Danıştay’dan Kütahya’daki altın madeni projesine engel
Osman ÇAKLI
Artı Gerçek- Kütahya’nın Simav ve Tavşanlı ilçeleri sınırlarında kalan yaklaşık 10 köyü ilgilendiren altın madenine karşı köylülerin açtığı davada Danıştay 6’ncı Dairesi kararını açıkladı. Danıştay, maden bölgesinde yapılan bilirkişi incelemesinin yeniden yapılması gerektiğine hükmetti. Dosya yeniden Kütahya 1’inci İdare Mahkemesi’ne gönderildi. Danıştay’ın kararını olumlu karşılayan köylüler, yeniden bilirkişi incelemesi yapılmasını ve madenin köylerinde faaliyet yürütmemesini istiyor.
‘BİZ KÖYÜMÜZDE RAHATIZ’
2019 yılından itibaren Tavşanlı ve Simav’ın köylerinde altın madeni işletmek isteyen Zenit Madencilik’e köylülerden tepkiler olsa da açılan davalar köylüler aleyhine sonuçlanmıştı. Şirkete verilen ÇED olumlu kararının iptaline ilişkin Kütahya İdaresi’ne açılan davada yerel mahkeme, Ağustos 2022 tarihinde iptal istemini reddetti. Daha sonra mahkeme kararını Danıştay’a taşıyan köylüler sevindiren haberi aldı. Madene uzaklığı 150 metre mesafe olan Örencik köyünde çiftçilik yapan Seyfi Akçakaya, başından itibaren şirkete arazisini satmayan isimlerden. Akçakaya, hayvancılık ve ormancılık ile geçimini sağlıyor. Köylerinde madene ihtiyaç olmadığını anlatan Akçakaya, köyde kamulaştırma kararlarına ilişkin 34 kişinin davacı olduğunu ama bütün yargı süreçlerine rağmen maden şirketinin ağaçları kesmeye, köylülerin tarlalarında çukurlar açmaya devam ettiğini söyledi. Mahkemenin kararından memnun olduğunu anlatan Akçakaya, sözlerini şöyle sürdürdü:
‘HUKUKİ İSABET YOK’
“Kararı bugün öğrendik. Yeniden bilirkişi incelemesi yapılacak. Hakkaniyetli bilirkişiler, köyümüzde ve çevrede madenciliğin vereceği zararları rapor edecektir. Yargı son noktayı koymadan şirket, köyün yolunu bile değiştirdi. Biz köyümüzde rahatlıkla geçinebiliyoruz, burada rahatız. Göç etmek istemiyoruz. Maden buraya açılırsa, köy ortadan kalkacak. Zaten gidecek başka yerimiz yok.”
Danıştay 6’ncı Dairesi gerekçeli kararında nihai ÇED raporunda yer verilen taahhütlerin çevre ve insan sağlığı üzerinde olabilecek etkiler ile alınacak önlemlerin yeterli olmadığını belirtti. Proje alanının bulunduğu bölgenin deprem kuşağı üzerinde olması ve ilgili mevzuat ile bilimsel esaslara göre değerlendirilmesi gerektiği belirtilen kararda, bilirkişi incelemesinin genişletilerek yapılması ve karara bu şekilde varılması gerektiğine işaret edildi. Kararda genişletilmesi istenen bilirkişi heyetinde yer alması gerektiği belirtilen uzmanlık alanları şöyle: “Kimya mühendisinin de yer aldığı, çevre mühendisi, biyolog, hidrojeoloji/jeoloji mühendisi, ziraat mühendisi, orman mühendisi, maden mühendisi gibi uzmanlar da bulunmak ve gerekirse başka dallardan öğretim görevlilerine de yer verilen yeni bir bilirkişi heyetinin oluşturulması gerekiyor…”
Danıştay, temyize konu idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı da yer aldı.
Projenin ruhsat alanlarının toplamı 2185 hektar alandan oluşuyor. Ruhsat sahası içerisinde Örencik köyünün tamamı, Gılmanlar, Avcılar, Kavaklı ve Çobanlar köyleri ise kısmen yer alıyor. Aynı zamanda TEMA Vakfı'nın araştırmasına göre, Kütahya ilinin yüzde 92'si dördüncü grup madenlere ruhsatlandırılmış durumda.
NE OLMUŞTU?
Zenit Madencilik, Kütahya’nın Simav ilçesine bağlı Örencik köyünde Şubat 2020 tarihinde ÇED toplantısı yapmak istedi. Köylüler toplantıya engel olsa da ÇED süreci işlemeye devam etti. Ardından Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı şirkete ‘ÇED Olumlu’ kararı verdi. “ÇED olumlu” raporuna karşı Kütahya 1. İdare Mahkemesi’nde yürütmenin durdurulması ve “ÇED iptal” davası açıldı. Mahkeme, davacıların istemini reddetti. Köylüler, mahkeme kararını hakkaniyetli bulmayarak süreci Danıştay’a taşıdı. Danıştay verdiği kararla, yerel mahkemenin bölgede yaptırdığı bilirkişi incelemesini iptal etti. Bundan sonrası için bölgede yeniden bilirkişi incelemesi gerçekleştirilecek.
