Samsung, Oppo, Xiaomi akıllı telefon üretmek için neden Türkiye'yi seçti?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, yabancı yatırımların önünü açacak düzenlemelerin geleceğine yönelik açıklamalarının ardından teşvik mevzuatında değişiklik yapılarak, cep telefonu üretiminde kullanılan aksam ve parçaların, teşvik belgeli yatırımlar kapsamında 31 Ağustos 2021’e kadar gümrük vergilerinin ödenmesi şartıyla ithalatının önü açılmıştı. Ar-Ge yatırımlarının öncelikli yatırımlar kapsamına alınmasının da bu noktada, yerli ve yabancı sermaye için Türkiye’de Ar-Ge merkezi kurmayı daha cazip hale getirdi.

Ardından akıllı cep telefonu üretiminde kullanılmak üzere, ana kart dizgisi tamamlanmamış ve tamamen demonte haldeki aksam ve parça ithalatı gözetim uygulamasından muaf tutulacağı duyuruldu.

Son olarak Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğe göre, akıllı telefon aksam ve parçaları ithalatında adet başına 5 doların altında gümrük kıymetini haiz olanlarına yürütülen gözetim önlemi, söz konusu parçaların "akıllı telefon üretiminde kullanılmak üzere ana kart dizgisi tamamlanmış ve tamamen demonte" olması halinde uygulanmayacak.

Türkiye’de akıllı telefon üretimi için tüm bu teşvikler teknoloji şirketlerinin Türkiye'deki yatırım planlarına hız kazandırdı. İki mobil telefon üreticisi Oppo ve Samsung Türkiye'de üretime geçecekleri haberlerinin ardından diğer şirketlerin yatırım haberleri de birbirini izledi. Bunlardan biri olan akıllı telefon üreticisi Tecno da Türkiye'de yerli üretim için 25 milyon dolardan fazla yatırım yapacak.

Şirketten yapılan açıklamaya göre, ilk yerli Tecno, mart ayı içerisinde üretilmiş olacak. İstanbul Pendik'te olacak fabrika, öncelikli olarak Türkiye pazarına yönelik olacak ve aynı zamanda Avrupa pazarına dağıtım sağlayacak bir üretim üssü olarak işlev görecek.

Samsung ve Oppo bu yıl itibarıyla Türkiye'de akıllı telefon üretimine başlıyor. Aralık ayında iki şirketin de farklı üretim modelleriyle Türkiye'ye gelmeye hazırlandığı basına yansımıştı. Bu şirketlerin ardından Çin merkezli Tecno, TCL, Xiaomi ve Vivo gibi akıllı telefon üreticilerinin de Türkiye'de yatırım yapacağı ortaya çıktı.

Çin merkezli telefon şirketlerinin özellikle Türkiye'de üretim yapmayı seçmesinin ardında ABD ile yaşanılan ticaret savaşının da etkisi var. Diğer Çinli akıllı telefon şirketleri ise en kötüsüne hazırlanarak pazar çeşitliliğini artırmaya çalışıyor.

Öte yandan, Türkiye'nin geçen yıl getirdiği ithalat uygulaması dolayısıyla ucuz telefonların fiyatları artmıştı. O yüzden şirketlerin amacı, Türkiye'de fiyat avantajını elde ederek rekabet edebilmek ve Türkiye'ye yakın pazarlarla ticaret olarak öne çıkıyor.

İTHALAT UYGULAMASI UCUZ TELEFON FİYATLARINI YÜKSELTTİ

Bu şirketlerin Türkiye'de üretim yapmayı seçmesinin arkasında yatan en büyük nedenlerden biri geçen yıl cep telefonu ithalatıyla ilgili yapılan değişiklik. Buna göre birim fiyatı 200 doların altında olan cep telefonlarına ithalatta gözetim uygulaması getirildi. Böylece fiyatı 200 doların altında olan cep telefonları, Türkiye'ye giriş yaparken fiyatı 200 dolarmış gibi vergiye tabi tutuldu.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, daha ucuza vergilendirilmek isteyen şirketlerin gözetim belgesi talebine başvuru yapması; ancak bunun için de şirketin açığa çıkarmak istemeyebileceği bilgilerini sunması gerekiyordu.

Gözetim uygulaması, ithal edilen bir malın gerçek bedeli üzerinden değil de idare tarafından belirlenen bedel üzerinden vergilendirilmesine deniyor.

Bu uygulamayla ucuz telefonların fiyatları yükseldi. Ancak, şimdi Samsung ve Oppo gibi şirketlerin Türkiye'de üretim yapmasının önünü açmak için cep telefonu üretiminde kullanılacak aksam ve parçaların demonte halde ithal edilmesi bu uygulamadan 31 Ağustos'a kadar muaf tutuldu.

BÜTÜN ANDROID TELEFON ÜRETİCİLERİ GELECEK

Teknoloji yazarı Erdi Özüağ'a göre, bu sebeple Samsung ve Oppo'yu başka şirketler de izleyecek. Özüağ, Android işletim sistemiyle çalışan bütün akıllı telefon markalarının Türkiye'de üretime başlamasını bekliyor.

Özüağ, Samsung ve Oppo gibi şirketlerin Türkiye'de üretim yapmayı tercih etmelerinin nedenlerini şu şekilde sıralıyor:

- Türkiye, ekonomik şartlar ne olursa olsun nüfusun, sosyolojik ve ekonomik etmenlerin etkisiyle telefon satışının yüksek olduğu bir ülke. Türkiye'de yıllık telefon satışı 10-13 milyon arasında değişiyor. Türkiye, canlı ve cezbedici bir pazar.

- Türkiye'nin geçen yıl mayıs ayında getirdiği ithalatta gözetim uygulamasıyla fiyatlar yükseldi. Firmalar rekabet edebilmek için bunu aşmaya çalışınca çözüm olarak yerli üretim ortaya çıktı.

- TL'nin dolar karşısındaki performansı dolayısıyla üretim maliyetleri azaldı.

- Türkiye'de üretilen bir cihazı, pazar potansiyeli olan diğer ülkelere satmak daha kolay. Türkiye, Gümrük Birliği üyesi; dolayısıyla Avrupa'ya ürün sevkiyatı ticaret savaşı dolayısıyla Çin'den daha kolay. Henüz doygunluğa ulaşmamış, bu teknolojilere açık ve büyüme potansiyeli olan Balkan ülkeleri ve Türk Cumhuriyetleri'ne ürün göndermek daha kolay.

5 BİN LİRA ALTINDAKİ CİHAZLARDA YÜKSEK REKABET

Üretime ilk başlayan şirketlerin avantajlı bir konum elde edebileceğini vurgulayan Özüağ, Türkiye telefon piyasasını 5 bin lira altı ve üstü cihazlar olarak ikiye ayırıyor.

5 bin liranın üzerinde cihaz satabilen tek markanın Apple olduğunu vurgulayan Özüağ, 5 bin liradan daha az fiyata sahip cihazlar arasında büyük bir rekabet olduğunu, özellikle Samsung ve Xioami gibi Çinli firmalar arasında bir yarışın olduğunu ifade ediyor. Özüağ'a göre üretime önce başlayan şirketler fiyat avantajı elde edebilir.

Örnek vermek gerekirse eğer söylenildiği gibi Türkiye'de ilk Oppo üretime başlarsa bu şirkete 700-800 liralık bir fiyat avantajı sağlayabilir.

SAMSUNG, ATMACA ELEKTRONİK İLE ANLAŞTI

Bu şirketler, Türkiye'de yapacakları yatırıma yönelik farklı üretim modelleri seçti.

Akıllı telefon üretimini Türkiye'de gerçekleştirmek için ne kadarlık bir yatırım yapacakları ya da ne kadarlık bir istihdam sağlanacağına dair resmi bir açıklama ortada olmasa da basına yansıyan haberler var.

Dünya gazetesi, Samsung'un Atmaca Elektronik'le üretim konusunda aylar önce anlaşma imzaladığı ve ilk yerli telefonların satışına birkaç hafta içinde başlanacağını duyurdu.

Güney Kore merkezli Samsung'un yerli cep telefonlarının üretimine Atmaca Elektronik'in Esenyurt'ta bulunan tesisinde haftalar önce başladığı aktarıldı.

Almanya merkezli araştırma şirketi GfK'ye göre Türkiye akıllı telefon pazarında adet bazında yüzde 40,4'le en büyük pay Samsung'a ait.

OPPO, TÜRKİYE'DE FABRİKA KİRALADI

Dünya gazetesinin bir başka haberine göre Oppo ise Tadım'ın sahibi olan Tekinalp ailesiyle fabrika kiralamak için anlaştı.

50 milyon dolarlık bir yatırım yapacağı söylenen Oppo'nın kiraladığı fabrikanın bir yıldır boş durduğu ve ilk başta 1000 kişinin istihdam edileceği kaydedildi.

2018 yılı sonunda Türkiye'ye giren şirket, bir yılda pazar payını yüzde 8'e ulaştırmıştı.

XIAOMI, 20 MİLYON DOLARLIK YATIRIM YAPACAK

Çin merkezli teknoloji üreticisi Xiaomi’nin Türkiye'ye yapacağı yatırımın detayları belli oldu. Xiaomi Türkiye'de üretime yaklaşık 20 milyon dolarlık yatırımla girecek.

Konuyla ilgili bilgi sahibi üç kaynağın Bloomberg HT'ye verdiği bilgiye göre Çinli şirketin Türkiye'deki yatırımı iki fazdan oluşacak. İstanbul Avcılar’da bir fabrika kuracak olan Xiaomi ilk fazda 2 bin kişiye istihdam sağlayacak, ikinci fazda ise kapasite artışına gidecek.

Kaynakların Bloomberg HT'ye verdiği bilgilere göre, ikinci fazla birlikte yatırım miktarının 30-40 milyon dolara ulaşması olması bekleniyor. Xiaomi, adına üretim yapacak Salcomp firması için teşvik belgesine başvurdu. İlgili teşvik belgesinin şubat ayında Resmi Gazete'de yayınlanması öngörülüyor.