Tarihin ilk medya çılgınlığı: Kristof Kolomb'un meşhur mektubu 1,2 milyon sterline açık artırmaya çıkıyor
Artı Gerçek - 1493'te, bugün yaygın olarak sömürgeci olduğu düşünülen o zamanların 'kaşifi' Kristof Kolomb, modern dünyanın manzarasını değiştirecek bir mektup yazdı. Amerika kıtasına yaptığı yolculuktan Avrupa'ya döndükten sonra kraliyet hazinedarı Luis de Santángel'e yazdığı mektupta, "Hükümdarlarımız olan şanlı Kral ve Kraliçe'nin bana verdiği filoyla Hint Adaları'na yelken açtım ve orada sayısız insanın yaşadığı çok sayıda ada keşfettim ve hepsine Majesteleri için sahip oldum" ifadeleriyle modern tarihin dönüm noktalarından birini anlatıyordu.
MEKTUBUN1493 TARİHLİ LATİNCE ÇEVİRİSİ SATIŞA ÇIKACAK
Kolomb'un biyografisini yazan Profesör Felipe Fernández-Armesto, mektupta aktarılan olayların "dünyayı gerçekten değiştiren bir yolculuğun ilk raporu" olduğunu dile getiriyor. Kolomb'un "keşifleri" ile ilgili haberleri elit Avrupalılara hızlı bir şekilde iletmek için erken dönem matbaasında basılan bu mektubun 1493 tarihli nadir bir Latince çevirisinin bu ay İngiltere'nin köklü müzayede evlerinden Christie's'de 1,2 milyon sterline (yaklaşık 40 milyon 500 bin Türk Lirası) satışa çıkarılacak.
JAPONYA'YA GİTTİĞİNİ SANIYORDU
Kolomb o zamanlar Vikinglerden bu yana Kuzey Amerika ile karşılaşan ilk Avrupalı olduğunu bilmiyordu, Japonya yakınlarındaki adalara gittiğini sanıyordu. Ancak Fernández-Armesto, Kolomb'un yolculuğunun Atlantik'te ilk kez "uygulanabilir, ticari olarak sömürülebilir bir rota" yarattığını ve okyanusun her iki yakasında uzun süredir birbiriyle savaşan kültürler arasında iletişimin önünü açtığını söylüyor.
'OLAĞANÜSTÜ ÜRKEK VE APTAL GİBİLER'
Mektupta Kolomb'un karşılaştığı adaların zengin doğal zenginliklerinden övgüyle söz ediliyor ve orada karşılaştığı "olağanüstü ürkek" yerli halk "o kadar şüpheci ve o kadar cömert" ki "aptal gibiler" şeklinde tasvir ediliyor. Söz konusu kitap günümüzde tarihçiler tarafından Yeni Dünya'nın Avrupalılar tarafından sömürgeleştirilmeye başlandığını müjdeleyen bir propaganda eseri olarak görülmekte. Ancak cesur bir denizci olan Kolomb, Kanarya Adaları üzerinden Amerika kıtasına doğru güneybatı rotasını çizerek Dünya'nın hakim rüzgarlarından faydalanmayı başarmıştı. Bunu yaparken, farkında olmadan, takip eden rüzgarların uzun menzilli navigasyon ve ticaret için nasıl yeni fırsatlar sunduğunu göstermiş ve "Kolomb Değişimi" olarak bilinen şeyi başlatmıştı: insanların, floranın, faunanın, hastalıkların, fikirlerin ve malların Atlantik boyunca geri dönüşü olmayan şekilde karşılıklı aktarımı.
MEKTUBUN ELDE EDİLEBİLEN EN ESKİ BASKISI
Yaklaşık bir asırdır İsviçre'deki özel bir koleksiyonda bulunan ve Christie's tarafından "Kolomb'un mektubunun elde edilebilen en eski baskısı" olarak tanımlanan bu belgenin yayınlanması, döneminde 'tarihin ilk medya çılgınlığı' diye nitelenebilecek bir teveccüh görmüştü.
MEKTUP İSPANYA'NIN HAK İDDİASI İÇİN MATBAADA ÇOĞALTILMIŞTI
Los Angeles'taki California Üniversitesi'nden Profesör Geoffrey Symcox, "Mektubun önemi, matbaa sayesinde geniş bir alana yayılmış olmasıdır" ifadeleriyle bu duruma dikkat çekti. Symcox, İspanyol kraliyetinin o zamanki en ileri teknolojiyi kullanarak, İspanya'nın hak iddiasını ortaya koymak için Avrupa mahkemelerine kopyalar gönderdiğini ve bu sebeple "Haberlerin sadece diplomatik kanallardan değil, ticari kanallardan da hızla yayıldığını" ekledi.
KAŞİF DEĞİL SÖMÜRGE VALİSİ
Daha sonra, acımasız bir sömürge valisi ve genel vali olan Kolomb, Karayipler'in Taíno halkını sistematik olarak sömürecek, onları altın çıkarmaya ve ağır cezalar karşılığında kota teslim etmeye zorlayacaktı.
Yüzlercesi Kolomb tarafından köleleştirildi ve satılmak üzere İspanya'ya gönderildi. Diğerleri ise ya katledildi ya da aşırı şiddet ve zulme maruz kaldı. Bazıları da İspanyollar tarafından getirilen çiçek ve kızamık gibi ölümcül hastalıklara yakalandı. Kolomb'un gelişinden sonraki birkaç on yıl içinde Taínoların çoğunun köleleştirme, katliam ya da hastalık nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir.
'KOLOMB GÜNÜ' YERİNE 'YERLİ HALKLAR GÜNÜ
Avrupa'nın Amerika kıtasına müdahalesinin karanlık yüzünün artık daha iyi biliniyor ve tarihçiler arasında Kolomb'u "kaşiflerin ilki olmaktan ziyade sömürücülerin ilki" olarak niteleme eğilimi ağır basıyor. Bu sebeple, ABD'de Kolomb heykelleri yıkıldı, tahrip edildi ve birçok eyalet artık federal bir tatil olan Kolomb Günü'nü tanımıyor. Bunun yerine 'Yerli Halklar Günü'nü kutlamayı tercih ediyor. (DIŞ HABERLER)
