Koronavirüsle mücadelede 31 merkez bankası faiz indirdi
Küresel ekonominin koruyucuları iki cepheli bir savaş içerisinde. Koronavirüse karşı ürkütücü derecede kırılgan olan işletme ve tüketicileri savunmak, aynı zamanda da finansal piyasalarda gidişatı daha da kötüleştirebilecek çöküşü sınırlamak.
Bu mücadele siyasi liderleri ve merkez bankacıları bu hafta harekete geçmeye zorlayarak, 2008 finans krizindekileri bile gölgede bırakan bir hızda önlemler almaya itti. Ekonomik büyümelerinin gelecek haftalarda tarihi düşüşler kaydetmeye hazırlanıyor olması yatırımcılarda panik havası yaratıyor.
Piyasalar, yöneticiler ve halk ikinci çeyrekte, ABD ve Avrupa için tünelin sonunda ışık olduğuna ikna edilemezse daha kötü senaryolar gündeme gelebilir, küresel ekonomi daha sert bir küçülmeye hatta depresyona doğru sürüklenebilir.
Para politikası yapıcıları arasında kırmızı alarm, Fed Başkanı Jerome Powell'ın başkanlık ettiği takvim dışı toplantıyla Pazar akşamı başladı. Sonrasında merkez bankalarından acil durum hamlelerinden oluşan bir dizi müdahale geldi.
Deutsche Bank AG baş ekonomisti Torsten Slok, "Gece yarısı verilen para politikası kararları işleri istikrarlı hale getirmek için ne kadar ciddi olduklarını gösteriyor" dedi.
Fed'in faiz indirimine rağmen pazartesi günü hisse senetlerinde görülen çöküş ve volatilitenin yükselmesi sonrasında G7 otoriteleri sahneye çıkarak nadir görülen ortak bir telekonferans yaptı. Görüşmeden, "ne gerekiyorsa yapılacağı" taahhüdü çıktı.
Takip eden günlerde beklenmedik bir şekilde 31 merkez bankası faiz indirdi. Birçoğu sadece faiz indirmekle kalmayıp, kriz planlarını devreye sokarak tahvil alımları gerçekleştirdi, döviz piyasalarına müdahale etti ve şirketler ile bankalar için olağanüstü kredi programları devreye soktu.
Bloomberg'ün baş ekonomisti Tom Orlik, "Yılın ilk yarısı için tahminleri düşürmek mantıklı. İkinci yarısı için iyimser olmak ise tartışmaya daha açık. Toparlanma büyük bir teşvik programına hızlı bir geçişi, daha önemlisi salgının kontrol altına alınmasını gerektirecek. Her ikisi de kesin olmaya yakın bile değil" dedi.
Fed bir haftadan kısa sürede 100 baz puan faiz indirerek sıfıra yaklaştırırken, acil finansman imkanını canlandırdı ve kendisini hazine tahvillerde, mortgage kredilerine dayalı menkul kıymetlerde, özel sektör tahvillerinde ve yatırım fonlarında piyasa oyuncusu haline getiren bir dizi program devreye soktu. Banka piyasaya dolar likiditesi sağlamaya çalışıyor.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde ve ECB politika yapıcıları için öncelik biraz farklı oldu. Perşembe akşamı Frankfurt'ta toplanan yetkililer 750 milyar euro tutarında tahvil alım programı açıkladı ve euroyu korumak için yapabileceklerinin sınırının olmadığını vurguladı.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Haruhiko Kuroda, varlık alım programını ikiye katlarken Avrustralya Merkez Bankası (RBA) ilk kez parasal genişleme kulübüne katılabileceğini duyurdu ve üç yıllık tahvillerde yüzde 0.25 faiz hedeflemeye başladı. Ayrıca faizleri de bu seviyeye indirdi.
Güney Kore'den Polonya'ya, Kanada'dan Gana'ya birçok merkez bankası faiz indirdi. Morgan Stanley'nin küresel ortalama faiz oranı göstergesini sıfıra yaklaştırdı. Söz konusu gösterge, aralık ayındaki seviyesinin yarısının altına indi.
Daha öncesinde yavaş davranmakla eleştirilen bütçeden sorumlu siyasetçiler de, ülkelerinin koronavirüs pandemisine karşı kırılgan olduğunu fark ederek en sonunda gaz pedalına bastı. Vergi indirimleri, refah programları ve kredi garantileriyle halihazırda 3 trilyon doların üzerinde ve hızla artan mali teşvikleri artırıcı bir dizi önlem alındı.
ABD Başkanı Donald Trump, "büyük bir adım" ihtiyacı olduğunu belirterek, helikopter para ve havacılık gibi bazı sektörlerin kurtarılmasını içeren 1,3 trilyon dolarlık paket için zorluyor.
