Ekonomi Bülteni: Ekonomi 2024’te yavaşlayacak

Artı Gerçek - Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), kasım ayına ilişkin küresel gıda seyrini ortaya koyan endeksini yayınladı. FAO Gıda Fiyat Endeksi kasımda bir önceki aya kıyasla değişmeyerek 120,4 puan seviyesinde sabit kaldı. Kasım 2022’ye göre ise endeks yüzde 10,7 geriledi. Düşük uluslararası tahıl fiyatlarının yüksek bitkisel yağ fiyatlarını dengelemesi, küresel gıda fiyatlarının kasımda sabit kalmasına sebep oldu. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, aylık bazda palm yağı küresel fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzde 3,4 yükseldi. Uluslararası palm yağı fiyatları, önde gelen ithalatçı ülkelerin alımlarının artması ve büyük üretici ülkelerdeki mevsimsel olarak düşük üretimin etkisiyle kasımda yüzde 6'dan fazla artış gösterdi. Endeks’in bir diğer bulgusuna göre, Rusya ve Türkiye'de buğday, ABD’de mısır üretiminde yukarı yönlü revizyon yapılırken, Arjantin ve Brezilya'da üretim tahminleri düşürüldü.

ABD İSTİHDAM VERİLERİ BEKLENTİLERİ AŞTI

ABD'de kasım ayına ilişkin tarım dışı istihdam verileri yayımlandı. Buna göre tarım dışı istihdam 199 bin kişi arttı. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi, bu dönemde tarım dışı istihdamın 185 bin artması yönündeydi. Ülkede ses getiren otomotiv grevlerinin sona ermesiyle kasımda istihdamda olumlu bir seyir olacağı öngörülüyordu. Kasımda özel sektör istihdamı 150 bin arttı. Bu dönemde özel sektör istihdamının 159 bin artması bekleniyordu. Kasımda işsizlik yüzde 3,9'dan yüzde 3,7'ye geriledi. Aynı dönemde işsizliğin yüzde 3,9 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyordu. Enflasyonun görünümü açısından izlenen ortalama saatlik kazançlarda ise beklentilerle uyumlu bir tablo izlendi. Ortalama saatlik kazançlar aylık yüzde 0,4; yıllık olarak ise yüzde 4 arttı.

FİTCH: KÜRESEL EKONOMİ 2024’TE YAVAŞLAYACAK

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ekonominin gelecek yıla dönük beklentilerini açıkladı. Kuruluşun 'Küresel Ekonomik Görünüm' raporunda, küresel ekonominin bu yıla ilişkin büyüme tahmininin yüzde 2,5’ten yüzde 2,9 seviyesine çıkarıldığı belirtilirken, gelecek sene ise dünya ekonomisinin büyümesinin yüzde 2,1’e gerilemesinin beklendiği ifade edildi. Raporda, parasal sıkılaştırmanın etkilerinin gelecek dönemde hissedilmesinin beklendiği, Çin’deki konut sektörü sorunları ve Euro Bölgesi’ndeki duraklamanın 2024 yılında küresel büyüme üzerinde yansımalarının görülebileceği belirtildi. Kuruluşun raporunda Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 4,1, gelecek yıl ise yüzde 2,5 seviyesinde büyüme göstermesinin beklendiği aktarıldı.

ÇİN EKONOMİSİNE 2024’TE İHTİYAT HAKİM OLACAK

Komünist Parti’nin en önemli 24 liderinden oluşan Çin Politbürosu, 2024 ekonomi politikalarını ve yolsuzlukla mücadele tedbirlerini tartışmak üzere bir toplantı düzenledi. İktidardaki Komünist Parti'nin üst düzey karar alma organı olan Politbüro'nun yaptığı açıklamada, Çin'in iç talebi artıracağı ve ekonomik toparlanmayı 2024'te sağlamlaştırıp güçlendireceği belirtildi. Öte yandan, Çin'in orta derecede güçlendirilecek pro-aktif bir maliye politikası uygulamaya devam edeceği ve "esnek, ılımlı, kesin ve etkili" ihtiyatlı bir para politikası uygulayacağı vurgulandı. Sayısal yıllık hedefler geleneksel olarak mart ayında açıklanırken, Politbüro toplantısı ve yaklaşan Merkezi Ekonomik Çalışma Konferansı gelecek yılın politikasının tonunu belirlemeye yardımcı oluyor.

DÜNYANIN EN ZENGİN AİLESİ: NAHYAN AİLESİ

Bloomberg, 2023’teki faaliyet ve servet birikimini gözeterek dünyanın en zengin 25 ailesini açıkladı. Listenin ilk sırasında Birleşik Arap Emirlikleri’ni yöneten Nahyan ailesi yer alıyor. Nahyan ailesinin ekonomik varlığının 305 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. BAE iktidarını elinde tutan aileyi, ABD’de faaliyet gösteren en büyük market gruplarından biri olan Walmart’ın sahibi Walton ailesi izledi. Waltonların serveti kayıtlara 260 milyar dolar olarak geçti. Listede Hermes’ten Mars’a otomotivden lüks tüketime ve şekerlemeye kadar uzanan farklı sektörlerde faaliyet gösteren aileler yer alıyor. Dikkat çekici olansa petrol, doğal gaz gibi enerji kaynaklarında etkin olan Körfez ülkelerinin listede üst sıralarda yer alması. Nahyan ailesinin yanı sıra Katar’ı yöneten El Sani ailesi 133 milyar dolar servetle dünyanın en zengin beşinci ailesi olurken, en büyük petrol üreticilerinden Suudi Arabistan tahtının sahibi Suud ailesinin serveti 112 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Suud ailesi dünyanın en zengin 7’nci ailesi olarak listede yerini aldı.

ENFLASYON BEKLENTİLERİN ALTINDA AÇIKLANDI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kasım ayı enflasyon verilerini açıkladı. Resmi verilere göre, üretici enflasyonu (ÜFE) kasımda yıllık 42,25, aylık yüzde 2,81, tüketici enflasyonu (TÜFE) ise yıllık yüzde 61,98, aylık yüzde 3,28 arttı. Öte yandan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verileriyle TÜİK arasında geçmiş aylarda olduğu gibi yine makas açıldı. ENAG’a göre kasım ayında enflasyon aylık bazda yüzde 5,58 artarken, yıllık olarak yüzde 129, 27 oldu. Kasım ayı enflasyonunun belli olmasıyla beraber çalışanların ve emeklilerin zam oranları da netleşeme başladı. Kasım ayıyla beraber 5 aylık enflasyon farkı belli oldu. Emekli maaşı zammında yüzde 33,65, memurlar için yüzde 27,50 enflasyon farkı oluştu. Memurlar ocakta enflasyon farkının yanı sıra yüzde 15 toplu sözleşme zammı alacak. Zamlara ilişkin nihai rakam aralık enflasyonun açıklanmasıyla netleşecek. Enflasyon farkının yanı sıra hükümetin vereceği refah payı da alınacak zammın düzeyini belirleyecek.

KREDİ KARTI BORÇLARINDA TIRMANMA SÜRÜYOR

Türkiye’de ücretlerin hızla erimesi yurttaşları kredi kartına yönlendiriyor, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu verilerine göre, faizleri artsa da kredi kartı kullanımında artış var. Ocak ayında kişi başına düşen bireysel kredi kartı borcu 14 bin 377 TL’ydi. Asgari ücretten 5 bin 871 TL daha fazla olan bu tutar yıl boyunca artmayı sürdürdü. Enflasyon nedeniyle haziran ayında asgari ücret ikinci kez artırılarak 11 bin 402 TL’ye çıkarıldı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, eylülde kredi kartı borçları ilk kez ihtiyaç kredisi borçlarını geçti. Faiz artışları ile ihtiyaç kredisinde yavaşlama yaşanırken kredi kartı borcu arttı. Kasımda ise kredi kartı borçları 1 trilyon lirayı aştı. BDDK’nın son verilerine göre bireysel kredi kartı borçları 1 trilyon 79 milyar TL’ye ulaştı. İhtiyaç kredisi tutarı ise 945 milyar lira oldu. Böylece kredi kartı borçlarındaki yıllık artış yüzde 139,2’ye ulaştı. Aynı dönemde ihtiyaç kredisindeki artış ise yüzde 38,6 oldu.

ASGARİ ÜCRET PAZARLIĞI BAŞLIYOR: TÜRK-İŞ’TEN 14 BİN LİRA UYARISI

Asgari ücret için hükümet ve sendikalar kolları sıvadı. Geçen iki yıldan farklı olarak 2024’te asgari ücrete tek zam yapılacağı kesinlik kazandı. 11 Aralık’ta gerçekleşecek görüşmede çalışanları Türk-İş temsil ediyor. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, basına verdiği demeçte 14 bin lira gibi bir ücretin masaya getirilmesi durumunda müzakereleri sonlandıracaklarını söyledi. Başkan Atalay, asgari ücrete bir yıl artış yapılmayacağı göz önüne alındığında, yılsonuna kadar geçimi sağlayacak bir artış yapılması gerektiğini söyledi. Geçen yıl hükümet ile görüşmelerde Türk-İş’in beklentisinin altında bir asgari ücret seviyesi belirlenmiş görüşmeler sırasında Türk-İş masayı terk etmişti.

DOĞAL GAZ DESTEĞİ BEKLENTİNİN ALTINDA KALDI

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine Toplantısı'nın ardından açıkladığı yeni doğalgaz düzenlemesine ilişkin yazılı açıklama yaptı. Açıklamada şöyle denildi: "Yeni doğal gaz düzenlememizle birlikte vatandaşlarımıza tahsis edeceğimiz yıllık tutarı 1500 ila 3 bin 500 lira arasına çıkardık. Bu kapsamda, ödemelerimizi 8 ay boyunca kış dönemine gelen aylarda ödeme yapmak üzere düzenli hale getirdik. Böylelikle vatandaşlarımıza sunduğumuz doğal gaz desteğini aylık 112 ila 312 liradan aylık 188 lira ila 438 liraya yükseltiyoruz."
Bakanlığın yaptığı düzenleme dikkate alındığında, yıllık 900 ila 2 bin 500 lira arasında olan toplam 8 aylık ödeme miktarının 1500 ila 3 bin 500 liraya yükseltildiği görülüyor. Bir başka anlatımla enflasyonun çok altında kalan bir artışla doğal gaz desteğine yalnızda yüzde 20-40 arası zam yapıldı.

İKİNCİ EL OTOMOBİL SATIŞINA GETİRİLEN KISITLAMANIN SÜRESİ UZATILDI

Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan "İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, ikinci el kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenlerin, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe doğrudan veya dolaylı olarak yapamayacaklarına ilişkin kararda yer alan “1 Temmuz 2023” ibaresi "1 Temmuz 2024" tarihine olarak değiştirildi. Bakanlığın bu adımı atmasında özellikle 2022’de ikinci el araç fiyatlarının sıfır araç fiyatlarını geçmesi ve araç tedarikinde yaşanan sıkıntılar karşısında bazı galerilerin tekel biçimde araçları toplayıp satışa sunma pratikleri etki oldu.

HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM