Merkez Bankası yıl sonu enflasyon tahminini 2 puan yükseltti

Artı Gerçek - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı.

Karahan'ın konuşmasından satır başları şöyle:

SIKI PARA POLİTİKASINDA KARARLIYIZ: Merkez Bankamızın temel amacı fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. Fiyatlama davranışlarını ve enflasyon beklentilerini yakından takip ediyoruz. Enflasyon hedeflerimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar sıkı para politikası duruşumuzu korumakta kararlıyız. Enflasyon beklentilerinde kalıcı bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz. Küresel büyümede, 2024 yılında sınırlı bir artış öngörülmektedir. Emtia fiyatlarında son dönemde genele yayılan bir artış gözlenmektedir.

İKİ RİSK FAKTÖRÜ: Jeopolitik gelişmeler ve sıkı politika öne çıkan küresel risk faktörleridir. Küresel enflasyon hedeflerin üzerinde seyretmeye devam etmektedir, merkez bankaları parasal sıkılığı korumaktadır. Gelişmiş ülke merkez bankalarının daha geç ve daha yavaş faiz indirimine gideceği beklentileri kuvvetlenmiştir. Son dönemde gelişmekte olan ülkelerden portföy çıkışları gözlenmiştir. Yurt içi talepte direnç sürerken, bazı normalleşme işaretleri mevcuttur. Net ihracatın büyümeye negatif katkısı azaldı. Parasal sıkılaştırmanın iç talebe etkilerini çeşitli göstergeler üzerinden yakından takip etmekteyiz. Arz koşulları talep koşullarına kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemektedir. PMI verileri ikinci çeyrekte üretimde ılımlı bir zayıflamaya işaret ediyor. Toplam talep koşulları enflasyonist düzeyde seyretmektedir. Çıktı açığı dezenflasyonist sürecinin önemli bir bileşeni olacak, Cari işlemler dengesindeki iyileşme devam ediyor. Yılın ikinci yarısında, parasal aktarımın gecikmeli etkisiyle iç talepte zayıflama olacağını, cari dengede iyileşmenin devam edeceğini öngörüyoruz.

ENFLASYON TAHMİN ARALIĞININ ÜSTÜNDE: Tüketici enflasyonu öngörülen tahmin aralığının üzerinde gerçekleşmiştir. Enflasyon göstergeleri ana eğilimde gerilemeye işaret etmektedir. Enflasyon nisanda yüzde 69,38 ile tahmin aralığının 0,9 puan üzerinde tamamladı.

TALEP KOŞULLARI GÜÇLÜ SEYRETTİ: Öngörülerimizin aksine yılın ilk çeyreğinde toplam talep koşulları güçlü seyretmiş, kredi koşullarında artış gerçekleşmiştir. Reel ücret artışları talebi destekledi.

HİZMET FİYATLARI YÜKSEK: Ana eğilimdeki yüksek seyirde hizmet fiyatlarının rolü belirgindir. Son dönemde hizmetler grubundaki fiyat artışlarının diğer gruplara kıyasla daha güçlü seyrettiğini görüyoruz. Hizmet enflasyonu aylık bazda yavaşlamakla birlikte yüksek bir seyir izlemektedir. Gelişmiş ülkelerde de hizmet enflasyonu manşet enflasyonun üzerindedir. Konut piyasasındaki gelişmeleri öncü gösterge olarak yakından takip ediyoruz. Konut fiyatlarındaki artış eğilimi yavaşlamaktadır. Konut fiyatlarının artış eğilimi tüketici fiyatlarındaki artış eğiliminin altında seyretmektedir. Konut fiyatlarındaki yavaşlamanın ilerleyen dönemde gecikmeli olarak kira artışını sınırlayabileceğini değerlendiriyoruz.

YÜKSEK KREDİ FAİZİ TALEBİN YAVAŞLAMASINI SAĞLAYACAK: Parasal sıkılaştırmanın beklentiler üzerindeki etkisi yakından takip edilmektedir. Enflasyon beklentilerinin tahmin aralığına yakınsaması, dezenflasyon açısından kritik önemdedir. Kararlarımızın enflasyon beklentilerinde iyileşme sağlayacağını, piyasa beklentileri ile ara hedefimiz arasındaki farkın kapanacağını öngörüyoruz. Parasal duruş belirgin şekilde sıkılaştırılmıştır. Parasal aktarım mekanizmasını destekleyen ve güçlendiren adımlar atılmıştır. Miktarsal sıkılaştırma ile fazla likidite sterilize edilmektedir. Likidite gelişmelerini yakından takip ederek, sterilizasyon araçlarını gerektiğinde etkin bir şekilde kullanacağız. Parasal sıkılaştırma finans piyasalarına hızlı ve güçlü bir şekilde yansıyor. Kredi faizlerinin geldiği seviye iç talebin yavaşlamasına destek verecek. Tüketici kredi büyümesi zayıflamaktadır. Son verilen yabancı para mevduatından TL mevduatına geçişin hızlandığını gösteriyor. Parasal politika duruşumuz ve makroihtiyati çerçeve mevduat faizlerinin TL'ye geçişi destekleyecek seviyelerde kalmasını ve tasarrufların artmasını sağlayacak.

KKM'NİN PAYI YÜZDE 14: TL mevduat payı artmaya devam etmektedir. Son dönemde yabancı para kredilerinin arttığını gözlemliyoruz. Son sekiz ayda TL mevduatın payı yüzde 32'den yüzde 44'e çıkarken, KKM'nin payı yüzde 26'dan yüzde 14'e geriledi.

PETROL FİYATI TAHMİNLERİ: TCMB'nin 2024 yılı ortalama petrol fiyatları tahmini 86,4 dolar (Önceki 83,6 dolar)

TCMB'nin 2025 yılı ortalama petrol fiyatları tahmini 82,3 dolar (Önceki 81,2 dolar)

GIDA ENFLASYONU TAHMİNİ: TCMB'nin 2024 yıl sonu gıda fiyatları tahmini yüzde 35,5 (Önceki yüzde 34,6)

TCMB'nin 2025 yıl sonu gıda fiyatları tahmini yüzde 15 (Önceki yüzde 15)

TCMB'nin 2024 yılı ortalama ithalat fiyatları değişim tahmini yüzde 0,8 (Önceki -yüzde 0,1)

TCMB'nin 2025 yılı ortalama ithalat fiyatları değişim tahmini yüzde 2,6 (Önceki yüzde 0,7)

ENLASYON TAHMİNLERİ: Enflasyonun 2024 yıl sonunda yüzde 38 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki yüzde 36)

Enflasyonun 2025 yıl sonunda yüzde 14 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki yüzde 14)

Enflasyonun 2026 yıl sonunda yüzde 9 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki yüzde 9)

SORU-CEVAPLAR

Merkez Bankası Başkanı Karahan'ın sunumunun sona ermesinin ardından soru-cevap bölümüne geçildi.

Enflasyonda istediğiniz ölçüde tablonun oluşması için maliye politikasında atılması gereken ilave adımlar olduğunu düşünüyor musunuz?

Talebi dengeleyerek enflasyonu düşürmek istiyoruz. Harcamalar için bir tasarruf detayı çalışılıyor.

Mevcut parasal sıkılıkla beraber bu seviyelere ulaşabilecek miyiz? Ek bir parasal sıkılık olur mu?

Dördüncü çeyrek itibariyle verilere bakınca o anki talep göstergeleri talepte dengelenmenin sağlıklı şekilde ilerlediğine işaret ediyordu. İşler yolunda gidiyordu. 36 hedefimize ulaşacağımızı düşünüyorduk. Talep daha dengeli, daha güçlü gerçekleşti, ivmelenme oldu. Sözlü yönlendirmemiz vardı Şubat ayından itibaren. Mart ayı itibariyle kompozisyonu da bizim tahminimizden daha kötüydü. Talep göstergeleri de TÜİK bu veride revizyon yaptı, görünüm talebin daha dirençli olduğunu ortaya koydu. Ciddi bir sıkılaşma oldu, talebe olumlu yansıyacağını düşünüyoruz. ilk 4 ayda 4 puana yakın ilave enflasyon gerçekleşti. 4 puana yakın bozulma söz konusu. Bunu tamamen telafi etmek ek sıkılaştırma ile dahi pek kolay gözükmüyor. 36'dan 38'e yapılan tamamen bu sebepledir. Yüzde 36 hala bandın içinde. Daha önce yaptığımız gibi bundan sonra da enflasyon görünümünde bozulma olması halinde ek sıkılaştırma yapmaya hazırız.

Merkez Bankası sert inişi göze alabilecek mi? Fiyatlama davranışlarında beklediğimiz iyileşme olmazsa ek sıkılaşma yapacak mısınız?

Ne gerekiyorsa yapmaya hazırız. 2023 verilerine baktığımızda büyümenin tamamen iç talep kaynaklı olduğunu gösterdim. Para politikasında sıkılaşma yaparak talepte dengelenme öngörüyoruz. Süreç sonunda talebin dengeleneceğini, fiyatlama davranışlarının normalleşeceğini, enflasyonun indiğini göreceğiz. Büyüme daha sağlıklı kompozisyona kavuşacaktır.

Depo gibi kısa vadeli çözümler yerine başka planınız var mı?

Son dönemde likidite yönetimi adına TL'ye ciddi bir talep var, döviz biriktirdikçe swapları kapatarak gitmeye çalıştık. Depo ihalelerini hemen açtık. Dikkatli olmaya gayret ediyoruz. Bunun geçici olduğunu değerlendiriyoruz. Bir süre depo ihaleleri ile devam edeceğiz.

Belirlediğiniz yıl sonu hedefinde gerçekleşecek sapma ile ilgili soru sormak istiyorum. Tolerans miktarınız nedir?

Banda baktığımızda bir önceki bant 6 bandı, 36 iken üst bant 42 idi. Şimdi indi. 38 iken 42… Bir kısmı mekanik etki. Bir kısmı da kamu maliyesi ile ilgili. Vadeli piyasalara baktığımızda petrol piyasaları da önemli.

Artan döviz alımları bir tercih mi?

Rezerv hedefimiz yok fakat rezerv pozisyonumuzu düzeltmeyi istiyoruz. TL'ye artan rağbet artacak, bu devam edecek. Yurtdışından da ilgi var. Dönem dönem çok talebin olduğu dönemlerde rezerv biriktirme adına fırsat da oluyor. Piyasa koşullarının oluşmasını, bozmayacak şekilde döviz alımı yaparak... Orta ve uzun vadede enflasyonu düşürebilirsek rezerv pozisyonumuz da düzelecektir.

KARAHAN: TL GÜÇLENEBİLİR

MB'nin TL'nin değerine ilişkin net duruşu ne olacak?

Kur konusunda hedefimiz yok. Kurun serbest piyasada döviz arz-talep dengesi oluşuyor. Kurda artış hızı azalırken dönem dönem düşüş de olabiliyor. TL yönünde şöyle olmalı gibi hedefimiz yok. Sıkı para politikası duruşu çerçevesinde TL güçlenebilir. Hem yurtiçi yerleşiklerden hem de yurtdışından talep artabilir.

Verilere erişimde şeffaflık konusunda çabanız olacak mı?

TÜİK konusunda kendi tercihidir. Beklenti yönetimi açısından iletişimi para politikası üzerinden yapıyoruz. Enflasyon düştükçe beklentiler de olumlu yönde ilerleyecektir. KKM konusunda da ağustos itibariyle 140 milyar dolardı toplam bakiye, şu anda 70 milyar dolar. Endişe sektörü çok konuştuğumuz bir konu. Her zaman ihtiyatlı duruş önemlidir. Baz senaryo bir şekilde gideceğini öngörüyoruz.

500 VE 1000 TL'LİK BANKNOTA AÇIK KAPI

Önümüzdeki dönemde 500 ve 1000 TL'lik banknotların basılacağı iddia ediliyor. Banknot çalışması var mı?

Paranın kendisi yokken bununla uyumlu banknot makinesi nasıl olur bilmiyorum ama üst banknota ihtiyaç olup olmadığı birçok faktöre bağlı. İhtiyaç görülürse gerekli adımları atacağız.

Swaplar açılacak mı?

Swaplar konusunda yetki bizde değil. Bankacılığın öz kaynakları üzerinden sınırlama var. Bunu BDDK oturup değerlendirirse kendileri gerekli gördüğü şekilde açıklama yapar. Kırılganlıkları çok arttırmayacak şekilde hareket etmekte fayda olduğunu görüyorum. Rezerv hedefimiz yok.

Asgari ücret artışının enflasyon üzerindeki etkisi...

Asgari ücret Merkez Bankası uhdesinde değil. Karar verici değiliz. Tavsiye verilmesi söz konusu değil. Enflasyon tahminlerimizi yaparken bir takım tahminlerde bulunmak zorundayız. Tek asgari ücret artışı olacağı dillendirildiği için bunun varsayımını yaptık.

ENLASYONDA BAZ ETKİSİYLE DÜŞÜŞ OLACAK

Mayıs ve haziran enflasyonu için ne öngörüyorsunuz?

Biz iletişimimizi aylık enflasyon üzerinden yapmaya gayret ediyoruz. Yaz aylarında baz etkisiyle düşüş olacak. Kalıcı düşüş olursa 2025 hedefini yakalayabiliriz. TÜFE'nin kendisine değil de çeşitli endekslere bakıyoruz. Nisanda B ve C endeksleri 3.1 seviyesindeydi, mayısta 3'ün biraz altında olacağını düşünüyoruz.
(EKONOMİ SERVİSİ)