'Sorunlar geçici, sakin kalmak gerek'

EKONOMİ - Bloomberg HT'nin bu yıl ikincisini düzenlediği Türkiye Ekonomi Zirvesi başladı. Zirvenin açılışında konuşan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, piyasalarda dalgalanmaların yaşandığını, bu süreçte sakin kalmak gerektiğini söyledi.

Şimşek'in konuşmasından bazı satır başları şöyle:

- Bugünkü piyasa iniş çıkışlarını da bir yere oturtmak lazım. İç ve dış şokları gösterdim. Türkiye bunların hepsini geride bıraktı. Ekonomisinin, insanının çok büyük bir direnç gösterdiğini ve ortalama azami bir performans koyduğunu görmemiz lazım. Bunlar geçicidir. Yaşanan sorunlar geçicidir.

- Türkiye'nin kamu sektörünün bilançosu hiç olmadığı kadar güçlü. İşin özü şu, bize bir miktar manevra alanı tanıyor. 15 Temmuz sonrası ekonominin hızla toparlaması için kamu maliyesini devreye soktuk ve başarı sağladık. Burada hakikaten hangi ülke grubu ile karşılaşırsanız karşılaştırın, Türkiye'nin kamu borç milli gelire oranı en düşük oranda, yüzde 28.5 bu sene, gelişmekte olan ülkeler arası toplam yüzde 47.

- Döngü karşıtı bir maliye politikasını devreye soktuk. Harcama kısıntılarına gidiyoruz. Yine vergi politikası ile güçlendirdik. Türkiye'nin tabii ki kamu borcuna baktığınız zaman döviz kuruna ve faizlere olan duyarlılığı azalmış durumda. Eskiden Türkiye'nin borcunun yüzde 58'i döviz cinsindeyken bugün bu rakam yüzde 39 civarı.

Bankacılık sektörü sağlam. Bugün sermaye yeterlilik oranı yüzde 17'nin üzerinde. Problemli kredilerin toplam kredilere oranla yüzde 3 oranında. Bankacılık sektörünün kaldıraç oranı oldukça düşük sayılır.

Bankacılık sektörü de makul düzeyde kârlı. Sermayeyi biriktirmeye devam ediyor. Bu ne yapıyor? Türkiye'nin şoklara karşı dayanıklılığını artırıyor. Ekonominin geneline bir bakalım, gelişmekte olan ülkelerde toplam borcun milli gelire oranı yaklaşık yüzde 220 civarı peki Türkiye, yüzde 144.

Dolayısıyla Türkiye iddia edildiği gibi ciddi bir borç altında değildir.

Bankacılık sektörünün bugün net anlamda açık pozisyonu yoktur. Hane halkının da yok. 100 milyar dolardan fazla döviz fazlası var. Hane halkının dövizle borçlanmasının önünü kapadık. Kamu sektörü de net anlamda dış dünyaya borçlu değil, dış dünyadan alacaklı. Çok net bir şekilde kamu sektörü itibarıyla da önemli noktada.

Türkiye'nin bilançosunun kötü olmadığını ortaya koyuyoruz. Türkiye'nin direncini daha da artıracak yapısal reform gündemimizi güçlü bir şekilde uyguladık, uygulamaya devam ediyoruz.

Yapısal reformda tüm dünyada bir bozulma var. Türkiye kapsayıcı bir büyüme içerisinde. 2007 yılında her yıl ortalama 940 bin vatandaşımıza biz yeni istihdam sağlamışız.

Orta ve uzun vadede çok ciddi sorunların olduğu bir gerçek. Fakat Türkiye piyasalarında ciddi dalgalanmalar var. Bunları iyi anlamak ve sakin bir şekilde paniklemeden resmi doğru okumak çok önemlidir.

- Türkiye son 15 yılda çok ciddi dış şoklarla karşı karşıya kaldı. 2003 yılında ABD'nin Irak'a müdahalesi, Küresel Finans Krizi, en büyük pazarımız Avrupa'daki borç krizi, Arap Baharı sonrası başlayan ve etkileri devam eden süreç, DEAŞ terörü, Rusya'yla kriz bunlardan bazıları ve bunların hepsi geride kaldı.

- Türkiye'yi güçlü kılan birkaç temel husus var. Türkiye'nin kamu borç stokunun milli gelire oranı en düşük seviyede.

- Harcama kısıntılarına gidiyoruz. Türkiye'nin kamu borcunu baktığınızda döviz kuruna duyarlılık azalmış durumda.

- Bankacılık sektöründeki kaldıraç oranı oldukça düşük sayılır. Küresel Finans Krizi'ndeki yatırım bankalarının 40 kat kaldıraçlı yapısı yok. bankacılık sektörü makul düzeyde kârlı.

- Gelişmekte olan ülkelerde toplam borcun milli gelire oranı yüzde 200 seviyelerinde. Bu oran, Türkiye'de yüzde 144. Türkiye iddia edildiği gibi ciddi bir borç sorunuyla karşı karşıya değildir.

- Kamu sektörü net anlamda dış dünyaya borçlu değil, alacaklı.

- Reel sektörün 212 milyar dolar civarında bir döviz açık pozisyonu var. Bir yıl vadeye kadar reel sektörün döviz varlıkları yükümlülüklerini aşıyor. Döviz pozisyon fazlası var, açığı yok. Bir yıla kadar döviz kurundaki şoklara karşı reel sektör de dayanıklı.

- Beşeri sermaye bizim petrolümüz, birincil kaynağımız. Bütçede en büyük kaynağını, vergi gelirinin neredeyse dörtte birlik kısmını eğitime harcıyoruz. Eğitimin kalitesi nasıl artırılacak? Öğretmen başına öğrenci sayısı düşecek, teknolojiyi daha fazla kullanacağız, öğretmenlere teknik, mesleki, yabancı dil eğitimleri iyileştirilecek.

- Türkiye'de yatırımlar makul düzeyde. Yatırımların milli gelire oranı yüzde 29. Yatırımların büyük bir kısmı makine, techizat, ARGE'ye değil inşaata gidiyor. Ülkenin inşaata da ihtiyacı var ama dördüncü sanayi devirmi bağlamında yatırımlara da ihtiyacımız var. Doğrudan yatırım girişiminde hızlanma var. Şirket sayısı 10 kattan fazla arttı.

- Vergiyi tabana yayacak, dolaylı vergiyi azaltacak ok önemli bir reform Meclis'te.

- Buradaki bankacı arkadaşlara sesleniyorum. Bilançonuzun ufak bir kısmını da olsa girişimciliğe ayırın. Bu işten çok kazanacaksınız. Kısa vadede negatif nakit akışı olan şirketlere gelecek vadediyorsa Tesla gibi kredi verin. Bir kısmını ayırın yapmıyorsanız lütfen yapın. Bu, sizin esas olarak kazanacağınız bir alan.

- 80 milyon insanın hayalleri gerçekleşecek. Tükriye Avrupa'da ilk üçe, dünyada ilk 10'a girecek. Verimlilik artıyor. Verimliliği daha da ratıracak reformları güçlü şekilde devam ettireceğiz. Girişimcilik ekosistemini daha da güçlendireceğiz.

-Türkiye'nin geleceğine ilişkin asla kötümser olamazsınız. Piyasa iniş çıkışlar, eninde sonunda ona sebep olan faktörler ortadan kalktığında yönetilecek ve bir normalleşme sağlanacak.

-Bugünkü piyasalardaki kargaşa geride kalacak. Türkiye'nin kamu maliyesi, bankcılık sektörü güçlü, adaptasyon kabiliyeti oldukça yüksek. Evet bir cari açık sorunumuz var. Ama birka yıl öncesine kadar çok daha yönetilebilir düzeyde. Kur nedeniyle enflasyonist bir süreç var. Bunu çok yakında tek haneye indireceğiz. Yakın coğrafyamızdaki sıkıntılar da geçecek ve belki üç yıl sonra belki bu salonlarda Orta Doğu'yu yeniden nasıl inşa ederizle ilgili paneller yapacağız.