Benzine para yetişmiyor araç kullanmak lüks oldu

Esra TUR

ARTI GERÇEK- Dünyanın en pahalı benzinini kullanan vatandaş benzin zamlarına para yetiştiremiyor. En son yapılan 12 kuruşluk zam ile benzin fiyatı bazı illerde 6 lirayı geçti. Bir hafta önce yapılan 15 kuruşluk artışın ardından gelen 12 kuruşluk son zam ile birlikte benzinin litre fiyatı 27 kuruş arttı. Akaryakıtın cep yaktığı Türkiye’de araç deposunu doldurmak isteyen yurttaşın 299 lirayı gözden çıkarması gerekiyor.

3 AYDA BENZİN YÜZDE 4,5 ZAMLANDI

Son 2 yıldır dünyadaki üretimin tüketimi geçmesi nedeni ile 30 dolar seviyesine kadar inen petrol fiyatlarındaki ucuzluk da akaryakıttan alınan yüksek vergiler nedeniyle vatandaşın faturasına yansımadı. 12 kuruşluk zam ile 6 liraya ulaşan benzinin litre fiyatı araç kullanmayı da lüks haline getirdi.

Dünyada petrol fiyatları artarken lirada değer kaybının devam etmesi dolar ile gerçekleşen tüm işlemlerde yurttaşın cebine zam olarak yansımaya devam ediyor. Son zam ile birlikte benzin sene başından bu yana yüzde 4,5 artarak bazı illerde 6 lirayı geçti. Uzmanlar bu artış ile dar gelirlinin araç kullanmasının mümkün bile olmayacağına dikkat çekiyor.

50 LİTRELİK DEPO 299 LİRAYA FULLENİYOR

Son bir yılda dolar kuru 3,61 TL’den 3,97 TL’ye ulaştı ve yüzde 9,4 yükselmiş oldu. 50,80 dolardan 69,59 dolara çıkan ham petrol fiyatında artış oranı yüzde 36,9’u bulurken, benzine yüzde 16,6, motorine yüzde 15,8 zam geldi. Böylece geçen yılın mart ayında 50 litre depo 285,5 liraya dolarken, aynı deponun dolması için bugün 299 lira gerekli.

Türkiye’de benzin fiyatlarının bu kadar yüksek olmasının birden fazla nedeni olduğunu belirten CHP İzmir Milletvekili Prof. Dr. Oğuz Oyan, artıştaki ana unsurun liradaki değer kaybından kaynaklandığını belirtiyor. Türkiye’nin enerji bağımlısı bir devlet olduğunun altını çizen Oyan, dünyada akaryakıt fiyatlarının çok hızlı bir şekilde yükseldiğini ve bununla birlikte liranın değer kaybı ve yüksek vergi oranları nedeni ile Türkiye’de vatandaşın dünyanın en pahalı benzinin kullandığını belirtti.

‘SİSTEM ADALETSİZ, GELİR DÜŞTÜKÇE YÜK ARTIYOR’

Devletin en rahat gelir tahsilini vergilerden sağladığına dikkat çeken Oyan, "Devlet gelirinin yüzde 70’ini dolaylı vergilerden sağlıyor. KDV ve ÖTV çok geniş kesimlerden çok kolay bir şekilde tahsil edilebildiği ve bu alanlarda veri kaçırmanın mümkün olmaması nedeniyle devlet tahsili kolay olduğu için gelirini dolaylı vergilerden sağlıyor.

Akaryakıt fiyatlarının yüzde 58’i de vergiye gidiyor. Bu durumda vergi sistemindeki adaletsizlikten dolayı gelir seviyesi düştükçe vatandaşın yükü de artıyor. Gelir vergisinde ise sistemdeki açıklardan yararlanan yüksek gelir grubundaki kişilerden vergi tahsilâtı gereken ölçüde olamıyor" ifadelerini kullandı.

‘AKARYAKIT VERGİLERİ GERİ ÇEKİLMELİ’

Halkın tepkisinin önüne geçmek istendiği zaman akaryakıt fiyatlarında indirme gidildiğini hatırlatan Oyan, akaryakıt vergilerinin geri çekilmesi gerektiği görüşünde. Mazot kullanan çiftçiden de alınan akaryakıt vergisinin aynı olduğunu belirten Oyan, en fazla tarım sektöründekilerin zamlardan negatif etkilendiğini belirterek, en azından sektörel bazda düzenlemelerin acil olarak hayata geçirmesi gerektiğini söyledi.

Oyan, akaryakıt fiyatlarının geri çekilmesi durumunda oluşacak gelir açığının ise gelir vergisinde yapılacak yeni düzenlemelerle amorti edilebileceğini belirtti. Türk lirasındaki süreklilik gösteren değer kaybının ciddi risk oluşturduğuna dikkat çeken Oyan, yüzde 7,4’lük büyümeye rağmen canlı bir dolar talebi olduğunu liradan ise kaçışın son dönemde hızlandığını belirtti. Oyan, ekonomiye güvenin azalması ve liradaki oynaklık nedeniyle yüzde 7,4’lük büyümenin sürdürülebilir olmadığı görüşünde.

Uzmanlar benzin fiyatının 2,376 TL’sini ÖTV’nin oluşturduğunu, rafineri fiyatının 3 lira seviyesinde olduğunu belirterek, tek çarenin vergiyi indirmek olduğunu ifade ediyor.

‘FİYATIN YARISINDAN FAZLASI VERGİ’

Benzinden alınan KDV ve ÖTV ise benzinin fiyatından 2 kat daha yüksek durumda. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2017 Aralık ayı raporuna göre bir litre benzinden 3 lira 23 kuruş vergi alınıyor. Motorinden de alınan ücretin yarısından fazlası vergi olarak devletin kasasına gidiyor. EPDK’ya göre,1 lira 88 kuruş olan motorin üzerinden 2 lira 56 kuruş vergi alınıyor. 2018 in başından bu yana yüzde 4,5 zamanlanan benzin fiyatları son 8 yılda yüzde 60’a yaklaşan oranda zamlandı.

Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası, benzinin litre fiyatının bu pazartesiden itibaren 12 kuruş zamlanacağını açıkladı. Benzinin litresine geçen Salı günü 15 kuruş, geçen Perşembe günü de motorinin litresine 17 kuruş ve otogaza 4 kuruş zam gelmişti. Son zam ile birlikte bir hafta içinde benzine 27 kuruşluk rekor zam oldu.

HAKKÂRİ VAN VE DİYARBAKIR’DA 6 TL’Yİ AŞTI

Gelen zammın ardından benzinin litre satış fiyatı ortalama, İstanbul’da 5,68 liradan 5,80 liraya, Ankara’da 5,72 liradan 5,84 liraya, İzmir’de ise 5,68 liradan 5,80 liraya yükseldi. Mardin, Şırnak, Hakkâri, Van, Bitlis, Siirt ve Diyarbakır’da ise benzinin litresi 6 TL’yi aştı. Dağıtım firmalarının belirlediği fiyatlar, rekabet ve serbesti nedeniyle şirketler ve kentlere göre küçük çaplı değişiklikler gösteriyor.