WRC’den Özak işçileri raporu: Ağır ve bariz bir hak ihlalidir

Ali GÜZEL

URFA - Özak Tekstil işçilerinin baskı ve mobbinge karşı 27 Kasım 2023’te başlattıkları 80 gün süren direniş sırasında, öncesinde ve sonrasında yaşadıklarıyla ilgili İşçi Hakları Konsorsiyumu (Worker Rights Consortium / WRC) tarafından hazırlanan rapor yayınlandı. Raporda sendikal hakları için mücadele eden işçiler haklı bulundu.

RAPOR, İŞÇİLERİN MARUZ KALDIKLARI İÇİN ‘HAK İHLALİDİR’ DEDİ

WRC’nin işçiler, fabrika yönetimi, üretim yapılan marka ve BİRTEK-SEN ile yaptığı görüşmeler sonucu hazırladığı raporda hak ihlalleri olduğu vurgulanarak şöyle denildi:

“Özak Global'in yüzlerce Özak/Kübrateks çalışanına yönelik toplu işten çıkarma, ücret hırsızlığı, kara listeye alma, baskı ve şiddete suç ortaklığı ve toplu tutuklama eylemleri, sadece uluslararası çalışma standartları değil, aynı zamanda Türk hukuku kapsamında da işçilerin örgütlenme haklarının ağır bir ihlalini temsil etmektedir. Özak/Kübrateks işçilerinin grevi uluslararası çalışma standartları kapsamında korunan bir örgütlenme faaliyetidir ve şirketin çalışanları toplu olarak işten çıkarması, tıpkı grevden önce ve sonra işçilerin örgütlenme faaliyetlerine yönelik diğer birçok misilleme eyleminde olduğu gibi, işçilerin örgütlenme özgürlüğünün ağır ve bariz bir ihlalidir.”

FABRİKANIN ÜRETİM YAPTIĞI MARKAYA ELEŞTİRİ

Fabrikanın üretim yaptığı markanın önce işçilerden yana tavır sergilediği ancak daha sonra bu tutumunu değiştirdiği vurgulanan raporda şu ifadeler yer aldı:

“Levi's başlangıçta Özak Global'a, Levi's ile çalışmaya devam etmesinin bir koşulu olarak, greve gittikleri için işten çıkardığı işçileri işe geri alması gerektiğini söylemiştir.30 Ancak Levi's daha sonra tutumunu değiştirmiş ve Özak Global'in bugüne kadar haklarını alenen ihlal ettiği ve misilleme olarak ve yasadışı bir şekilde işten çıkardığı işçilerin hiçbirini işe geri almayı kabul etmemesine rağmen fabrikadan tedarik yapmaya devam edeceğini açıklamıştır. Bu olayda Levi's, işçi haklarına ve sorumlu iş uygulamalarına olan bağlılığının, gerçekte, kendi çıkarları doğrultusunda kar elde etmekle kıyaslandığında arka planda kaldığını göstermiştir. Levi's'ın iş ortağı Özak Global bu ihlalleri telafi etmedikçe ya da Levi's, Özak Global'in Levi's kotlarını üreten işçilere yönelik ihlallerinin Levi's'ın tedarikçilerine yönelik beklentilerindeki "sıfır tolerans politikası" ihlali anlamına geldiğini kabul ederek bu doğrultuda hareket etmedikçe, Levi's'ın etik bir marka olduğu iddiası hiçbir inandırıcılığa sahip olmayacaktır.”

‘TESİSTE KORKUNÇ İŞÇİ HAKLARI İHLALLERİ GERÇEKLEŞTİRİLMİŞ’

İşçilerin direniş boyunca karşılaştıkları müdahalelere de değinilen raporda, firmaya yönelik şu eleştiriler yer aldı:

“Özak Global, Şanlıurfa'daki fabrikasında hem militarize edilmiş il güvenlik güçleri (jandarma) hem de şirket yanlısı bir sendika ile işbirliği yaparak, fabrikadaki işgücünün çoğunluğunun BİRTEK-SEN adlı bağımsız bir sendikaya katılmayı seçmesinin ardından yaklaşık 400 işçiye yönelik şiddet, tutuklamalar ve misilleme amaçlı toplu işten çıkarmalar da dahil olmak üzere, bu tesiste korkunç işçi hakları ihlalleri gerçekleştirmiş ve bu ihlallerin suç ortağı olmuştur.”

TÜRKMEN: TALEPLERİN HAKLI OLDUĞUNU TEYİT EDEN BİR RAPOR

WRC’nin raporunu Artı Gerçek’e değerlendiren BİRTEK-SEN Genel Başkanı Mehmet Türkmen, “Rapora baktığımızda aslında oradaki bütün tespitlerin Özak işçilerinin sürdürdükleri direnişin ve sendikamızın hem mücadelesinin hem bütün eylemlerinin hem de taleplerinin son derece haklı ve meşru talepler olduğu, eylemimizin ve direnişimizin son derece meşru ve yasal bir eylem olduğunu uluslararası düzeyde teyit eden bir rapor” dedi.

‘İŞÇİLERİN DERHAL İŞE GERİ ALINMASINI TALEP EDİYORUZ’

Eyleme katılan işçilerin direniş boyunca müdahalelere maruz kaldığını, birçok işçinin gözaltına alındığını, 400 işçinin işten atıldığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın BİRTEK-SEN’e 1,5 milyon lira para cezası kestiğini hatırlatan Türkmen, şunları söyledi:

“Bütün bu saldırılar aslında sadece Özak işçilerine ve sendikamıza değil aslında Türkiye'de ve özellikle bölgede bu ucuz emek rejimi, bu kölelik ve sarı sendika düzenine karşı anayasal haklarını, sendika seçme hakkını kullanmak isteyen bütün işçilere ve sendikalara verilmiş bir cezadır. Biz de bu saldırılar karşısında hem Özak işçileri hem sendikamızla dayanışma çağrısı yapıyor ve bunun en büyük sorumlusu olan Levi's'ın işçilere ve bize verdiği sözünü tutmadığını bir kere daha hatırlatıyor ve sesimizi duyan herkesi Levi's'ı protesto etmeye çağırıyoruz. Özak işçileri içinde halen işsiz olan ve işe geri dönmek isteyen işçilerin derhal işe geri alınmasını ve işe alınacak işçilerin işsiz kaldıkları süre boyunca yaşadıkları ekonomik kayıpların karşılanmasını, işe dönmeyecek ve dönemeyecek işçilerin sendikal tazminatlarının, Levi's'ın sorumluluğuyla ödenmesini ve Özak patronunun işçilerin sendika seçme hakkını ve üye oldukları BİRTEK-SEN'i tanıma sözünü ve bunun yazılı güvencesini vermesini tekrardan talep ediyoruz.” (ARTI GERÇEK)