45 Barodan ortak çağrı: Baraj yapımını durdurun, Hasankeyf’i kurtarın

Remzi BUDANCİR

ARTI GERÇEK - Antik kent Hasankeyf’in baraj suları altında bırakılmasına tepkiler sürüyor. Ekoloji ve Çevre örgütleri Hasankeyf’in sular altında bırakılmasının önüne geçmek için eylemlerini sürdürürken, bir girişim de barolardan geldi. Aralarında Antalya, Aydın, İzmir, Kırklareli, Tekirdağ, Batman, Diyarbakır, Urfa Barolarının da bulunduğu Türkiye genelinden 45 Baronun destek verdiği açıklama için 18 Baro Başkanı Hasankeyf’te bir araya geldi. "Tarihi yaşatalım, İnsanlığı yaşatalım, Hasnakeyf’i yaşatalım" ve "Bırakın Dicle Özgür Aksın" ifadelerinin yer aldığı pankartları açan avukatlar ortak basın açıklaması yaptı. Açıklamayı barolar adına Batman Baro Başkanı A. Hamit Çakan okudu.

"HASANKEYF İNSANLIĞIN ORTAK MİRASIDIR"

Hasankeyf’in, binlerce yıldır kesintisiz olarak insan yaşamı için mekân olduğunu hatırlatan Çakan, Dicle Nehri kıyısında bulunan bu antik kentin 20’den fazla medeniyete beşiklik ettiğini hatırlattı. Hasankeyf’in insanlığın ortak kültürel ve doğal mirası olduğunu ifade eden Çakan, "Bu doğal, kültürel ve anıtsal yapılarını günümüze kadar koruyan, geniş bir alana yayılan açık hava müzesi görünümünde neolitik ve antik bir kenttir. Türkiye’de Ortaçağa ait bütünlüğünü koruyabilen tek şehir olma özelliğini taşımaktadır. Hasankeyf, medeniyetlerin kesiştiği ve buluştuğu bir yerdir. 1978 yılında Arkeolojik sit alanı ilan edilmesine rağmen, korunması ve sonraki nesillere bırakılması için gerekli hiçbir çalışma yapılmamıştır. Arkeolojik olarak sadece %5, %10 civarlarında kazının yapılabildiği, yer altında kalan arkeolojik kalıntıların gün yüzüne çıkarılabilmesi için 50 hatta 70 yıl kadar daha zamanın ancak yetebileceği bizzat kazı uzmanları tarafından değerlendirilmektedir" dedi.

"TARİHİ KENT 50 YILLIK HES’E FEDA EDİLİYOR"

Kentin tarihi önemi bilinmesine rağmen Hasankeyf’in ömrü ancak 50 yıl olabilecek Ilısu barajı ve HES projesine feda edilmek istendiğini ifade eden Çakan, açıklamasını şu sözlerle sürdürdü: "Bitme aşamasına gelmiş Ilısu Projesi yapılırken ulusal ve uluslararası hiçbir sözleşme ve yasa dikkate alınmamıştır. En basitinden projenin bir Çevre Etki Değerlendirme yani ÇED raporu dahi bulunmamaktadır.

"UNESCO İLGİSİZ, AİHM İSE VERDİĞİ KARARLA YIKIMA ORTAK OLMUŞTUR"

UNESCO’nun Dünya kültürel miras kriterlerinin onda dokuzunu karşılayan dünyadaki tek yer olma konumunda olmasına rağmen UNESCO da Hasankeyf’e ilgisiz kalmıştır. Ayrıca kültürel mirasın korunmasına yönelik Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, yapılan başvuru sonucunda, konunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamına girmediği yönünde karar vererek kültürel ve tarihi yıkıma ortak olmuştur. Bu zamana kadar yedi anıtsal eser, doğal yerlerinden koparılmış, başka yere taşınmış, kalenin etrafına devasa set örülmüş ve diğer fiziksel çalışmalarla Hasankeyf tahrip edilmiş olsa bile, geri kalan devasa büyüklükteki arkeolojik alanlar ve Dicle vadisi hala kurtarılabilir.

"BARAJ PROJESİNİN İPTAL EDİLMESİ ÜLKENİN YARARINA OLACAK"

Evet Ilısu Barajının bitirildiğinin ve yakında su tutmanın başlayacağının farkındayız, iş bu baraj dolayısıyla çok ciddi anlamda maddi harcamaların yapıldığının ve pek çok alanının kamulaştırıldığının da farkındayız. Ancak tüm bunlara rağmen Hasankeyf’in, Dicle vadisinin tarihi ve kültürel dokusu düşünüldüğünde, bu baraj nedeniyle tüm bunların yok olacağı göz önünde bulundurulduğunda, en önemlisi de barajın getirisi ve götürüsü kıyaslandığında iş bu baraj projesinin durdurulmasının ve akabinde iptal edilmesinin ülkemizin daha faydasına olduğunu düşünmekteyiz. Tarih ve kültür ile kıyaslandığında milyarlarca liralık harcamaların bir anlamının olmadığı kanaatindeyiz.

"BARAJ KODU DÜŞÜRÜLEREK HASANKEYF KURTARILABİLİR"

En azından bu yöndeki uzman raporlar da göz önünde bulundurularak barajın kodunun düşürülmesi yoluyla Hasankeyf’in sular altında kalmasını engelleyecek bir seçeneğin daha olduğunun, bu seçeneğin çok önem arz ettiğini ve nazara alınması gerektiği kanaatindeyiz. Bu yolla Hasankeyf’in gerisinde kalan ve kamulaştırılan alanların ıslah yoluyla parklara, mesire ve orman alanlarına dönüştürülmesi ayrı bir seçenek olarak düşünülebilir. Böylelikle bu kuru bozkır belki yeşil bir havzaya da dönüşür. Sonuç olarak bütün yetkililere buradan, bu kadim topraklardan, çağrıda bulunuyor, insanlığın geçmişi ve hafızası olan Hasankeyf ve Dicle vadisinin kurtarılması için harekete geçmelerini bekliyoruz."