2023 bütçesi: Faize gidecek parayla, eğitime gidecek para aynı
Sinan SAYGILI
Artı Gerçek - TBMM Genel Kurulunda, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin görüşmelerine başlandı. 12 gün sürecek görüşmelerde Genel Kurul, cumartesi ve pazar günleri de dahil kesintisiz toplanacak. Aralıksız 12 gün sürecek bütçe görüşmeleri, 16 Aralık Cuma günü sona erecek. Kamu idarelerinin bütçe ve kesin hesapları üzerindeki müzakereler 8 turda ele alınacak. Bu süre boyunca Meclis'e ziyaretçi kabul edilmeyecek.
Bütçe görüşmelerinin ilk gönünde liderlerden CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile HDP Eş Genel Başkanları Mithat Sancar ve Pervin Buldan, Genel Kurul Salonu'ndaki yerlerini aldı.
Toplantıda bugün, daha önce alınan karar gereğince, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi'nin ilk gün görüşmeleri gerçekleştirilecek.
FAİZ BÜTÇESİ
2023 bütçesine genel hatlarıyla bakıldığında, iktidarın aksi yöndeki söylemlerine karşın ortaya tam bir faiz bütçesi çıkıyor. Bütçede göze çarpan başlıklar şöyle:
-Bütçe giderleri 4 trilyon 470 milyar lira, bütçe gelirleri ise 3 trilyon 810 milyar lira olarak öngörülüyor.
-Motorlu taşıt araçlarından 204 milyar lira, tütün mamüllerinden 126 milyar lira, petrol ve doğalgaz ürünlerinden 85 milyar lira, alkollü içkilerden 55 milyar lira, dayanıklı tüketim mallarından 36 milyar lira, özel iletişim vergisinden 20 milyar lira, şans oyunlarından 13 milyar lira vergi alınacağı hesaplanıyor. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) toplamıysa 512 milyar TL. Bütçe giderlerini karşılamak için halkın ödeyeceği toplam vergi miktarı saniyede 118 bin, dakikada 7 milyon, saatte 425 milyon lira. Günlük ödenecek vergi miktarıysa 10 milyar lira.
TARIMA DÜŞÜK BÜTÇE, ONUN DA ÜÇTE İKİSİ ŞİRKETLERE
-Bütçeden tarıma ayrılan pay 143 milyar lirada kalırken, bunun yalnızca 54 milyar lirası çiftçiye ve köylüye destek programı içinde. Geriye kalanı büyük çiftçiye, tarım şirketlerine gidecek.
-Sağlık harcamaları ödenekleri 697 milyar lira. Eğitim harcamaları için ayrılan ödenek 650 milyar TL. Bunun 435 milyar lirası Milli Eğitim Bakanlığı, 134,7 milyar lirası ise yükseköğretim bütçesi için. Eğitim ödeneği geçen yıla göre yüzde 67 artırılmış gözükse de, resmi enflasyonun yüzde 84 olduğu göz önüne alındığında, ödeneklerde reel olarak gerileme söz konusu. Üstelik eğitime ayrılan pay, faize ayrılan paydan sadece yüzde 15 fazla.
SAVUNMA SANAYİNE 468 MİLYAR LİRA
-Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynak dahil edildiğinde savunma ve güvenlik sektörü içinse 2023 yılında 468,7 milyar lira ödenek ayrıldı.
-Bütçeden faize 66'lık artışla 565 milyar lira pay ayrılacak. Buna karşılık reel sektöre ayrılan pay (faiz bütçesinin dörtte biri) 145 milyar lirada kalırken, sosyal yardımlara da 255 milyar lira düştü. Buna göre, eğitim ve sağlık gibi en temel hizmet kalemleriyle yaklaşık olarak aynı ölçüde faiz harcaması yapacak olması dikkat çekti.
BÜTÇENİN GENEL KURUL'DAKİ GÖRÜŞME TAKVİMİ
6 Aralık Salı: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Adalet Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Kamu Denetçiliği Kurumu, Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, Türkiye Adalet Akademisi, Hakimler ve Savcılar Kurulu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Kişisel Verileri Koruma Kurumu.
7 Aralık Çarşamba: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Nükleer Düzenleme Kurumu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, Rekabet Kurumu, Helal Akreditasyon Kurumu, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, İklim Değişikliği Başkanlığı.
8 Aralık Perşembe: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk Kültür Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu, Kapadokya Alan Başkanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu
9 Aralık Cuma: Milli Savunma Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Karayolları Genel Müdürlüğü, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Su Enstitüsü.
10 Aralık Cumartesi: Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Göç İdaresi Başkanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
11 Aralık Pazar: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, Türk Standardları Enstitüsü, Türk Patent ve Marka Kurumu, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Bilimler Akademisi, Türkiye Uzay Ajansı, Yükseköğretim Kurulu, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, Yükseköğretim Kalite Kurulu, 127 üniversitenin bütçesi.
12 Aralık Pazartesi: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı, Türk Akreditasyon Kurumu.
13 Aralık Salı: Cumhurbaşkanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Diyanet İşleri Başkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, İletişim Başkanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı. Aynı gün 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin ilk 4 maddesi görüşülecek.
14-15 Aralık: 14 Aralık Çarşamba 9 maddesi, 15 Aralık Perşembe ise 3 maddesi görüşülecek.
16 Aralık: Meclisin bütçe maratonu, 16 Aralık Cuma günü, bütçenin tümü üzerinde yapılacak konuşmalarla ve oylamayla tamamlanacak. Gruplar ve hükümetin turlardaki konuşma süreleri, günlerine göre 60, 65, 70 ve 80 dakika olarak belirlendi.
