ABD'de hükümet kapanması ne demek

EKONOMİ - ABD Senatosu, bütçe krizi nedeniyle üç gündür kısmen 'kapalı' olan federal hükümetin yeniden açılmasını sağlayacak geçici bütçe tasarısını onayladı. Cumhuriyetçiler ile Demokratların bütçe üzerinde anlaşamaması nedeniyle 20 Ocak itibariyle kısmen 'kapanan' federal hükümete, 8 Şubat'a kadar harcama yetkisi sağlayacak dördüncü geçici bütçe tasarısı, Senato'dan 18'e karşı 81 oyla geçti.​

TEMSİLCİLER MECLİSİ'NDE OYLANACAK

Federal hükümetin, yeniden tam olarak faaliyete geçmesi için ABD Temsilciler Meclisi'nin de tasarıyı onaylaması gerekiyor. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Paul Ryan'ın hafta sonu yaptığı açıklamada, Senato'dan geçecek yeni bir bütçe tasarısının Temsilciler Meclisi'nde onaylanacağını ifade etmişti. Bu nedenle, tasarının Temsilciler Meclisi'nde kısa süre içinde yapılması beklenen oylamadan geçmesi ve ABD Başkanı Donald Trump'ın imzasıyla yürürlüğe girmesi bekleniyor.

PEKİ NEDİR BU HÜKÜMETİN KAPANMASI?

ABD’de federal hükümetin, bütçe krizleri nedeniyle zaman zaman "kapanması", dünyada başka örnekleri olmadığı için çok iyi anlaşılmayan bir durum. Amerikan halkı ise ülke ekonomisine milyarlarca dolar zarar veren bu durumu, son 42 yılda 19 kez tecrübe etti.

ABD’de son üç gündür kısmen kapalı olan federal hükümet bugün itibarıyla yeniden açıldı ancak gündeme damga vuran krizin detayları hala merak konusu.

Dünyanın en büyük ekonomisinde kamu kuruluşlarının bütçesizlikten "kepenk kapatması" en fakir ülkelerde yaşayanlara bile garip geliyor.

Amerikan halkı ise son 42 yılda tam 19 kez tekrar eden bu duruma oldukça aşina...

Washington siyasetinin partizanlıkla çıkmaz sokağa sürüklenmesi şeklinde özetlenebilecek hükümet kapanmalarının, ülke ekonomisine sadece bir haftada 6,5 milyar dolara mal olduğu tahmin ediliyor.

İLKİ 1976 YILINDA YAŞANDI

ABD Kongresi Araştırma Bürosu verilerine göre, federal hükümet, bütçe konusundaki mevcut yasal düzenlemenin hayata geçtiği 1976 yılından bu yana tam 19 kez kapandı.

Cumhuriyetçiler ve Demokratların anlaşamamasından ötürü meydana gelen kapanmaların ilki 38'inci ABD Başkanı Gerald Ford döneminde gerçekleşti.

Bir önceki ABD Başkanı Richard Nixon'ın istifa etmesiyle başkanlık koltuğuna oturan Cumhuriyetçi Ford, iki kanadını da Demokratların kontrol ettiği ABD Kongresi'nden geçen bütçe tasarısını veto ederek, federal hükümetin 30 Eylül-11 Ekim 1976 tarihlerinde 10 gün kapanmasına yol açmıştı.

Federal hükümet, Ford'un görevi 1977’de devrettiği 39'uncu ABD Başkanı Jimmy Carter döneminde beş kez kapandı. Demokrat Carter yönetimindeki kapanmaların çoğu kürtaja yönelik kamu finansmanı konusundaki anlaşmazlık nedeniyle yaşanırken, federal hükümet 1977-1979'da 56 gün boyunca hizmet veremedi. Carter, iki yıl süren başkanlık süresince hükümetin beş kapanmasına karşın bu konuda birinci sırada değil.

HÜKÜMET REAGAN DÖNEMİNDE SEKİZ KEZ KAPANDI

Federal hükümetin sekiz yıllık başkanlık süresince sekiz kez kapandığı 40'ıncı ABD Başkanı Ronald Reagan, en çok kapanmayı tecrübe eden başkan özelliğini taşıyor.

Cumhuriyetçi Başkan Reagan’ın dönemi, ayrıca kamu çalışanlarının ilk kez zorunlu izne çıkarıldığı 1981 yılı kapanmasını içine alıyor.

41'inci ABD Başkanı George H.W. Bush döneminde, hükümet Kongre'yi demokratlar kontrol ederken, 5-9 Ekim 1990'da beş gün boyunca kapandı.

Baba Bush, dört yıllık başkanlık dönemini bir kapanmayla tamamlarken, federal hükümet 42'nci ABD Başkanı Bill Clinton döneminde iki kez kepenk indirdi. Demokrat Clinton döneminde 5 Aralık 1995 – 6 Ocak 1996 arasındaki kapanma, hükümetin en uzun süre kapalı kaldığı dönem olmasıyla dikkati çekiyor.

George W. Bush, son 42 yılda federal hükümetin başkanlık döneminde kapanmadığı tek lider olurken, 44'üncü ABD Başkanı Barack Obama selefi kadar şanslı değildi.

Kongre'nin Obamacare tartışmalarını bütçe krizine dönüştürmesinden ötürü 1 Ekim 2013'te faaliyetlerine ara vermek zorunda kalan kamu kurumları, 17 Ekim 2013'e kadar kapalı kaldı.

ABD’nin 45'inci Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk yıl dönümünde başlayan ve üç gün süren kapanma listenin sonuncusu olmasına karşın hem senatoyu, hem Temsilciler Meclisini, hem de Beyaz Sarayı, Cumhuriyet Parti kontrol ederken yaşanan ilk kapanma olarak kayıtlara geçti.

FEDERAL HÜKÜMET KAPANINCA NE OLUYOR?

Bu sorunun yanıtı, listedeki tüm kapanmalar için aynı değil. Bunun ana nedeni, federal çalışanların ülkede yaşanan 19 kapanmadan sadece sekizinde zorunlu izne çıkarılması.

Ülkede 1981 yılına kadar yaşanan altı kapanmada, kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılmadığından federal hükümetin hizmetleri etkilenmedi. Çünkü, 1981 yılına kadar bütçenin onaylanmaması, hükümetin harcama yetkisinin elinden alınmasına neden olmuyordu.

Buna karşın, 39'uncu ABD Başkanı Carter’ın talebi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan bir değerlendirme, Kongre'nin bütçeyi onaylayamaması durumunda hükümetin kısmen kapatılması uygulamasının önünü açtı.

Bu kural, federal hükümetin 1981’den sonra yaşadığı kapanmaların hepsinde uygulanmamasına karşın 1990’dan sonra gelen beş kapanmanın beşinde de uygulandı.

Öte yandan, zorunlu izinler sadece "hayati olmayan" personel için geçerli olduğundan, federal hükümetin kapanması durumunda ABD ordusu, CIA, FBI ve NSA gibi istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor. Buna karşın, "hayati" personel kategorisinde yer alanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.

Ülkede "hayati olmayan" hizmetler için çalışanların sayısı yaklaşık 850 binken, "hayati" personel sayısının 2 milyon civarında olduğu belirtiliyor.

KAPANMANIN EKONOMİYE MALİYETİ HAFTADA 6,5 MİLYAR DOLAR

Federal hükümetin kısmen kapanmasının ülke ekonomisine maliyeti süreç ne kadar uzarsa, o kadar büyük oluyor.

Kamu çalışanlarının maaşlarını alamadıkları için harcamalarını kısmaları, turizm sektörünün kamuya ait parklar, sahiller ve müzelerin kapanmasından aldığı darbe, ABD borsalarının ve yatırımların sarsılan güvenle gerilemesi, hükümetin kapanması nedeniyle yaşanan olumsuzlukların başında geliyor.

Standard & Poor’s analistlerinin yakın zamanda yayınladığı araştırmaya göre, ABD federal hükümetinin bir hafta kapalı kalması ülke ekonomisine 6,5 milyar dolara mal oluyor.