Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi: Üç buçuk yılda 49 yeni parti

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte yeni kurulan siyasi parti sayısında rekor artış yaşandı. Yeni sistemde geçen 3.5 yılda 49 yeni siyasi parti kuruluşu gerçekleşti. Faaliyette bulunan toplam siyasi parti sayısı 120’ye yükseldi.

Duvar’dan Müzeyyen Yüce’nin haberine göre, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2 Kasım 2021'de güncellediği verilere göre 2018 yılında 2, 2019 yılında 3 siyasi parti kurulurken 2020 ve 2021 yılında neredeyse patlama yaşandı. 2020 yılında siyaset hayatına 27 yeni siyasi parti katılırken, 2021 yılı kasım ayı itibariyle buna 17 yeni siyasi parti daha eklendi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilen Haziran 2018 seçimlerinden bugüne kurulan yeni siyasi parti sayısı 49 oldu.

'TEK RASYONEL MOTİVASYONUN ‘İTTİFAK’ SİSTEMİ'

Kamuoyu araştırmacısı ve Siyasal İletişim Uzmanı Dr. İbrahim Uslu’ya göre son iki yıldaki parti popülasyonunun rasyonel bir nedeni yok. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin içerisinde yer alan 50+1 uygulamasının parti kurmak için teşvik oluşturmayacağını ifade eden Uslu, tek rasyonel motivasyonun ‘ittifak’ sistemi olabileceğini kaydetti.

İttifak sistemi içerisinde yer alabilmek için de ‘seçime girme yeterliliğine’ sahip olmak gerektiğine dikkat çeken Uslu, yeni kurulan çok sayıda partinin bu şartı karşılayamadığının da altını çizdi.

'NEDEN PARTİ KURDUNUZ?'

Seçime katılma yeterliliği olmayan bir partinin kuruluşuna dair birçok neden olabileceğini, ancak en doğrusunun parti kurucularına ‘neden kuruldunuz’ sorusunun yöneltilmesi olduğunu kaydeden İbrahim Uslu, şunları söyledi:

"Son yıllarda artan parti sayısında teşvik edici faktör ‘ittifak sistemi’ olabilir. Daha önce yüzde 10’luk baraj yüzünden parlamentoya giremeyen partiler, şimdi ittifak mekanizması üzerinden Meclis’e girebilme ümidi taşıyor. Ama bu durum parti kurulması için tek başına bir sebep olamaz. Çünkü Türkiye’de seçime girebilecek yeterliliği karşılayan az sayıda parti var. Kurulan partilerin birçoğu da bu yeterliliğe sahip değil. O zaman şu soruyu sormak lazım: Seçime katılma yeterliliği alamayacaksanız, bunun için çok çaba harcamanız gerektiği halde hiçbir faaliyette de bulunmuyorsanız ‘Neden parti kurdunuz?"

‘İNSANLAR TÜRKİYE’DE BİR ŞEYLERİN DEĞİŞECEĞİNİ ÖNGÖRÜYOR’

Siyaset Bilimci Özgün Emre Koç ise çok sayıda parti kurulmasını kısmen de olsa Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne bağlıyor. Koç durumu "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin giderek zayıflıyor olmasının toplum tarafından gözlenmesi, farklı toplum ve siyasi kesimlerin birtakım hazırlıklara ve siyasi planlara girişmesine yol açıyor olabilir. Yani insanlar Türkiye’de bir şeylerin değişeceğini öngörüyor; bu yüzden de siyaseti, kendi dünya görüşlerini harekete geçirecekleri bir alan olarak görüyor olabilirler" sözleriyle değerlendirdi.