Zamlar esnafı, işçiyi vurdu: Bu ülkede hayallerimize kavuşmak zor

Yağmur KAYA

+GERÇEK- Alkole yeni yılla birlikte gelen zam işletmecilerin zor günler geçirmesine neden oluyor. Birçok işletmeci zamlar nedeniyle ya işçi sayısını azaltmakta çareyi buluyor ya yarı zamanlı işçi çalıştırıyor ya da müşteri kaybetmemek için alkollü içecekleri eski fiyatıyla sunuyor.

Alkollü içeceklere Özel Tüketim Vergisi'ne (ÖTV) yüzde 47,40 zam yapıldı. Yıllık üretici enflasyonu rakamlarına göre, hükümet alkol grubundan alınan özel tüketim vergisine yüzde 47,4 oranında zam yaptı.

Mekânların pandemi nedeniyle uzun süre kapalı kalması, işletme sahiplerinin mekânların kapalı olduğu süre içinde devletten yeteri kadar maddi destek bulamaması sektörün zaten can çekişmesine neden olan bir durumdu. Yurttaş, işçi ya da mekân sahipleri yasakların kalkmasıyla nefes alacağı bir sürece girmesi gerekirken Türk lirasının gün geçtikçe dolar karşında erimesi yaşadıkları krizi derinleştirdi.

'YALAN YILLAR'

Bir işletmede komi olarak çalışan bir işçi, "Yalan yıllar. Yalandan yaşıyoruz" diyor. Kazancını ev kirası, yol parası, faturalara verdikten sonra hesabında 100 ya da 150 lira para kaldığını bu nedenle "Yalandan yaşıyoruz" dediğini vurguluyor.

Mekânlarda çalışan işçilerin ekonomik durumu ise bambaşka bir boyut. Beyoğlu Asmalı Mescit'te bir mekânda barmen olarak çalışan işçinin dışında diğer çalışanlar öğrenci. Barmen, "Bu ülkede hayallerimize kavuşmak zor. Böyle devam ederse bunlarda hayallerine kavuşamayacak" diyerek öğrenci olan işçileri işaret ediyor.

Bilgi Üniversitesi'nde okuyan bir çalışan, başından geçenleri soluksuz anlattıktan sonra hepimizin anlık derin bir sessizliğe bürünmesine neden oluyor. Mersin'den okumak için İstanbul'a geldiğini bursunu ödeyemediği için Bilgi Üniversitesi'nin kaydını dondurduğunu vurguluyor. Okul yönetimi ile bursunu ödemekte zorlandığını konuşmak için gittiğinde orada bulunan muhasebenin kendisine "Siz kendinizi müşteri değil öğrenci sanıyorsunuz sanırım" şeklinde bir ifadeyle karşı karşıya kaldığını söyleyen bu öğrenci işçi, 3 dil bildiğini, ülkede okuyana yazana saygı duyulmadığını okulunu bitirebilir ise yurtdışına gideceğini söylüyor.

'İNSANLARIN YAŞAM TARZINA MÜDAHALE EDİLİYOR'

Beyoğlu'nda bir mekân sahibi müşteri kaybı yaşamamak için alkollü içeceği eski fiyattan sunduğunu bu nedenle zararda olduğunu söylüyor. Zaten insanların eskiye oranla mekânları tercih etmediğini gelen insanların ise en fazla bir ya da iki tane alkol tüketebildiğini vurguluyor. Müzik yasağının devam etmesinin de işlerini daha da katmerleştirdiğini belirten mekân sahibi, ülkede başka bir atmosfer yaratılmaya çalışıldığını, insanların yaşam tarzına, tercihlerine doğrudan müdahale edildiğini savunuyor.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 Haziran ayında gerçekleşen bir kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada "1 Temmuz itibariyle sokağa çıkma kısıtlamalarını tümüyle kaldırıyoruz. Müzikle ilgili sınırlamayı 24.00'e çekiyoruz. Gece kimsenin kimseyi rahatsız etme hakkı yoktur." açıklamasında bulunmuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarının ardından kafe, bar ve restoranlarda gece 12'den sonra müzik yayını yapılması yasaklanmıştı.

'BEYOĞLU'NU BİTİRMEYE ÇALIŞIYORLAR'

Beyoğlu'nda mekân işleten bir diğer mekân sahibi ise zabıtanın sıklıkla denetime geldiğini daha bir hafta önce 3 bin lira ceza kestiğini söylüyor. Nedenin ise mekânın iç kısmında çalan müzik olduğunu söylüyor. 18 bin lira kira ödediğini faturalarla birlikte aylık giderinin 25 bini bulduğunu ekliyor. "Beyoğlu'nu bitirmeye çalışıyorlar" diyen mekân sahibi Trabzonlu olduğunu hayatında ilk defa oy kullandığını oyunu da AKP'ye verdiğini belirtiyor. "Cahildik ondan verdim" diyen bu mekân sahibi olası seçimlerde kendisi dâhil ailesi ve çevresinin AKP'ye oy vermeyeceğini dile getiriyor. İki işçi çıkarmak zorunda kaldığını söyleyen mekân sahibi, müzik yasağına "İnsan müzikten neden korkar ki? Neden yasaklar ki" diyerek şaşkınlığını dile getiriyor.

'HEM BİZ HEM MÜŞTERİ ZORLANIYOR'

Kadıköy'de bir mekân sahibi ise, "Arkadaşım içkili mekânını cafe yaptı. Çay satıyor daha iyi. Müşteriyi korumamız gerekiyor. Biz zorlanıyoruz bu sefer. Müşteri de zorlanıyor" diyor.

'TEPKİ BAŞTAKİLERE'

Yine Kadıköy'deki bir işletmeci ise şunları aktarıyor: "İşlerde yüzde 25- 30 arası düşüş yaşıyoruz. Kiramız 6500 faturalar yaklaşık 4000 tutuyor. Alkole mecburen zam yaptık bize yapılan zammı doğrudan yansıttık. Müşterilerimiz zamma tepkili ama bizimle alakalı olmadığını bildikleri için tepki baştakilere."