Akademide liyakatsizlik hikayesi: İntihalli tezi kabul edildi, adrese teslim kadro ilanı verildi

Cengiz Anıl BÖLÜKBAŞ

ANKARA - Akademide ihraçlar, adrese teslim kadro ilanları ve atamalarla liyakat tartışmaları son dönemde artarken, bir örnek de Abant İzzet Baysal Üniversitesi'nde ortaya çıktı.

Fatih Şen, 1998 yılında girdiği Kırıkkale Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünü 2002 yılında bitirdi. Mezuniyetin ardından yüksek lisansa başladı. 2006 yılında da aynı üniversitede başladığı yüksek lisansını “Soğuk savaş sonrası Türk-Amerikan İlişkileri” isimli tez ile bitirdi.

Şen, bu süreçte, 2004 yılında Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. 2010 yılında Stellenbosch University’de de araştırma görevlisi olarak devam etmesine rağmen sadece 2 yıl sonra tekrar Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne araştırma görevlisi olarak döndü.

Geri dönüşüyle birlikte doktorasına başladı. Aradan 9 sene geçtikten sonra “Etnisite dış politika ilişkisi: Apartheid dönemi Güney Afrika Cumhuriyeti 1948-1994” isimli teziyle doktorasını bitirdi. Tez 2021 yılının Ocak ayının 27’sinde jüri tarafından oy birliği ile kabul edildi.

İNTİHAL İDDİALARI ARAŞTIRILMADI

25 Ağustos 2022 tarihinde YÖK’e, üniversite rektörlüğüne, dekanlığa ve öğretim üyelerine anonim bir hesaptan mail gönderildi. Gelen mailde gönderen kişi, Türkiye-Afrika İlişkileri konusunda doktora tezi yazmakta olduğunu, literatür araştırması yaparken Şen’in tezine denk geldiğini ve tezi okurken kimi şüpheler doğduğunu söyledi. Daha sonrasında tez üzerine bir araştırma yaptığını belirten kişi, tezin yüzde 70-80 oranında intihal içerdiğini, hatta bazı başlıklarda intihalin yüzde 100 oranına ulaştığını iddia ederek, konuyla ilgili gerekli adımların atılması çağrısında bulundu.

Gelen mailde hangi bölümün hangi kaynaktan alındığı tek tek belirtildi. Buna rağmen ne YÖK ne üniversite yönetimi gereken adımları attı. Şen hakkında herhangi bir soruşturma açılmadı. Mailin ardından üniversite tartışmaların artmasıyla rektörün “Mail anonim bir hesaptan geldi. Bu yüzden değerlendirme gereksinimi duymadık” dediği iddia edildi.

Tezi kabul eden jüri üyeleri arasında ise üniversitenin rektör yardımcısı Prof. Dr. Samettin Gündüz, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nasuh Uslu, Çankırı Karatekin Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sezai ÖZÇELİK ve Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Fatih Yaşlı bulundu.

Tezin danışmanlığını ise, Şen ile 2021 yılında Göç ve İnsani Çalışmalar Dergisi’nde “Güney Afrika’da Apartheid Rejimi: Kavramsal ve Teorik Bir Analiz” isimli makaleyi yazan ve üniversitenin Uluslararası İlişkiler bölümünde görevli Prof. Dr. Veysel Ayhan yaptı.

TEZDE BİRÇOK İNGİLİZCE KAYNAKTAN ÇEVİRİ VAR

Teze bakıldığında, ilk 40-50 sayfada hiçbir atıf ve kaynak bulunmuyor. Bazı bölümlerde ise Adrian Guelke’nin “Rethinking the Rise and Fall of Apartheid: South Africa and World Politics” kitabından, bazı bölümlerde Merle Lipton’ın “Liberals, Marxists, and Nationalists: Competing Interpretations of South African History” gibi kitaplarından cümlelerin atıf kullanılmadan Türkçeye çevrilip kullanıldığı gözüküyor. Bunun dışında birçok kaynak, atıf yapılmadan çeviri yapılarak teze dahil edilmiş durumda.

ARANAN ŞART: DOĞU TÜRKİSTAN ÜZERİNE ÇALIŞMAK

İntihalin aynı sıra, konunun başka bir boyutu daha ortaya çıktı. 11 Eylül tarihinde Resmi Gazete’de Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü için Dr. Araştırma Görevlisi ilanı yayınlandı. Üstelik bölüm başkanlığının bu konuyla ilgili bir talebi yoktu. Yayınlanan ilanda, “Doktorasını Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında yapmış olmak. Sahra altı Afrika ve Doğu Türkistan üzerine çalışmaları olmak” şartı arandı. Son başvuru tarihi olan 26 Eylül’e kadar bu ilana sadece tek bir kişi başvurdu: “Dünya Çatışmaları: Çatışma Bölgeleri ve Konuları” isimli kitapta, “Doğu Türkistan: Bir Milliyetçilik Sorunu mu, Bir Ekonomik Sorun mu?” isimli yazıyı yazan kişi, Fatih Şen.

Şen’in kadro alıp almayacağı fakülte ve üniversite yönetiminde tartışılıyor. Kararın ne olacağını ise zaman gösterecek.

Konu hakkında aradığımız üniversitenin ilgili birimleri konuyla ilgili görüş vermekten kaçındı. Geri dönüş yapacaklarını söylemelerine rağmen dönüş yapılmadı.