Faciaya davetiye çıkarıldı

Kimya sektöründe 434 mevzuata aykırılık tespit edilmesine rağmen, bu ay yürürlüğe girmesi beklenen endüstriyel kazaların önlenmesi hakkındaki yönetmelik 2019’a ertelendi.

EKONOMİ - Çalışma Bakanlığı müfettişleri, 2015 yılında yaptıkları denetimlerde, kimya sektöründe faaliyet gösteren 16 büyük endüstriyel işletmede 434 adet mevzuata aykırılık tespit etti. Bu tespitlere rağmen Temmuz 2017 tarihinde yürürlüğe girmesi beklenen endüstriyel kazaların önlenmesi hakkındaki yönetmelik 2019 yılına ertelendi. Büyük endüstriyel işletmelerde yaşanan kazalar hem can kayıplarına hem de büyük maddi kayba yol açabiliyor. Büyük boyutlu kazalar çevreye ve halk sağlığına uzun süreli etkiler bırakabiliyor. Yönetmelik kapsamına giren TÜPRAŞ rafinesinde 17 Ağustos depremi sonrasında çıkan yangın dört günde uluslararası destekle söndürülebilmişti.

Evrensel gazetesinde yer alan habere göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Müdürlüğü, Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamında, 2015 yılında kimya sektöründeki 16 büyük işletmede, işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden denetim yaptı. Balıkesir, Bilecik, Bursa ve Kütahya illerinde gerçekleştirilen teftişler Bakanlık müfettişleri tarafından raporlaştırıldı. Teftiş raporuna göre 16 işletmede işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden 434 adet mevzuata aykırılık tespit edildi. Basınçlı kapların, kimyasal madde tanklarının periyodik kontrolündeki 24 adet uygunsuzluk tespit edilmesi dikkat çekerken, bu işletmelerde kritik öneme sahip risk değerlendirmesiyle ilgili dokuz adet mevzuata aykırılık belirlendi. Acil eylem planı olmaması-uygun hazırlanmamasıyla ilgili yedi adet aykırılık tespit edildi.

ÖZELLEŞTİRMELER ÖLÜME DAVETİYE

Müfettişler yapılan teftiş sonucu raporda kalem aldıkları değerlendirmede, büyük ölçekli olan bu kuruluşların yaklaşık 35-40 yıl öncesinde devlet tarafından kurulmuş ve sonrasında özelleştirilerek özel sektöre devredilmiş olduğuna dikkat çekerek, "Bu işyerlerinde görülen sorunlardan bir tanesi de, kurulum aşamasında kullanılan teknolojinin yenilenememesi veya gelişen şartlara uyum sağlanamamasıdır. Bunun sonucunda özellikle patlama ve yangın riskine karşın özel tipte korumaya sahip olması gerekli olan elektrikli ekipmanların, bu özelliği sağlayıp sağlayamadığı bazı işyerlerinde işverenler tarafından belgelendirilememiştir" diye not düştü.

Müfettişler, yaptıkları değerlendirmede işyerlerinde patlamadan korunma dokümanı hazırlanması gerekliliği konusunda teknik bilgiden yoksunluk nedeniyle, bu dokümanların danışman firmalarca hazırlatıldığını belirttiler. Danışman firmalara hazırlatılan raporlarla ilgili de "Teknik bilgi içermemesi ve patlayıcı ortamlarda bulunan elektrikli ekipmanların gerekli koruma özelliğinde olup olmadığı değerlendirilmeden raporlar hazırlandığı gözlemlenmiştir" değerlendirmesinde bulundular.

Raporda, 2015 yılında yapılan denetimler sonucunda mevzuat aykırılıklarını gidermeyen 6 işyerine 221 bin 476 lira idari para cezası kesildiği belirtildi.

İŞÇİLERİN CAN GÜVENLİĞİ 2019’A ERTELENDİ

İş müfettişlerinin yaptığı teftişler, 2016 yılında yürürlüğe girmesi beklenen Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik’in yürürlük tarihinden önce gerçekleştirilmişti. Hükümet ise aldığı kararla yönetmelik hükümlerini Temmuz 2017’ye ertelemişti. Şimdi bu yönetmelik hükmü bir kez daha ertelenerek, yürürlük tarihi Temmuz 2019’a bırakıldı. Bu ertelemeyle patronların ‘mümkün olan en yüksek önlem seviyesini’ alma, ‘büyük kaza önleme belgesi’ ile ‘güvenlik raporu’ hazırlama yükümlülükleri ertelenirken, işçilerin canı bir kez daha tehlikeye atılmış oldu.

İTALYA’DA YAŞANAN KAZA SONRASINDA SEVESO DİREKTİFİ

10 Temmuz 1976 günü İtalya’nın Lombardiya bölgesinde yer alan küçük bir kimyasal üretim fabrikasında endüstriyel kaza meydana gelmişti. Bu kaza sonrasında Avrupa Birliği, İtalya’nın Seveso kentinde yaptığı toplantıda, Seveso Direktifi’ni (Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Konsey Direktifi) kabul etti. Seveso Direktifi ve 2013 yılında yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu doğrultusunda Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik hazırlanmıştı.

TÜPRAŞ YANGINI HAFIZALARDA

Yönetmelik hükümlerinin nelere yol açacağı ise Türkiye’de gerçekleşen geçmiş kazalara bakıldığında görülebiliyor. 17 Ağustos 1999 yılında gerçekleşen deprem sonrasında TÜPRAŞ Rafinerisinde çıkan yangın 4 günde söndürülebilmişti. Yangını söndürmek için Azerbaycan, Bulgaristan, Almanya, İngiltere, Yunanistan, Hollanda, Romanya, Ukrayna, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri’nden destek alınmıştı.

Halen TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi ve Petrokimya Tesislerinin çevresinde 15 adet LPG dolum ve depolama tesisi ve çeşitli sanayi kuruluşları bulunuyor.

İşletmelerde tespit edilen mevzuata aykırılıklardan bazıları şöyle:

- Kimyasal etiketleme-tanımlamasının eksik olması 15 adet

- Basınçlı tüplerin uygun depolanmaması 7 adet

- Patlamadan korunma dokümanı olmaması ve uygun hazırlanmaması 7 adet

- Kaynak tüplerinde alev geri tepme vertili olmaması 5 adet

- Tüplerin devrilmemesi için gerekli tedbir alınmaması 2 adet

- Yangın ekipmanlarının yetersiz olması 6 adet

- Yangın dedektörü-alarm sistemi olmaması 5 adet

- Yangın ve acil durum tatbikatı yapılmamış olması 4 adet

- Elektrik ile ilgili diğer tedbirlerde uygunsuzluk 18 adet

- Kaçak akım rölesi bulunmaması 12 adet