Küresel piyasalar takip ediliyor: Dolar, Fed tutanakları sonrası 8.4'e doğru yükselişte

Dolar/TL, ABD'nin Fed'in son para politikası toplantı tutanaklarında tahvil alımlarının azaltılmasından yatırımcıların beklediğinden daha fazla bahsedilmesinin ardından 8.4'e yükseldi. Fed'in 27-28 Nisan'da yaptığı para politikası toplantısının dün akşam yayımlanan tutanaklarında birkaç politika yapıcı, ABD ekonomik toparlanmasının ivme kazanmaya devam etmesi durumunda, varlık alımlarının hızının azaltılmasını görüşmenin "bir noktada" uygun olacağını söyledi.

ABD Merkez Bankası'nın (Fed) bazı yetkilileri dün yayımlanan toplantı tutanaklarına göre ekonomideki güçlü ekonomik toparlanma nedeniyle para politikasında değişikliği gözden geçirmeye hazır görünüyorlar. Ancak tutanakları yayımlanan son Fed toplantısının ardından beklentilerin altında açıklanan istihdam verisi yetkililerin görüşlerini değiştirmiş olabilir. Fed'in 27-28 Nisan'da yaptığı para politikası toplantısının dün akşam yayımlanan tutanaklarında, "Yetkililerin birkaçı eğer ekonomi Kurul'un politikada belirleyici olan hedeflerine doğru hızla ilerleme kaydederse, gelecek toplantılarda varlık alımlarının hızının yeniden ayarlanmasına dair bir planın görüşülmeye başlayabileceği önerisinde bulundu" denildi.

Ancak toplantının ardından yayımlanan ABD istihdam verisi, tarımdışı istihdamın Nisan'da sadece 266,000 arttığını ve beklentilerin oldukça altında kaldığını gösterdi. Veri istihdam piyasasının, para politikasını tam istihdam hedefiyle uygulayan Fed'in öngördüğü doğrultuda ilerlemediğine işaret etti. Fed tutanaklarının yayımlanmasının ardından ABD borsaları gerilerken, ABD'nin 10 yıl vadeli Hazine tahvilinin getirisi yüzde 1.683'e yükseldi. Fed yetkilileri geçen ay tüketici fiyatlarındaki beklenmedik artışın geçici sebeplerden kaynaklandığını ve daha fazla istihdam yaratılması için zamana ihtiyaç olduğunu değerlendirerek krizle mücadele için benimsedikleri aşırı gevşek para politikasını sürdürme sözü verdi.

Ancak tutanaklar salgın hastalık nedeniyle bir kısmında faaliyetlerin durduğu ABD ekonomisini yeniden başlatmaya çalışan Fed'in yeni sorunlarla karşı karşıya kaldığını da gösterdi. Salgından sonra farklı kesimlerin farklı hızlarda toparlanması nedeniyle Fed'in düşük enflasyon ile tam istihdamı sağlama hedefini aynı anda yerine getirmesi zorlaştı. Tutanaklara göre bazı yetkililer, enflasyonun ekonomide tam olarak ne olduğunun anlaşılmasına ve buna verilecek karşılığın belirlenmesine vakit bırakmadan "istenmeyen seviyelere" yükseleceğinden endişe ettiklerini belirttiler.

Çoğu yetkili aynı zamanda işyerlerinin yüksek işsizliğe rağmen çalışan bulmakta zorlandığını dile getirdi. Fed yetkilileri bunun emeklilik, salgına dair devam eden endişeler, çocuk bakımına dair sorunlar ve işsizlik yardımı gibi nedenlerden kaynaklanabileceğini ifade ettiler.

Tutanaklarda, "Çoğu katılımcı bu unsurların iş gücüne katılım oranının salgın öncesi seviyelere göre düşük kalmasına yol açtığını belirtti" denildi.

DESTEĞİ AZALTMAYA DAİR KONUŞMAK İÇİN ÇOK ERKEN

Tutanakların yayımlanmasından önce açıklamada bulanan St. Louis Fed Başkanı James Bullard, istihdam piyasası hedeflerin altında kalmaya ve Coronavirus her gün ABD'de yüzlerce insanın ölümüne neden olmaya devam ettiği için "Desteği azaltmaya dair konuşmak için çok erken" dedi. Bullard, Fed'in ancak sağlık krizi tamamen kontrol altına alınırsa ekonomiye desteği azaltmayı gözden geçireceğini ekledi. Ancak tutanaklar bazı Fed yetkililerinin para politikası desteğini azaltmak konusunda dikkatle düşündüğüne işaret etti.

Fed Başkanı Jerome Powell'ın geçen ayki toplantıdan hemen sonra, para politikasında herhangi bir değişikliği görüşmeye başlamak için henüz zamanın gelmediğini söylediği göz önünde alındığında, bu tutanaklar yatırımcıları şaşırtı. Dolar endeksi dün gördüğü üç ayın dip seviyesi olan 90.209 seviyesinden toparlandı.

Istanbul Analytics'ten Atilla Yeşilada, "Dolar/TL'nin bayram tatilinde gördüğü 8.50 seviyesinden geri dönmüş olması iyi haber ancak dolar endeksi düşerken 8.3-8.4 arasında kalması da düşündürücü olmalı" diyerek, şöyle konuştu:

"Küresel enflasyondaki yükseliş bir yana, Türkiye'nin enflasyonu önünüzdeki birkaç ay daha yükselerek seyredecekken korkulan erken faiz indirimleri TL üzerinde etkili. Kayıp turizm sezonunun yarattığı döviz girişi kaybı ve Türkiye'nin kısa vadeli dış borç yükümlülükleri de birleştiğinde TL'nin değer kazanması olasılık dışı."

ABD'de enflasyonun yüzde 4.2 ile neredeyse 12 yılın en hızlı yükselişini kaydetmesi ABD'de uygulanan gevşek para politikalarının ve ekonomi desteklerinin beklenenden daha hızlı geri çekilebileceği endişesi yaratmıştı. Ancak ABD Merkez Bankası yetkililerin açıklamarı geçtiğimiz haftalarda bu endişeleri gidermişti. Tutanaklar ise endişelerin yeniden tetiklenmesinin ana nedeni konumunda.

Öte yandan, beş yıl vadeli CDS'ler bu sabah aynı saatte 406/411 seviyesinde bulunuyor. Bankacılar TL'nin hem dünyadaki yüksek faiz oranlarına hem de dolardaki değerlenmeye karşı oldukça kırılgan bir para birimi olduğuna dikkat çekerken yabancı yatırımcılar Türkiye piyasalarından uzak durmaya devam ediyorlar. Birçok yabancı bankanın dolar/TL beklentisi yıl sonuna doğru değer kayıplarının belirginleşeceği senaryo içeriyor. Beklentiler arasında dolar/TL için 9 hatta 10 seviyesine değer kaybı bulunuyor.

Lokal bankacılar dolardaki zayıf seyir öngörüsünün ve yüzde 19 politika faizinin TL'ye ilişkin değer kaybı risklerini sınırlayan en önemli etken olduğunu konusunda hemfikirler. Ancak, yine de bir çok bankacı ödemeler dengesinde önümüzdeki dönemde yaşanabilecek risklere de dikkat çekiyor.

Öte yandan, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yer alan Cumhurbaşkanı kararına göre benzin, motorin ve LPG ile bazı akaryakıt ürünlerinden alınan özel tüketim vergisi (ÖTV) yüzde 54, yüzde 78 ve yüzde 189 oranında artırıldı.

Vergi artışı ile birlikte bugünden geçerli benzinde 55, motorinde 67, LPG'de 35 kuruş/litre pompa fiyatlarında yansıyacak şekilde zam gerçekleşti. Ekonomistler kararın enflasyona etkisini takip edecekler.