Avukat Tosun: Hapishanelerdeki işkence, iktidar ve yargı eliyle kapatılmaya çalışılıyor

Yağmur Kaya

+GERÇEK- Hapishanelerdeki tutuklu ve hükümlülerin insani muamele görmesi hakkı hem Birleşmiş Milletler hem de Anayasa tarafından güvence altında.

Birleşmiş Milletler (BM) Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nin 10'uncu Maddesi'nde, "Özgürlüğünden yoksun bırakılmış kişiler insani muamele ve insanın doğuştan kazandığı insan onuruna saygılı davranış görme hakkına sahiptir" deniyor. Anayasa’nın başlangıç bölümünde de "her vatandaşın onurlu bir hayat sürdürme ve maddî ve manevî varlığını bu yönde geliştirmeye doğuştan hak sahibi olduğu", 17'inci maddesinde "Kimsenin insan haysiyetiyle bağdaşmayan muameleye tabi tutulamayacağı" hükmü yer alıyor.

Ancak BM ve Anayasa'nın açık hükümlerine rağmen cezaevlerinde siyasi ve adli tutuklulara yönelik baskıların gün geçtikçe arttığı haberleri geliyor. +Gerçek'e konuşan İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi avukat Jiyan Tosun da bu duruma dikkat çekti.

"2022 yılı başından bugüne kadar ise Türkiye'nin çeşitli hapishanelerinde 35 mahpus yaşamını yitirmiş, bunlardan 5 mahpusun intihar ettiği iddia edilmiş, 12 mahpus ise şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir" diyen Tosun, cezaevlerindeki şüpheli ölümlere dair şu örnekleri verdi:

CEZAEVLERİNDE ŞÜPHELİ ÖLÜMLER: GEZER, AKTAR, ERKMEN...

"Hapishanelerde şüpheli bir şekilde yaşamını yitiren mahpuslardan 17 yaşındaki Kadir Aktar, Maltepe Kapalı Hapishanesi'nden tahliye edildikten 2 gün sonra gözaltına alınıp tekrardan tutuklandı ve tutuklanması akabinde cezaevinde ölü olarak bulundu.

Kandıra Kapalı Hapishanesinde tutulan Garibe Gezer yaşamını yitirmeden önce infaz koruma memurları tarafından cinsel şiddet gördüğüne dair şikayet dilekçesi vermiş olmasına rağmen şiddet iddialarına ilişkin yetkili makamlar tarafından etkili bir soruşturma yapılmadı. 12 Eylül 2021 tarihinde tutulduğu hücresinde şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

Yine Vedat Erkmen isimli mahpus, Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Ceza ve İnfaz Kurumu'nda, Yılmaz Ekinci isimli mahpus Aydın E Tipi Ceza ve İnfaz Kurumunda, Şervan Can Güder Van F Tipi Ceza İnfaz Kurumu'nda, Sezer Alan ve Sinan Kaya isimli mahpuslar da Iğdır S Tipi Ceza İnfaz Kurumu'nda ve daha birçok mahpus çeşitli Ceza İnfaz Kurumlarında şüpheli bir şekilde yaşamlarını yitirdiler."

'KÖTÜ MUAMELEYE DAİR ÇOK SAYIDA BAŞVURU ALIYORUZ'

Tosun, mahpusların yaşam hakkının korunması yükümlülüğünün kendilerini denetim altında tutan kamu idaresinin sorumluluğu altında olduğunu vurguladı ve ekledi:

"Derneğimiz mahpusların yaşamış olduğu işkence ve kötü muamelelere dair çok sayıda başvurular alıyor. Mahpuslar, hapishanelerde yaşadıkları işkence ve kötü muamelelere dönük şikayet dilekçelerinin işleme konulmadığını, bu olayları anlattıkları mektuplarının da ilgililerine gönderilmediğini kurumumuza yapmış oldukları başvurularda dile getiriyor. Mahpus ve mahpus yakınları tarafından yapılan bu başvurulara karşı geliştirdiğimiz birçok girişime rağmen bu uygulamalar artarak devam etmekte."

VAKALARIN ÜSTÜ ÖRTÜLMEYE ÇALIŞILIYOR

Adana Kürkçüler E Tipi Kapalı Cezaevi'nde Şehmuz Emen isimli adli tutukluya gardiyanlar tarafından uygulanan işkencenin kamera görüntülerine yansıdığı halde, sadece iki infaz koruma memuruna ‘basit yaralama’ suçunu işledikleri iddiası ile kamu davası açıldığını belirten avukat Tosun, cezasızlık politikasının failleri cesaretlendirdiğini vurguladı:

"İşkence uygulamalarının son bulması için yapılan tüm girişimlere rağmen siyasi iktidar ve yargı makamları tarafından bu vakaların üzerlerinin örtülmesi için çaba gösteriliyor, etkin soruşturmalar yürütülmüyor ve cezasızlık politikası egemen kılınmaya çalışılıyor."

Tosun, işkenceye maruz kalan adli ve siyasi tutukluların, yakınları ve hak kurumları tarafından kötü muameleye karşı hukuk mücadelesi yürütmek istediğini ancak yetkili mercilerin olumsuz tutumuyla karşılaştığını da vurguladı.