Ekonomi enflasyon, yüksek dış ticaret açığı sarmalında

Artı Gerçek - ABD'de mart ayı tarım dışı istihdam verisi beklentilerin bir miktar üzerinde geldi. İstihdam, 230 bin olan beklentiyi aşarak, 236 bin olarak gerçekleşti. Şubat ayında 311 bin olarak açıklanan tarım dışı istihdam artışı 326 bine revize edildi.
Tarım dışı istihdam verisi, ABD Merkez Bankası'nın (Fed), para politikasını belirlemede göz önüne aldığı en önemli kriterler arasında yer alıyor. Fed'in 2-3 Mayıs tarihlerinde yapacağı toplantıda, yüzde 55 ihtimalle politika faizini sabit bırakması, yüzde 45 ihtimalle ise 25 baz puanlık faiz artırımına gitmesi bekleniyor.

OPEC +’TAN SÜRPRİZ 1 MİLYON VARİLLİK KESİNTİ KARARI

Petrol ihracat Eden Ülkeler Örgütü ve onun genişletilmiş kolu olan OPEC+ geçen hafta küresel piyasalarda şok etkisi yaratan bir karar açıkladı. OPEC+ mayıs ayından 2023 sonuna kadar günlük üretimi 1 milyon varil azaltma kararı aldı. OPEC+’nın kararında bankacılık krizinin piyasada yarattığı stres etkili oldu. Bu hamlenin ardından petrol fiyatları Asya’dan Avrupa’ya 8-5 dolar arasında yükseldi. OPEC+ son olarak Ekim 2022’de yine şok etkisi yaratacak şekilde günlük üretimi 2 milyon varil azaltma kararı almıştı.

DÜNYADA GIDA UCUZLUYOR TÜRKİYE’DE PAHALILAŞIYOR

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), küresel gıda fiyatlarının; bol arz, düşük ithalat talebi ve Karadeniz Tahıl Koridoru Girişimi'nin yeniden uzatılmasının etkisiyle martta düşüşünü art arda 12'nci aya taşıdığını duyurdu. Bitkisel yağdan buğdaya fiyatlar küresel olarak gerilerken, Türkiye’de zamların ardı arkası kesilmiyor. Rapora göre, Türkiye'de küresel piyasalardaki düşüşün aksine gıda fiyatları hızla artmaya devam ediyor. Dünya Bankası'nın 'Gıda Güvenliği' şubat raporuna göre, en yüksek gıda enflasyonu Lübnan'da gerçekleşirken Türkiye dünya beşincisi oldu.

İYİ HABER: DÜNYADA MİLYARDER SAYISI AZALDI

Küresel ekonomide ekonomik eşitsizlik uyarınca refah ve servetin belli ellerde birikmesi artık bilinen bir gerçek. Dünyada yüz milyonlarca insan açlığın pençesindeyken, katlanan bireysel servetler öfkenin bilenmesine neden oluyor. Nihayet soruna çözüm olmasa da bazılarının servet birikiminde işler yolunda. Forbes’in açıkladığı milyarderler listesinde azalış var. Buna göre dünya çapındaki milyarder sayısı bir önceki yıla göre 28 azalarak 2 bin 640'a düşerken, üst üste ikinci kez azaldı. Birikim olarak bakıldığında milyarderlerin toplam serveti de 500 milyar dolar düşüşle 12,2 trilyon dolara indi. Lüks eşya devi LVMH'nin başkanı Bernard Arnault 211 milyar dolarlık servetiyle liste başı olurken, Twitter politikasıyla kitlelerin nefretini kazanan Elon Musk ikinci sırada yer aldı.

AIRBUS- BOEING REKABETİNİN YENİ ADRESİ: ÇİN

Küresel havacılık sektöründe baskın olan Amerikan Boeing ile Avrupalı Airbus arasındaki rekabete yeni bir adres ve avantaj eklendi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Çin gezisi kapsamında bir dizi anlaşma imzalandı. Bu anlaşmaların Boeing’e karşı Airbus’ın elini güçlendirmesi bekleniyor. Airbus, Çin’e 50 adet "A320" tipi ve 10 adet "A350-900" tipi yolcu uçağı satacak. Şirketin rakibi Boeing, Washinngton-Pekin rekabeti nedeniyle Çin’de biraz daha yavaş hareket ediyor.

'SEÇİMİMİ KİM KAZANIRSA KAZANSIN DOLAR ARTACAK'

Türkiye 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlere odaklanmışken, küresel kuruluşlardan Türkiye ekonomisine dönük raporlar gelmeye devam ediyor. Türkiye halkı gibi bu kuruluşların da üzerinde durduğu önemli başlıklardan biri doların seyri. Geçen hafta 19 sınırını aşarak 19.20’lerden işlem gören doların izleyeceği yol konusunda Morgan Stanley’dan çarpıcı bir açıklama geldi. ABD Merkezli yatırım bankası, muhalefetin iktidarı kazanması durumunda da Erdoğan’ın yoluna devam etmesi durumunda da lirada ciddi değer kaybı olacağı konusunda uyarıyor. Morgan Stanley ile beraber küresel finans kuruluşlarının yıl sonu dolar beklentisi 25-27 lira arasında değişiyor. Kötü senaryodaysa bunun 35 liralara kadar çıkma ihtimaline dikkat çekiliyor.

ENFLASYON 51 AYDIR ARTIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 3 Nisan’da mart ayına ilişkin enflasyon verilerini açıkladı. Enflasyon martta aylık yüzde 2,29, yıllık yüzde 50,51 arttı. Bu oran, beklentilerin altında olsa da enflasyondaki kesintisiz artış 51'inci aya girdi. Baz etkisinden arındırılmış resmi enflasyon ise yüzde 70,20 oldu. Öte yandan ekonomistlere göre gerçek enflasyon yüzde 112 düzeyinde.

DIŞ TİCARETTE AÇIK REKOR KIRMAYA DEVAM EDİYOR

Dış ticaret açığını geriletmeye dönük ekonomik adımların yarattığı ters etkinin sonuçları ortaya çıkmaya devam ediyor. 2022’de olduğu gibi 2023’te de yılın ilk üç ayı açısından durum pek parlak değil. Ticaret Bakanlığı, mart ayı dış ticaret verilerini açıkladı. Buna göre, mart ayında ihracat yüzde 4,4 artışla 23 milyar 596 milyon dolara yükseldi. İthalat ise yüzde 4,2'lik artışla 32 milyar 169 milyon dolar oldu. Mart ayında Türkiye'nin dış ticaret açığı ise 8,6 milyar dolara çıktı. Mart ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 73,4 oldu. Geçen yılın aynı döneminde bu oran yüzde 73,2 seviyesindeydi. Açıklanan veriler uyarınca dış ticaret açığı ilk çeyrekte 34,9 milyar dolar. Bu açık, 2013 yılına giden genel ticaret sistemi veri setinin en yüksek çeyreklik dış ticaret açığı olarak kaydedildi.

BAĞ-KURLULARIN EMEKLİLİ İÇİN PRİM GÜN SAYISI DEĞİŞECEK

Ankara Ticaret Odası yönetimi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin arasında gerçekleşen görüşmede, Bağ-Kur emekliliği için gerekli olan gün sayısı yeniden gündeme geldi. ATO bu konuda yeni bir düzenleme yapılarak prim gün sayısının azaltılması talebinde bulundu. Yapılan açıklamaya göre Bakan Bilgin, bu konuda bir hazırlık içinde olduklarını ve kısa süre içinde düzenlemenin yapılacağını söyledi. SSK'de 7 bin 200 prim günü ile kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduğunda emekli olabilirken, Bağ-Kur'lular için 9 bin prim günü şartı aranıyor.

TİCARİ KREDİ-MEVDUAT FAİZİ MAKASI AÇILIYOR

Bankacılık sektöründe ilginç bir dönem yaşanıyor. Merkez Bankası (MB) faizi yüzde 8,5’te yer alırken mevduat faizi rekora koşuyor. MB’nin 31 Mart haftasına dönük yayınladığı rapora göre, ortalama mevduat faizi yüzde 29 seviyesinde. Öte yandan ticari kredilerde farklı bir durum yaşanıyor. Yatay bir seyir izleyen ticari kredilerdeki faiz oranı, MB’ye göre ortalama 14,5 seviyesinde. Buysa iki grup arasındaki makasın açılmaya devam ettiğini gösteriyor.
HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM