İşveren İşçilerin Sözleşmelerini Devretti: Haklar Korunuyor mu, Tazminat Kaybı Var mı?

Türkiye’de birçok iş yerinde, iş sözleşmesinin devri uygulaması giderek daha sık gündeme geliyor. Son örneklerden biri, 2018’den bu yana aynı iş yerinde çalışan bir grubun karşılaştığı durum. İşveren, geçen hafta yaptığı toplantıda, tüm işçilerin sözleşmelerini başka bir işverene devrettiğini, artık kendisinin bir sorumluluğu olmadığını, çalışanların ise hiçbir hak kaybı yaşamayacağını açıkladı. Ancak çalışanların büyük bölümü bu güvenceye şüpheyle yaklaştı ve “Tazminat hakkımız kaybolur mu?” sorusunu gündeme getirdi.

Hukuk Ne Diyor? Yazılı Onay Şart
Türk Borçlar Kanunu’nun 429. maddesi, iş sözleşmesinin devrinde işçinin yazılı rızasını zorunlu kılıyor. Buna göre bir iş sözleşmesi, ancak işçinin yazılı onayı alınarak başka bir işverene devredilebiliyor. İş hukuku uzmanları, mahkemelerin de bu onayı aradığını, sözlü bilgilendirmenin tek başına yeterli olmayacağını vurguluyor.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 08.11.2022 tarihli kararında da benzer şekilde, iş sözleşmesinin devri için işçinin rızasının alınması gerektiği belirtiliyor. Hukukçulara göre, yazılı onay olmadan yapılan devirler işveren feshi niteliği taşıyor ve bu durumda işçi, kıdem tazminatına hak kazanıyor.

Devirde Tazminat ve Haklar Nasıl Hesaplanıyor?
Kanuna göre iş sözleşmesi devredildiğinde, kıdem tazminatı hesabında işçinin ilk işe başladığı tarih esas alınıyor. Bu da işçinin geçmişteki tüm çalışma süresinin, devralan işverenin yanında da geçerli olduğu anlamına geliyor. Yani devralan işveren, işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kullanılmamış yıllık izin ücretleri, fazla mesai ve resmi tatil ücretleri gibi tüm alacaklarından sorumlu.

Yargıtay, bu konuda pek çok emsal karar verdi. 2006 tarihli bir Hukuk Genel Kurulu kararında (2006/9-51 E., 2006/27 K.), iş sözleşmesinin devri nedeniyle işçinin kıdem tazminatı hakkının devam ettiğine dikkat çekildi.

İşçinin Onayı Olmadan Devir Fesih Sayılır
Eğer işveren, çalışanların yazılı onayını almadan sözleşmeyi devrederse ve işçi bu değişikliği kabul etmezse, iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmiş sayılır. Bu durumda işçi, kıdem ve ihbar tazminatını talep edebilir. Hukukçular, işçinin rızası olmadan yapılan devrin, İş Kanunu’nun 22. maddesindeki “çalışma koşullarında esaslı değişiklik” hükümleri kapsamında değerlendirilmediğini; bunun doğrudan fesih olarak kabul edildiğini belirtiyor.

Çalışanlar Ne Yapmalı?
Uzmanlara göre bu durumda çalışanların dikkat etmesi gereken adımlar şöyle:

- İş sözleşmesinin devriyle ilgili yazılı onay vermeden önce belgeleri dikkatle incelemek.
- Gerekirse hukuki danışmanlık almak.
- İşverenin tek taraflı bildirimiyle yetinmemek, devrin yasal prosedüre uygun yürütülmesini talep etmek.
- İşçi, devir kararını kabul etmiyor ve yeni işverene geçmek istemiyorsa, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedip kıdem tazminatını talep edebilir.

İş sözleşmesinin devri, yalnızca işverenin kararıyla tamamlanabilecek bir işlem değil. Türk Borçlar Kanunu ve Yargıtay kararları, işçinin yazılı onayını zorunlu kılıyor. Bu onay olmadan yapılan devir, fesih anlamına geliyor ve kıdem tazminatı dahil tüm hakların talep edilmesinin önünü açıyor. Çalışanların, hak kaybı yaşamamak için süreci dikkatle takip etmesi ve belgeleri yazılı olarak alması hayati önem taşıyor.