Şili'de 'yeniden doğuş': Halk 'anayasa yeniden yazılsın' dedi

Referandumda oyların yaklaşık yüzde 90'ı sayılırken, oy kullananların ilk sonuçlara göre yüzde 78'i, yeni bir anayasaya "Evet" dedi.

Şili'de mevcut anayasa, General Augusto Pinochet döneminde hazırlanmıştı. Ülkede seçmenler ayrıca yeni anayasayı halk tarafından seçilecek bir heyetin yazmasını kararlaştırdı.

Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera sonucun "birlikte yürümeleri gereken bir yolun başlangıcı" olduğunu söyledi.

Ülkede bir yıl önce hükümet karşıtı protesto gösterileri başlamış, göstericilerin en önemli talebi toplumdaki derin eşitsizliklerin temel nedeni olarak gördükleri anayasanın yeniden yazılması olmuştu.

ANAYASA EKONOMİK SORUNLARIN SORUMLUSU OLARAK GÖRÜLÜYORDU

Şili'de insan hakları ihlallerinden, sayısız siyasi cinayetten ve işkenceden sorumlu Pinochet'nin askeri diktatörlüğünde, 1980 yılında, neoliberal bir temele dayalı olarak hazırlanan anayasa, halk tarafından ülkenin derin ekonomik sorunlarının sorumlusu olarak görülüyordu. Eski anayasa, devletin asgari müdahalesini savunuyor ve özel sektörün eğitim ile sağlık dahil, kamu hizmetlerinin hemen hepsini ele geçirmesinin önünü açıyordu.

Ülkede geçen sene metro biletlerine zam yapılmasına tepki olarak başlayıp ulusal bir isyana dönüşen protestolar sonrasında, hükümet anayasa değişikliğini referanduma götürmek zorunda kalmıştı.

'YENİDEN DOĞUŞ'

Referandumda yeni bir anayasaya ezici oranda destek çıkması, başta başkent Santiago olmak üzere birçok kentte coşkulu kutlamalarla karşılandı. Santiago'daki İtalya Meydanı'nda düzenlenen kutlamalarda bir kuleye "Yeniden doğuş" sloganı yansıtılırken, göstericilerden Catalina Miranda "Askeri bir rejim tarafından yazılmış, sadece parası olanların ilerlemesine izin veren gayrımeşru bir anayasayla yaşıyorduk. Şili halkının bugünkü gibi kolektif bir zafer elde ettiği çok az an vardır" dedi.

YENİ ANAYASAYI HALK YAZACAK

Referandumun ardından, yeni anayasa tamamen halk tarafından seçilmiş 155 kişilik bir kurul tarafından kaleme alınacak. Bu durum, yeni anayasanın yazım sürecine milletvekillerinin katılamayacağı anlamına geliyor. Anayasayı yazacak olan kurul, nisan ayında seçilecek ve kadın-erkek sayısı eşit olacak. Kurulun hazırlayacağı yeni anayasa, 2022 ortalarında halk oylamasına sunulacak.

YERLİ HALKLARIN TANINMASI BEKLENİYOR

Yeni metinde, Şili'nin yerli halkı Mapuçelerin tanınması, işçilere toplu sözleşme hakkı, su ve toprak üzerinde haklar, sağlık ve eğitim sistemlerindeki özelleştirmeler ve emekli maaşları gibi konular üzerine reformlar bekleniyor.