Enflasyon zamlar sonrası yeni zirveyi gördü, Nebati, 'Programdan geri dönüş yok' dedi

+GERÇEK - Tüketici enflasyonu aralık ayının ardından ocakta da aylık çift haneli yükselişini sürdürdü ve yıllık enflasyon 19 yılın zirvesinde kalmaya devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ocakta aylık enflasyon yüzde 11,1 arttı ve yıllık tüketici enflasyonu yüzde 48,69’a yükseldi. Aralıkta yıllık enflasyon yüzde 36,08 seviyesindeydi.

Üretici enflasyonu ise aylık yüzde 10,45 arttı ve yıllık üretici enflasyonu yüzde 93,53’e fırladı. Aralıkta üretici enflasyonu yüzde 79,89 seviyesindeydi. Piyasa şubatta enflasyonun yüzde 50’yi aşmasını beklerken tepe noktasının ise yüzde 60’ı aşabileceğini öngörüyor.

TAZE SEBZE VE MEYVEDE YÜZDE 20,82 AYLIK ARTIŞ

Ocakta tüketici enflasyonuna ne fazla etki yapan gıda grubunda aylık enflasyon yüzde 10,9 artarken bunun manşet enflasyona etkisi 2.76 puan oldu. Taze sebze ve meyvelerde aylık artış yüzde 20,82'ye çıkarken işlenmiş gıdada ise aylık yükseliş yüzde 9,82 seviyesinde.

Gıda ve içeceklerde yıllık enflasyon ise yüzde 55,61 olarak hesaplandı. Gıda grubunda ekmekten peynire şekerden sebze ve meyvelere kadar hemen hemen her maddede aylık yüksek zamlar yaşandı. Piyasanın enflasyon beklentisinin aşılmasına da gıda grubundaki artış etkili oldu.

ELEKTRİK OCAK AYINDA ZAM ŞAMPİYONU OLDU

Konut grubunda ocak başında hükümetin yaptığı zamların etkisi büyük. Elektrik, su, doğalgaz zamlarının ki elektrik yüzde 69,97 zamla ocak ayının zam şampiyonu da oldu etkisiyle konut grubunda aylık enflasyon yüzde 18,91 arttı ve manşet enflasyona 2,67 puanlık etki yaptı. Dayanıklı tüketim mallarında yaşanan çift haneli artışlar ev eşyası grubunda aylık enflasyonu 12,82 arttırdı ve bunun manşet enflasyona 1.13 puanlık artırıcı etkisi oldu.

Sağlıkta ise kur güncellemelerinin etkisiyle fiyatlar yüzde 11,27 yükseldi ve manşet enflasyonu 0.36 puan arttırdı. Ulaştırma grubunda hem otomobil fiyatları hem benzin motorinde yüksek oranlı artışlar ile ulaşım ücretlerine gelen zamlar bu grupta enflasyonu yüzde 11,15 arttırdı ve manşet enflasyona etkisi 1.87 puan oldu.

GIDA VE KONUTUN AĞIRLIĞI AZALTILDI

TÜİK her yıl ocakta yaptığı gibi bu yıl da ana harcama gruplarının ağırlıklarında değişikliğe gitti. Buna göre gıda, içki ve sigara, konut, sağlık, haberleşme ve eğitim gruplarının enflasyondaki ağırlığı düşürülürken giyim ve ayakkabı, ev eşyası, ulaştırma, eğlence ve kültür, lokanta ve oteller ile çeşitli mal ve hizmetler gruplarının ağırlığı artırıldı.

En yüksek ağırlık 0.63 puanlık gerileme ile yüzde 25,32'ye düşürülse de yine gıda ve içecek grubunda olmaya devam ederken elektrik, doğalgaz ve kira artışlarının yer aldığı konut grubunun enflasyondaki ağırlığı 1.24 puan indirimle yüzde 14,12'ye çekildi.

ENFLASYON SEPETİ GÜNCELLEND, ELEKTRİK KADEMELİYE GEÇTİ

TÜİK her yıl ocakta yaptığı gibi enflasyon sepetinde güncellemeye gitti. Buna göre 2022 yılında TÜFE mal ve hizmet sepetinden mısırözü yağı, diğer bakliyat (kuru barbunya), kayısı, kiraz, yeşil soğan ve kanepe çıkarıldı. Ayrıca, "elektrik ücreti", "sigara", "otomobil (dizel)", "otomobil (benzinli)", "otoban geçiş ücreti", "şehirlerarası tren ücreti", "cep telefonu görüşme ücreti", "sıcak içecekler (servis edilen)", "magazin ve dergi", "'yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar" ve "otel ücreti" maddeleri altında kapsanan madde çeşitleri değiştirildi ve madde çeşit ağırlıkları güncellendi.

Ayrıca "oyun konsolu" yerine "scooter (çocuk)" girdi. 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla elektrik tüketim ücretlerinin kademeli tarife üzerinden faturalandırılacağını hatırlatan TÜİK, TÜFE kapsamında takip edilen "Elektrik" maddesine ilişkin madde çeşidi düzeyinde düşük ve yüksek kademe tarife ağırlıklarının belirlenmesinde EPDK’dan sağlanan günlük ortalama tüketim miktarlarını kullandığını açıkladı. 

BAKAN NEBATİ: PROGRAMIMIZ 18 AYLIK, 17 AY KALDI

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, uygulamaya koydukları ekonomi politikasından geri dönüş olmayacağını, faiz artırımı olmayacağını söyledi. Japonya'da yayınlanan Nikkei Asia'ya konuşan Nebati, Türkiye'de enflasyonun Nisan ayında yüzde 50'ye ulaşmadan tepe yapmasını ve Türk Lirası'nın bu yıl istikrar kazanmasını beklediğini de ifade etti.

"Enflasyonda yüzde 50 seviyesini göreceğimizi düşünmüyorum. Umarım yanılmam" diye konuşan Nebati, "Türkiye'nin önünde ciddi bir enflasyon problemi var, ancak dünyanın geri kalanı da benzer problemler yaşıyor. Ocak ayında yüksek enflasyon bekliyoruz ve enflasyon bu yüksek seviyeyi bir süre için devam ettirecek. Yaz aylarında toparlanma göstermeye başlayacak ve Aralık ayında baz etkisiyle radikal şekilde düşecek" dedi.

Demecinde, Türk Lirası'na ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Nebati, "Lira geçen yıl değerini yüzde 45 civarında kaybetti, lirada daha fazla negatif gelişme beklemiyoruz. Lirada daha fazla değer kaybı beklemiyoruz. Atandığım dönemdeki döviz kuru ile bu yılın sonundaki döviz kuru arasında dengisizlik olmayacak" ifadelerini kullandı.

Türk ekonomisinin geçen yıl, orta vadeli ekonomik programdaki hedefi üzeinde, yüzde 10-11 arasında büyüdüğünü tahmin ettiklerini belirten Nebati, 2022 yılında büyümenin orta vadeli ekonomi programındaki yüzde 5 tahmini civarında olmasını beklediğini vurguladı.

MERKEZ BANKASI'NIN KURA MÜDAHALESİ OLMADI

Nikkei'ye demecinde kur korumalı mevduat planı uygulamaya konduktan sonra TCMB'nin kurlara önemli müdahalesi olmadığını ifade eden Nebati, "Eğer kur korumalı mevduat açıklamamızdan sonra müdahale olmuş ise, bunlar küçük dokunuşlar olabilir" dedi. "Bu nedenle bir merkez bankası, bir kamu yönetimi, bir ekonomi yönetimimiz var. İhtiyaç olduğunda müdahale edebilmeliyiz" diye konuşan Nebati, "İhtiyaç olduğunda bu tür araçlar kullanabilirsizinz. Merkez Bankası ve Hazine seyirci değiller" ifadelerini kullandı.

Kur korumalı mevduat planının toplam büyüklüğünün 272 milyar lirayı aştığını ve bunun 113 milyar lirasının döviz hesaplarından geldiğini belirten Nebati, Nikkei'nin bu planı ne kadar süre ile uygulanacağı sorusuna ise, "İhtiyaç olduğu sürece devam edebiliriz ve tepe noktasına ulaştığını değerlendirdiğimizde bir karar vereceğiz" yanıtını verdi.

Nebati, Nikkei'nin ekonomi yönetiminin araç kutusunu enflasyona karşı korumalı enstrümanlarla genişletip genişletmeyeceği sorusunu da yanıtladı, "Elbette bu tür enflasyona karşı koruma enstrümanlarını düşünüyoruz, ancak şu anda buna ihtiyacımız yok" dedi.

HAZİRAN 2023'TE TEK HANELİ ENFLASYONUMUZ OLACAK

Türkiye'nin düyük faizi temel alan yeni ekonomik modelinin üretimi, istihdamı ve ihracatı artıracağını savunan Nebati, bu modelin Türkiye'nin cari işlemler açığı problemini çözeceğini ve liranın istikrar kazanmasına katkı vereceğini de vurguladı. Nebati, "Haziran 2023 seçiklerinde tek haneli enflasyonumuz olacak. Bu programı uygulamak için 18 aya ihtiyacım var ve geriye 17 ayımız kaldı" diye konuştu.

Pazartesi ve salı günü Londra'da yatırımcılar ile bir araya geleceğini de doğrulayan Nebati, Londra'dan sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'a BAE'de eşlik edeceğini ve sonrasında Jakarta'da yapılacak G20 toplantısına gieceğini belirtti. Nebati, "Bahreyni ve bir kez daha Londra'yı ziyaret edeceğim. Bahar'da Japonya, Çin ve Singapur'u ziyaret etmek istiyorum. Türkiye çok fala ilgi çekiyor. Özellikle açıkladığımız Türkiye Ekonomi Modeli ve kurun iki ay gibi kısa sürede istikrar kazanması sonrasında" dedi.

EN YÜKSEK NEGATİF REEL FAİZ TÜRKİYE'DE

Piyasa beklentilerini aşan tüketici enflasyonunda ocak ayı başında yapılan zamlar etkili oldu. Elektrik, doğalgaz, su, ulaşım ve gıda ürünlerindeki zamlar enflasyonun 19 yıllık zirvesini yenilemesi sonucunu doğurdu. Öte yandan hem iki aylık çift haneli yükseliş hem de üretici fiyatlarında neredeyse iki katına gelen enflasyon her ne kadar son haftalarda stabil bir seviyeye gelse de kur geçişkenliğinin enflasyona etkisinin sürdüğünü gösterdi. Bu arada Türkiye’nin verdiği negatif reel faiz de yüzde 34,69’a çıkarak gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek negatif reel faiz seviyesine ulaşıldı.