Ukrayna madenlerine çökme teklifi reddedilen Trump, bu kez basitleştirilmiş anlaşma peşinde

Artı Gerçek - ABD Başkanı Donald Trump, önce 350 milyar dolar dediği, sonra 500 milyar dolara çıkardığı Amerikan yardımlarına karşılık talep ettiği nadir toprak elementleri dahil madenlerin devri anlaşmasını Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'in reddetmesiyle ilgili yeni açıklamalar yaptı.

Dün Ukrayna liderini "savaş çıkaran, berbat performans gösteren, seçim yapmayan diktatör" diye niteleyen sosyal medya paylaşımı yapan Trump, ardından Miami'de katıldığı bir etkinlikte ve başkanlık uçağı Air Force One'da gazetecilerle sohbetinde Zelenskiy'in üzerine gitmeye devam etti.

Başkan, Kiev'i, ABD'nin yardım için harcadığı fonları geri almasını sağlayacağını söylediği nadir toprak elementleri anlaşmasını bozmakla suçladı: "Nadir toprak ve benzeri şeylere dayalı bir anlaşmamız vardı, ancak onlar (Ukrayna) bu anlaşmayı bozdu. İki gün önce bozdular."

'ZELENSKİY UYUYORDU VE GÖRÜŞMEYE MÜSAİT DEĞİLDİ'

Yine ABD'nin Ukrayna'ya Avrupa'dan daha fazla yardımda bulunmasına rağmen, yardımları borç olarak veren Avrupa'nın tersine hiçbir şey geri alamadığından yakınan Trump, The Economist'e göre geçen hafta Zelenskiy'e sömürgeci dayatması niteliğinde anlaşma sunup kabul etmesi için bir saat süre veren Hazine Bakanı Scott Bessent'ın Kiev temaslarından şöyle söz etti:

"Scott Bessent aslında oraya gitti ve oldukça kaba şekilde muamele gördü, çünkü esasen ona 'hayır' dediler. Zelenskiy uyuyordu ve onunla görüşmeye müsait değildi. Trenle saatlerce yolculuk yaptı, bu tehlikeli bir yolculuk ve hazine bakanından bahsediyoruz. Oraya bir belge imzalamak için gitti ve eli boş döndü. Belgeyi imzalamadılar."

BESSENT'TAN SONRA KELLOGG DENEYECEK

Zelenskiy, son açıklamalarında, ABD çıkarlarına çok fazla odaklandığı ve Ukrayna'ya güvenlik garantileri içermediği için reddettiğini belirtip "Ülkemizi satamam" dedi. Ancak Bessent'ın ardından bu kez Trump'ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg Kiev'e giderken, Reuters haber ajansı olası anlaşmayı mercek altına aldı.

BU KEZ AYRINTILARI SONRA MÜZAKERE EDİLECEK BASİTLEŞTİRİLMİŞ ANLAŞMA

Zelenskiy'in geçen hafta ABD'nin grafit, uranyum, titanyum ve lityum gibi Ukrayna'nın kritik minerallerinin yüzde 50'sini almasını öngören ayrıntılı anlaşma teklifini reddettiğini aktaran Reuters'a konuşan bilgi sahibi iki kaynak, artık Trump yönetiminin Ukrayna ile basitleştirilmiş mineraller anlaşması yapmak için hızlı şekilde mutabakata varmayı hedeflediğini söyledi. Buna göre ABD'nin Ukrayna'nın muazzam doğal kaynaklarının ne kadarına sahip olacağı gibi ayrıntılı şartlar daha sonra müzakere edilecek. Kaynaklar, son yaşananların, tam bir anlaşmaya varmanın zaman alacağını açıkça ortaya koyduğunu belirtti.

'TRUMP ANLAŞMA OLMADAN PARMAĞINI KIMILDATMAZ'

Reuters, Trump ile Zelenskiy arasındaki büyüyen uçuruma rağmen -anlaşma için baskının devam ettiğini aktardı. Habere göre Trump, Kiev'e daha fazla ABD askeri yardım için yetki vermeden veya Ukrayna-Rusya savaşını bitirmeye yönelik resmi barış görüşmelerine aracılık etmeden önce Kiev'le anlaşma istiyor. Trump'ın Ukrayna Temsilcisi Kellogg, revize edilmiş bir anlaşmanın parametrelerini ve imza karşılığı Ukrayna'nın neye ihtiyacı olduğunu görüşmek üzere halihazırda Kiev'de bulunuyor.

'ZELENSKİY'İ GERÇEKLİĞE DÖNDÜRMEMİZ GEREKİYOR'

Reuters'ın Trump yönetiminin anlaşma peşinde koşmaya devam edip etmeyeceği sorusu üzerine, adının açıklanmaması koşuluyla konuşan Trump'ın bir danışmanı Zelenskiy hakkında şöyle konuştu: "Kesinlikle bu adamı gerçekliğe döndürmemiz gerekiyor."

Exclusive: Trump could pursue streamlined initial deal on Ukraine minerals, sources say | Reuters https://t.co/gEmAgLQviR

— Erin Banco (@ErinBanco) February 20, 2025

Trump, ABD'ye 500 milyar dolar değerinde mineral imtiyazları vermesi için Kiev'e baskı yaparken, kaynaklar, Başkan için Amerikan halkına yardım harcamalarını geri aldıklarını açıklayabilmenin önemli olduğunu vurguladı.

'AÇGÖZLÜ GÖRÜNMEMELİ'

Reuters'a konuşan üçüncü bir kaynak, Kiev'in Trump yönetimiyle anlaşma yapmaya istekli olduğunu söyledi. Başka bir kaynak da Kiev'in bir anlaşma yapmaya hazır olduğunu, ancak bunun ABD'nin ilk önerdiği düzenleme kadar "açgözlü" görünmemesi gerektiğini dile getirdi.

Reuters'a göre gözden geçirilmiş yaklaşım, Beyaz Saray'da gelecek haftalarda Kiev'le anlaşmanın nasıl sağlanacağı konusunda tartışılan bir dizi yaklaşımdan sadece biri. Bu, anlaşmalara genellikle özel şirketler ve devlet kuruluşlarının değil, hükümetlerin müdahil olduğu karmaşık bir sektör için alışılmadık derecede hızlı bir takvim.

'ÇİN'E ÖZGÜ MODEL'

Habere göre gözden geçirilip basitleştirilmiş yaklaşım, ABD'nin çok sayıda yasal ve lojistik engeli aşmasına ve sonraki bir tarihte gelir paylaşımı dahil maden çıkarıp işletmenin ayrıntılarını müzakere için zaman kazanmasına yardımcı olacak.

Reuters'ın görüşünü aldığı Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nin (CSIS) Kritik Mineraller Güvenlik Programı Direktörü Gracelin Baskaran, "ABD tarihinde doğal kaynak-yardım takasları kullanılmadı. Bu Çin'in mineraller oyun kitabında denenmiş ve test edilmiş bir araçtır" dedi.

'ASLINDA KİEV ANLAŞMAYA İSTEKLİ'

ABD'nin Ukrayna'nın ekonomik toparlanmasından sorumlu eski Özel Temsilcisi Tyson Barker, "Kiev, ABD ile daha derin ekonomik ve güvenlik ilişkisi kurmak ve Ukrayna'nın geleceğine halihazırda yapılmış önemli Amerikan yatırımını tanımanın bir yolunu bulmakla yakından ilgileniyordu" izlenimini paylaştı.

Barker, "Ukraynalılar, Amerikan vergi mükelleflerinin Ukrayna'ya yatırdığı milyarlarca doları takdir ederek, kritik mineral kaynaklarına ayrıcalıklı imtiyazlı erişim şeklinde ABD'ye ekstra avantajlar sağlamaya fazlasıyla istekli. Bu, Ukraynalıların bir süredir strateji geliştirdiği bir şey" görüşünü dile getirdi.

'AB, BRİTANYA, KANADA VE JAPONYA DA İSTEYECEK'

Ancak o zaman savaş sırasında Ukrayna'ya büyük katkılarda bulunan AB, Britanya, Kanada ve Japonya'ya da benzer şartların sunulması gerektiğini belirten eski ABD'li yetkili, aynı zamanda nadir toprak elementleri rezervleri dahil olmak üzere Ukrayna'nın beşte birini ele geçirmiş olan Rusya güçlerinin artık dev bir lityum yatağına sadece 6.5 km mesafede olduğuna dikkat çekti.

TRUMP'IN HESABA KATMADIĞI: NADİR ELEMENTLER RUS KONTROLÜNDE

Zelenskiy, Rusya'nın ele geçirdiği bölgelerdeki mineral yataklarının kaderinin ABD ile Ukrayna arasında görüşülmesi gerektiğini söylerken, bu bölgelerdeki minerallerin Rusya ile ortakları İran, Kuzey Kore ve Çin'e verilip verilmeyeceğini sorgulamıştı. (Reuters, Dış Haberler)