TÜİK 'Devlet Hesapları' raporunu yayınladı: Açık büyüdü, faizde makas açıldı

Artı Gerçek - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin göstergelere sahip “Devlet Hesapları” raporunu yayımladı. Raporda, devlet gelirleri ve harcamaları, ekonomik performans, bütçe durumu ve mali politikalara dair veriler yer aldı.

2023 yılına ilişkin rapora göre genel devlet açığı 2023 yılında 1 trilyon 272 milyar 714 milyon TL olarak tahmin edildi. 2022’de yüzde 2,1 olan genel devlet açığının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranı yüzde 4,8’e yükseldi. Bu yükselişte deprem yardımlarının etkili olduğu belirtildi.

GSYH, AB ORTALAMASININ ALTINDA KALDI

BirGün'den Havva Gümüşkaya'nın aktardığına göre, genel devlet gelirlerinin GSYH’ye oranı ise yüzde 28,6’dan yüzde 30,9’u çıkarak düşük bir artış gösterdi. Buna göre devlet gelirlerinin GSYH’ye oranı yüzde 45,8 olan AB ortalamasının altında kaldı.

Rapora göre genel devlet gelirlerinin büyük kısmı ürün üzerindeki vergilerden oluştu. Üretim ve ithalat üzerindeki vergilerin toplam vergi ve sosyal katkı gelirleri içindeki payı 2022 yılında yüzde 47,8 iken 2023 yılında yüzde 48,2’ye yükseldi. Gelir, servet vb. üzerindeki vergilerin payı yüzde 28,8’den 26,6’ya düşerken, net sosyal katkıların payı ise yüzde 25’e yükseldi. Sermaye vergilerinin payı yüzde 0,2’ye düştü.

ÇALIŞANLARIN PAYI DİPTE

Geçmiş yıllar ortalaması yüzde 8 civarında seyreden genel devletin çalışanlara yaptığı ödemelerin, maaş ve ücretler ile işverenin sosyal katkılarının toplamının GSYH’ye oranı 2023 yılında yüzde 7,3 oldu. Çalışanlara yapılan ödemeler 2022 yılına göre artış gösterse de genel ortalamanın altında kalmaya devam etti.

Ayrıca2023 yılında yüzde 10 olarak gerçekleşen AB ortalamasının da altında kaldı. Danimarka yüzde 14,2 ile devletin çalışanlara yaptığı ödemelerin GSYH’ye oranının en yüksek görüldüğü Avrupa ülkesiyken İrlanda yüzde 6,1 ile en düşük orana sahip Avrupa ülkesi oldu. Avrupa ülkeleri karşılaştırmasında İrlanda’dan sonra Türkiye geldi.

FAİZDE MAKAS AÇILDI

Maraş merkezli depremlerin yaşandığı yıl olan 2023’te sosyal faydalar ve sosyal transferler, çalışanlara yapılan ödemeler, ara tüketim ve ödenen faiz sırasıyla en büyük paylara sahip harcamalar oldu.

Genel devletin faiz gelir ve gideri 2015 yılına kadar yatay bir seyir izlerken son yıllardaki artış ön plana çıktı. 2015-2018 ve 2019-2023 dönemlerinde özellikle faiz giderlerinde yaşanan güçlü artış rapora yansıdı. Faiz giderlerinde 2023 yılında 2022 yılına göre yüzde 48’lik, faiz gelirlerinde ise yüzde 125’lik bir artış gerçekleşti. Ancak faiz giderleri ile faiz gelirleri arasındaki makas daha da açıldı. 2023’te faiz gelirleri 287 milyar 252 milyon lira olurken faiz giderleri 1 trilyon 37 milyar TL oldu. (Kaynak)