölge güçlerinin ülkeden ayrılması için diplomatik baskı yapma stratejisini kabul etti. Jeffrey'nin, ABD'nin Obama yönetiminin uzun süre üzerinde durduğu " Esad mutlaka gitmeli" stratejisinden vazgeçtiğini söylediği iddia edildi.

Ancak ayrıntıların belirsizliği sürüyor, yeni plan Suriye'de daha derin bir Amerikan varlığı getiriyor. Savaş yarın bitse bile, Suriye'nin önünde ezici zorluklar bulunuyor. Bunların arasında harap durumdaki ekonomi ve Esad'ın zalimliğine karşı öfkeli Sünni çoğunluk da var. Putin, Suriye'yi yıkmanın belirgin sorumluluğunu taşırken, tekrar tamir etmek için ne yeteneği ne de kaynağı bulunmuyor.

Suriye'yi yeniden inşa edip dünyaya entegre etmeye çalışma hedeflerini yerine getirmek için ABD ve diğer büyük ülkelerin yardımına ihtiyaç duyacak. ABD'nin Suriye'yi yeniden inşa etmek gibi bir yükümlülüğü yok ancak IŞİD militanlarından kurtarılan alanlara yardım götürürken Rusya'yla birlikte çalışarak ülkenin yeniden inşası için Körfez ülkelerinden bütçe sağlayıp Esad'ı daha az despotça bir yönetim için zorlayabilir.

Ancak Putin, İdlib kan gölüne dönerse bunların hiçbirinin gerçekleşmeyeceğini bilmeli. (DIŞ HABERLER SERVİSİ)