Hakan Özyıldız: Amaç kambiyo kontrolü mü?
Ekonomist Özyıldız, 'Piyasa oyuncuları, Merkez ve BDDK'nın kararlarını ileride bir sermaye hareketleri kontrolüne dönüşüp dönüşmeyeceğini merak ediyor' dedi.
Hakan Özyıldız, kişisel blogunda yer verdiği yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:
"Son günlerde Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme Denetleme Kurumu döviz işlemleri ile ilgili kararlar alıyorlar. Yetkililer aldıkları kararların gerekçesini, spekülatif hareketleri önlemek olarak açıklıyor. Buna karşılık piyasalardaki oyuncular, bu kararların ileride bir kambiyo (sermaye hareketleri) kontrolüne dönüşüp dönüşmeyeceğini merak ediyorlar.
İki taraf da haklı.
Kamudaki karar alıcılar haklı. Çünkü bazen piyasalar oldukça hareketli olabiliyor. Aşırı iniş çıkışlar, döviz borcu olanların sinirlerini bozuyor. Beklentileri olumsuz etkiliyor.
Piyasadaki oyuncular da haklı. Çünkü onlar, yatırım kararlarını, yürüklükteki kurallara göre alıyorlar. Eğer kapsamlı değişikler olacaksa, kambiyo kontrolü gelecekse, bilmek istiyorlar. Belirsizlikler riskleri artırıyor. Kurları ve diğer ekonomik değişkenleri olumsuz etkiliyor.
Yapılanlar ne kadar kambiyo kontrolü ne kadar makro ihtiyati önlem bir bakalım.
Mahfi Eğilmez, makro ihtiyati önlemleri; "Bu deyim, finansal sistemde (bankalar, sigorta şirketleri, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve diğerleri) ortaya çıkabilecek riskleri denetlemek ve düşürmek amacını güden önlemler bütününü tanımlamak için kullanılıyor. Bu politikaları uygulamaktan güdülen amaç ise finansal sorunlar nedeniyle ortaya çıkabilecek sistemik riskin finansal sistem ve reel ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamaktır." şeklinde tanımlıyor.
Konuyu aşağıdaki Şekil 1yardımıyla açıklamaya çalışayım. Makro ihtiyati önlemlerle, ekonomideki borç alanlar ile borç verenler arasındaki ilişkiler düzenlenmeye çalışılır. Borç verenler içeriden olabileceği gibi dışarıdan da olabilir.
Şekil 1: Makro ihtiyati düzenlemeler
Aynen şu anda yaşadığımız gibi, borç verenlerin çoğu dışardan olunca, ekonomide dövizli işlemler doğal olarak artar. Burada sınırlama veya genişleme yaptığınızda, ekonomideki borçlu kesimleri etkilemiş olursunuz. Borçlanma ucuzlar veya pahalılaşır.
