CHP’den OHAL raporu: Darbenin siyasi ayağı yargılanmadı, mahkemeler dolup taştı
“Sivil Darbenin Dördüncü Yılında Türkiye” raporunu hazırlayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökçe Gökçen’e göre, rejim sivil darbe ile tek adam rejimine dönüştü.
ARTI GERÇEK- CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökçe Gökçen, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından 20 Temmuz 2016’da ilan edilen ve yedi kez uzatılan OHAL’in 4. Yıl dönümüne dair kapsamlı bir rapor hazırladı.
OHAL’in birçok alandaki uygulamalarından veriler aktarılan ve sekiz bölümden oluşan raporunda Gökçen, OHAL uygulamalarının günümüze kadar sürerek sivil darbe rejimi haline geldiğini belirtiyor. Gökçen, "Sivil darbe ile Türkiye, hak ve özgürlüklerin yoğun bir şekilde ihlal edildiği, yasama yetkisinin gasp edildiği baskıcı bir tek adam rejimine dönüştü" diyor.
"Sivil Darbenin Dördüncü Yılında Türkiye" başlıklı rapor özetle şöyle:
‘FETÖ’NÜN SİYASİ AYAĞI ORTAYA ÇIKARILMADI’
15 Temmuz darbe girişiminin ardından FETÖ’nün örgütlenme ve yapılanmasına ilişkin birçok soru aydınlatılmaya muhtaçtı. Kamu kurumlarında 125 binden fazla FETÖ ile irtibatlı olduğu iddia edilen kişi bulunurken, bu kişilerin atamalarını yapan siyasi ayağın ortaya çıkarılması iktidar tarafından istenmedi. Muhalefetin hiçbir önergesi kabul edilmedi.
TBMM Darbe Araştırma Komisyonu çalışmalarına son verirken komisyonun raporu meclisten ve kamuoyundan saklandı.
‘MAHKEMELER DOLUP TAŞTI’
Cumhuriyet başsavcılıklarında ihbar dosya sayısı 2018’de 89 bin 817 iken bu sayı 2019’da 207 bin 408’e yükseldi.
Cumhuriyet başsavcılıklarına gelen toplam dosya sayısı 2015 yılında 7 milyon 183 bin 574 iken, 2018’de 9 milyon 252 bin 208 oldu.
Ceza mahkemelerinde yıl içinde açılan dosya sayısı 2016’dan bugüne 356 bin 343 artış gösterdi. 2016’da bu sayı 1 milyon 328 bin 140 iken 2017’de 1 milyon 421 bin 877, 2018’de 1 milyon 601 bin 160, 2019’da 1 milyon 684 bin 483 oldu.
‘HAPİS CEZALARI YÜZDE 57 ARTTI’
Ceza mahkemelerinde verilen mahkûmiyet kararları 2016 yılında 1 milyon 429 bin 851 iken bu sayı 2019’da 2 milyon 82 bin 514’e yükseldi. Hapis cezaları ise OHAL’in ilan edildiği 2016’dan itibaren yüzde 57 arttı.
Bazı suç türlerine göre karara bağlanan davaların yıllara göre dağılımı şöyle
Anayasal düzene karşı suçlar:
- 2015 ve öncesi – bin 395
- 2016 – 3 bin 287
- 2017 – 25 bin 381
- 2018 – 38 bin 607
- 2019 – 44 bin 178
Malvarlığına karşı suçlar:
- 2015 ve öncesi – 52 bin 432
- 2016 – 27 bin 567
- 2017 – 71 bin 079
- 2018 – 204 bin 256
- 2019 – 202 bin 198
Vücut dokunulmazlığına karşı suçlar:
- 2015 ve öncesi – 22 bin 704
- 2016 – 23 bin 453
- 2017 – 60 bin 554
- 2018 – 225 bin 004
- 2019 – 191 bin 974
Genel ahlaka karşı suçlar:
- 2015 ve öncesi – 2 bin 289
- 2016 – bin 140
- 2017 – 3 bin 446
- 2018 – 12 bin 800
- 2019 – 11 bin 948
Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar:
- 2015 ve öncesi – bin 216
- 2016 – bin 307
- 2017 – 2 bin 558
- 2018 – 6 bin 539
- 2019 – 9 bin 335
‘KHK’LİLER YILLARDIR OHAL KOMİSYONU MAĞDURU’
OHAL döneminde KHK’lerle 3 bin 213 kişinin rütbesi alındı, 270 yurt dışı öğrencisinin öğrencilikle ilişiği kesildi, 2 bin 761 kurum ve kuruluş kapatıldı, 125 bin 678 kişi kamu görevinden çıkarıldı. Toplam 131 bin 922 tedbir işlemi uygulandı.
22 Aralık 2017’de karar verme sürecine başlayan OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’na 126 bin 300 kişi başvurdu. Komisyon, 3 Temmuz 2020 itibariyle 108 bin 200 başvuruyu karara bağladı. Bunlardan 96 bini reddedildi, 12 bin 200’ü kabul edildi.
‘SEÇİM HAKLARI İHLAL EDİLDİ’
KHK’lilerin belediye başkanı olması adaylık sürecinde değil, Yüksek Seçim Kurulu tarafından seçim sonrasında engellendi. KHK’li olan adaylar seçilmelerine rağmen belediye başkanlığı görevleri gasp edildi, mazbatalar düşük oy alan ve Cumhur İttifakı mensubu ikinci adaylara verildi.
Belediyelere kayyım atama ve belediye başkanlarını görevden alma usulü yaygın bir uygulama haline geldi. Cumhuriyet Halk Partili Yalova, Erdek, Urla ve Ceyhan belediye başkanları görevden alındı. HDP’nin 65 belediyesinden 51’ine kayyım atandı.
YSK, mühürsüz oy kararıyla 16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleşen referandumla anayasa değişikliklerinin meşruiyetini sorgulattı. Aynı YSK, sandığa giren oylar arasından yalnızca büyükşehir belediye seçimini iptal ederek, İstanbul’da seçimleri tekrarlatarak bir skandala imza attı.
‘ARTIK HER GÜN OHAL’
OHAL’in en önemli özelliği OHAL’e neden olan sebeplerin ortadan kaldırılması amacı ve bu rejimin geçiciliğidir. 20 Temmuz sivil darbesinden sonra alınan tedbirler adım adım kalıcılaştırıldı, OHAL rejimi olağan rejim haline getirildi.
OHAL döneminde 30 OHAL KHK’si çıkarıldı. Birçok kanun değiştirildi. Yapılan değişikliklerden en önemlisi 2017 Anayasa değişiklikleriyle tesis edilen tek adam rejimi oldu.
Yeni anayasa ile anayasasız bir dönem inşa edildi, yasama, yürütme ve yargının birbiriyle ayrılığı tamamen ortadan kaldırıldı.
‘SAVUNMA HAKKI SİSTEMATİK OLARAK İHLAL EDİLDİ’
Kanun değişiklikleriyle gözaltı süreleri uzatıldı, avukat ve müvekkil görüşmelerine sınırlamalar getirildi, Anayasa Mahkemesi’nin geçmiş kararlarına aykırı olarak avukat ve müvekkil görüşmelerinde belgelere el konulması ve görüşmelerin izlenmesi imkânı getirildi. Avukatla temsil, örgüt faaliyeti kapsamında işlendiği iddia edilen suçlar bakımından üç avukatla sınırlandırıldı.
‘TÜRKİYE ÖZGÜRLÜKLERDE SINIFTA KALDI’
Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye 2018 ve 2019 yıllarında 180 ülke arasında 157’nci, 2020 yılında ise 180 ülke arasında 154’üncü oldu. Türkiye Gazeteciler Sendikası’na göre cezaevinde olan medya çalışanlarının sayısı 76.
Freedom House endeksine göre Türkiye, 2017 yılında 100 üzerinden 38 puanla "Kısmen Özgür" iken 2020 yılında 32 puanla "Özgür Değil" kategorisine geriledi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında Türkiye hakkında 2016 yılında verilen 88 karardan 77’si, 2017’de 116 karardan 99’u, 2018’de 146 karardan 140’ı, 2019’da 113 karardan 96’sı hak ihlaliyle sonuçlandı.
AİHM, Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala davalarından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 18. maddesinden ihlal kararı vererek, Türkiye’de mahkemelerin siyasi kararlar verdiğini, devletin yetkisini kötüye kullandığını tespit etti.
‘KADIN CİNAYETLERİ ARTTI’
2015 yılında öldürülen kadın sayısı 303 iken, 2016 yılında bu sayı 328 oldu, 2017’de 409, 2018’de 440 ve 2019’da 474 kadın erkekler tarafından öldürüldü.
